اقتصاد، دانشی که به تحقیق دربارۀ تولید و توزیع منابع مادّی جامعه میپردازد. در سیاق قرآن، دانش اقتصاد عبارت است از نقش احکام، قواعد و راهنماییهای شریعت اسلامی که بر رفتار فردی و اجتماعی در قلمرو اکتساب و انتقال منابع مادّی و ثروت حاکم است. هرچند علمای مسلمان در آثار خود در دورۀ ماقبل مدرن به موضوع مالیات، نقش اقتصادی حکومت، بازار، قیمتها و تدبیر منزل پرداختهاند (مثلاً قاضی ابویوسف [د.182]، خراج؛ ابنخلدون [د. 809]، مقدمه؛ Ibn Taymiyya [d. 728], Public duties)، اما موضوعات اقتصادی بهطور کلی بخشی از مباحث فقه محسوب میشوند. در اواخر قرن بیستم، بسیاری از علمای مسلمان درصدد برآمدهاند نظامی اسلامی برای اقتصاد بهعنوان یک رشتۀ علمی که مبتنی بر متون مقدس (یعنی قرآن و سنّت) و مبتنی بر حاصل تجربۀ تاریخی مسلمانان باشد، ایجاد کنند.
در جهان معاصر با وجود فراهم بودن زمینه برای پیشرفت بشر و کاهش فقر و تحقق عدالت، توازن از جوامع انسانی رخت بربسته و حتی کشورهای سرشار از ثروتهای طبیعی در بحرانهای عمیق مالی و اقتصادی دستوپا میزنند. بیتردید ریشۀ تمام بحرانهای مالی کنونی در نگاه غیرواقعی به مسائل فقر و ثروت، توجه به نیازهای کاذب و نادیده گرفتن کارکردهای واقعی پول و رواج عقود و کالاهای غیرواقعی است.
زینالدین ابوبكر تایبادی ازجمله نخبگانی علمی و عرفانی خراسان در قرن هشتم هجری قمری بود که نقش مهمی در حیات اجتماعی باخرز و به تبع آن خراسان در عرصه سیاست و فرهنگ ایفا نمود و صاحب شهرت و شخصیتی شناختهشده در جامعهی خراسان عصر ایلخانی و فترت بين ایلخانان و تیموریان بود.
پیامبر اسلام امت خود را به عبادت اعتکاف تشویق کرده است و برای پیروان خود درسی بزرگ بهجا گذاشته است… رهبران بزرگ دینی درک کرده بودند که اعتکاف و گوشهگیری بصیرت ایجاد کرده و باعث تغییر میشود، و عادت آنان این بود که از دنیا کناره گیرند پیش از آنکه برای تغییر و تحول به آن بازگردند، و پیامبر اسلام محمد ـ صلیاللهعلیهوآلهوسلم ـ نیز در ماه رمضان هر سال از مردم کناره میگرفت، و [پیش از نبوت] در غار حراء مدتی معتکف بود.
ماه رمضان هم از بهترین فرصتها برای دعاست. رمضان موسم اجابت است. این ماه را با دعا نسبتی بسیار نزدیک است. خداوند در لابهلای آیاتی که دربارۀ روزه و رمضان است، آیۀ «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ» را میآورد تا بندگان را به دعاکردن در این موسم مبارک ترغیب دهد.
ماه رمضان ماه نزول قرآن و نزول خیرات و برکات آسمانی و زمینی است و فرصتیست تا بندگان پس از مدتها و ماهها زندگی در فراز و فرودهای دنیا، ارتباط خود را با پروردگارشان تجدید و تقویت کنند و او را آنگونه که شایسته و زیبندۀ اوست، بشناسند و عبادت کنند.
بسیاری از ما نظریات انیشتین و قوانین فیزیکی نیوتون و تخیلات فرگشتی داروین را از حفظ هستیم، اما حتی یک بار هم تفسیر این کتاب عظیمالشأن را نخواندهایم و حتی بسیاری روخوانی آن را نیز درست نمیدانیم.
در مدرسهی رمضان، انسان مؤمن میآموزد که همیشه خداوند را ناظر بر رفتار خود بداند و در مقابل هر رفتاری که از او صادر میشود خود را برای پاسخگویی به پرودگارش آماده نماید. به تعبیر دیگر انسان مؤمن، در مدرسهی رمضان میآموزد که همهی مسیر بندگیِ خداوند را با سلاحِ تقوا یا همان احساس مسئولیت طی نماید.
ماه مبارک رمضان، ماهیست که انسان میتواند به خود بیندیشد و نهتنها سال گذشته، بلکه عمر سپریشده را بازبینی کند. مهمترین و والاترین میراث ماه رمضان، معرفت نسبت به قرآن مجید است. اساسا معرفت همان گوهر وجود انسان و امری حقیقی است.
رمضان ماهیست که هنگامهٔ قدومش به روحها و دلهای ناآرام، آرامیدن و ثبات را به ارمغان میآورد. ماهیست که رمیدگان آستانهٔ الهی را با زینت تقوا میآراید و بُریدگان درگاهش را به آستان امید و آرزو وصل میکند. آرزومندی و پَرپَرزدن بهسوی عبادت و بندگی خدا و زیبندهشدن را به آدمی درس میدهد.