در زمان پیش از اسلام و صدر اسلام مردم برای مشخص‌کردن روزها و سال‌ها، از مهم‌ترین رویدادهایی که در جامعۀ آنان رخ داده بود، تاریخ را حساب می‌کردند که برخی از حادثۀ فیل و بعضی از جنگ‌های فجار و…. سال‌ها را برمی‌شمردند. ایرانیان و رومیان نیز تاریخ‌های خاص خودشان را داشتند و می‌طلبید تا مسلمانان نیز برای خویش تاریخی اختصاصی داشته باشند؛ اما در زمان پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌وسلم و حضرت ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه این فرصت فراهم نیامد تا برای این موضوع چاره‌اندیشی شود.
زمانی که حضرت عمر فاروق رضی‌الله‌عنه به جای ابوبکر صدیق رضی‌الله‌عنه به خلافت رسید، پس از گذشت حدود دو و نیم سال از خلافت، روزی سندی را نزد ایشان آوردند که سررسید آن ماه شعبان بود. عمر فاروق رضی‌الله‌عنه پس از مشاهدۀ آن، فرمود: منظور کدام ماه شعبان است؟ شعبان پارسال، یا امسال یا سال آینده؟
حضرت عمر رضی‌الله‌عنه برای حل این مشکل دستور داد که سران مهاجرین و انصار به مجلس مشورتی ایشان حاضر شوند و در این مورد بحث نمایند. پس از آن‌که مشاوران ایشان گردهم آمدند، خطاب به آنان فرمود: برای مردم تاریخی را مقرر نمایید تا بر اساس آن کارهای خویش را تنظیم نمایند. صحابه نیز در این مورد به بحث پرداختند. یکی گفت: از تاریخ رومی‌ها استفاده نمایید! اما سایر صحابه با این پیشنهاد مخالفت کردند و گفتند: تاریخ آنها طولانی است؛ زیرا مبدأ تاریخ آنان زمان ذوالقرنین است. دیگری پیشنهاد استفاده از تاریخ ایرانیان را داد، اما سایرین مخالفت کرده و گفتند: آنان تاریخ خود را با روی کار آمدن پادشاهان تنظیم می‌کنند و هر پادشاهی که بیاید، تاریخ قبلی از اعتبار می‌افتد. آن‌گاه حضرت علی‌بن‌ابی‌طالب رضی‌الله‌عنه که مشاور ارشد خلیفه بود، پیشنهاد داد مبدأ تاریخ اسلام را از هجرت پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌وسلم از مکه به مدینه منوره قرار دهید. حضرت عمر رضی‌الله‌عنه پس از بررسی این موضوع، سرآغاز تاریخ اسلامی را هجرت پیامبر اسلام صلى‌الله‌علیه‌وسلم از مکه به مدینه تعیین کرد و آن سال، همین تاریخ برای برنامه‌ها و کارهای حکومتی و اسلامی به‌کار برده شد.
در مورد اینکه چرا محرم به عنوان نخستین ماه سال هجری مشخص گردید، حافظ ابن حجر عسقلانی در این باره می‌گوید: در مورد آغاز تاریخ اسلامی چهار گزینه پیش روی صحابه بود؛ میلاد رسول خدا، مبعث، هجرت و وفات ایشان. از تعیین میلاد و مبعث به خاطر اختلاف‌نظر در مورد تاریخ دقیق وقوع آنها صرف‌نظر کردند و تاریخ وفات آن‌حضرت صلى‌الله‌علیه‌وسلم را نیز به این خاطر که یادآور خاطرۀ تلخی است تعیین نکردند. بنابراین بهترین گزینه برای این منظور هجرت آن‌حضرت صلى‌الله‌علیه‌وسلم بود، و چون رسول خدا صلى‌الله‌علیه‌وسلم پس از بیعت عقبۀ دوم و در آغاز ماه محرم ارادۀ هجرت نمود، ماه محرم را آغاز سال هجری قرار دادند.
به‌راستی که هجرت سرآغاز اسلام بود؛ زیرا پس از هجرت پیامبر اکرم صلى‌الله‌علیه‌وسلم به مدینه منوره بود که اسلام قدرت یافت و توانست بذر توحید و یگانگی را در سراسر جهان گسترش دهد. هجرت سرآغاز تحولی عظیم در تاریخ بشریت بود که جانی دیگر به کالبد مردۀ انسانیت بخشید. هجرت مسیری برای رسیدن به خدا بود.
منبع: سنت‌آنلاین
دیدگاههای کاربران