مروچی :جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳

ایرانءِ هخامنشی سلطنت

ایرانءِ هخامنشی سلطنت

ما وتی گوستگیں نمدیانی تها کْوَهنیں تهذیبانی دُنیاءُ پدا کْوَهنیں دُنیاءِ هلاسیءِ باروا گپ کُتگ اَت. ما اے گُشتگ ات که انسانی ردومءِ سپر هچبر اوشتوک نه بوتگءُ هچبر یک رنگےءَ نه بوتگ. بدل بُوّگءُ رنگ مٹینگ، گوں انسانءِ سَرِشتءَ پیوَست اِنت. ما دیستگ اَت که کْوَهنیں تهذیبانی دُنیا گونڈ گونڈیں شهری ریاستانی تها نندوک بوتگ یا و لهتیں شهرانی مردُم ایرجیگ کنگ بوتگ اَنتءُ هندی ریاست جوڑ بوتگ اَنت. بلے اے هم بدل بوت. انسانءِ بدل بُوّگءِ ابرمی واهشتءَ انچیں مزنیں ریاست دیما کایَنت که سرجمیں کوَهنیں تهذیبانی دُنیاءَ ایرجیگ کننتءُ کوَهنیں زندگیءِ رنگءَ چٹ مٹیننت.

کوَهنیں تهذیبانی کُشگءُ هلاس کنگءَ ایرانی هخامنشی، یونانی سکندریءُ هندوستانءِ موریا سُلطنت، مزنیں گُنهگار اَنت. رندترا رومءِ سلطنت همیشانی کُتگیں بیشکاریانی رندگیریءَ کنت. دومی نیمگا اے سلطنتاں مرچیگیں دُنیاءِ پیدا کنگءَ هم مزنیں اثرے است. اگاں اے تاریخی پروسِس مه بوتیں ته انسانءِ ردومءِ رنگ اے نه بوتگ اَتءُ اینچو دیمروی هم نه بوتگ اَت.

مرچی منءُ تو ایرانءِ هخامنشی سلطنتءِ باروا تران کنیں.

اے زمانگءَ که بلوچستان، هندوستان، عراقءُ مصر مزن مزنیں تهذیبانی واهند بوتگ اَنت، ایرانءِ فارسی مردُم، کوڑاچهءُ خانه بدوشی زند گوازینگءَ بوتگ اَنت. فارسانی همساهگ انسانی ردومءِ سپرءَ چه فارساں هزاراں سال دیما بوتگ اَنت. بلے رندترا همے خانه بدوشیں فارس چست بنت، یکجاه بنت، ریاستے جوڑ کننتءُ وتی همساهگاں لپاشان کننتءُ هما زمانگءَ انسانی تاریخءِ مستریں سلطنتءِ واهند بنت.

فارسانی چست کنگءُ مزنیں راجے جوڑ کنگا کوروشءِ مزنیں دستے مان. کوروش کوڑاچه یا خانه بدوشے بیت. کوروش فارسیاں یکجاه کنتءُ وتی ریاستے جوڑ کنت550  ءَ کوروش همساهگیں ریاست مادءِ سرا اُرُش کنتءُ مادءَ ایرجیگ کنتءُ هخامنشی ریاستءِ بهرے جوڑ کنت. کوروش میانی ایشیا، لیڈیا، بابُلءُ مصرءَ ایرجیگ کنت. چه تُرسءَ یونانی شهری ریاست وتی وتی سفیراں دیم دئینت هخامنشی بادشاه ءِ دربارءَ ءُ جوانیں تعلقاتءِ لوٹوک بنت.

روبرکتی سیمسراں ایرجیگ کنگءَ رند، کوروش رودراتکی نیمگا دلگوش بیت. تا 540 ءَ رودراتکی سیمسراں ایرجیگ کنت. رودراتکی سیمسرانی تها مکُرانءِ کوَهنیں تهذیبانی مردُم هم هوار بنت. بوت کنت که اے اولی رند بیت که مکُرانءِ ایرجیگ کنگءَ درامدیں ریاستے اتکگ. بوت کنت که کوَهنیں بلوچستانءِ امن اولی رندا هلاس کنگءِ جهد چه همے فارسانی نیمگا بندات بوتگ.

کوروشءِ مکرانءِ اُرُش کنگءِ سرا یونانی مزن بالادیں تاریخدان اراهنءِ کتاب انابس اِنت. اراهن، سکندرءِ تاریخدان بوتگ. انابسءِ هسابءَ کوروش مکُرانءَ وتی ریاستءِ تها هوار وَ کنت بلے مکرانءَ دائمی ایرجیگ کُت نه کنت. کوروشءِ لشکرچه مکُرانءِ جنگجوئیں مردُم، ترندیں موسُمءُ گرمیءُ مردمانی دستءَ اَنچو پروش وارت، اَنچو که رندترا سکندر پروش وارت. کوروشءِ لشکرءِ مزنیں بهرے مکُرانءَ مریتءُ هلاس بیت.

بلوچستانءَ رند، کوروش 539 ءَ بابلءِ سرا اُرش کنتءُ ایرجیگ ئِے کنت. بابُلءِ تها یهودیاں چه گلامیءَ آزات کنت. چه عیسٰیءَ 530 سال پیش کوروش میانی ایشیاءِ خانه بدوشانی گوما جنگءَ مریت.

کوروشءَ رند، هخامنشی ریاستءِ مستریں بادشاه دارا بیت. دارا، وتی وفاداراں حکومتءِ تها بهرامند کنت. اے زمانگءَ هخامشی سلطنت بغاوتانی آماچ بیت. اے زمانگءَ فارسانی سیمسر یورپءَ سک بنت. دومی نیمگا هندوستانءِ کْوَهنیں تهذیبانی زمین هم هوار بیت.

داراءِ زمانگءِ مستریں فرمان، بستونءِ کوهانی سرا نَکش اَنت. اے هخامنشی، بابُلیءُ الامی زُبانان اَنت. اے فرمانانی تها فارسانی باج بُرتگیں جنگ، هورامزده دینءِ گوما بندوکیءُ هما راجءُ مُلکانی باروا گپ مان که فارس ریاستءِ تها هوار بوتگ اَنت. اے کوهانی سرا مکُرانءِ باروا هم نبشتگ.

هخامنشی سلطنتءِ زمینءِ پراهی 5.5 ملین اسکوائرکلومیٹر بیت. چدءُ پیش انسانی تاریخءَ چُشیں مزنیں ریاستے نه بوتگ که اینچو مزن بوتگ. اے انسانی تاریخءِ اولی کُته کاری بوتگ که چُشیں مزنیں زمینےءِ سرا سدانی زُبانءَ گپ کنوکیں مردُم، یک سرکارءِ دستءِ چیرا بوتگ اَنتءُ حکومتی نظام یک مرکزی ادارهےءِ دستءَ بوتگ. یک فوجے بوتگ. ڈاکءِ نظام هم بوتگ. سرکاری زُبان هخامنشی بوتگ. کساس دو سد سالءَ بُرزءِ حکومتیءَ هخامنشی ریاستءَ که دُنیاءِ مزنیں بهرےءِ سرا حاکُمی کُتگءُ هما جاهاں وتی نظام برجاه داشتگ. اے یکیءِ نظامءَ کوَهنیں دُنیاءِ بازیں دودءُ ربیدگے گار کُتگ. بلے بازیں جاگه نوکیں رهبند جوانتر بوتگ اَنت، انچو که ڈاکءِ نظام.

سیاسی هسابءَ بادشاه ریاستءِ مستر بوتگ. ریاست، علاقه یا ریجنانی تها بهر بوتگ اَنتءُ هرچ علاقهءِ وتی شهرپان یا گورنرے بوتگ. اے علاقهاں وتی تها کمءُ گیش وتی حاکُمیءِ آزاتی هم بوتگ. البته سیاسی نظام مرکزی بوتگ. اے مزنیں ایمپائرءَ دارگءِ واستا الّمی بوتگ که یک مرکزی نظامے به بیتءُ کاراں چه بُرزا به پلگاریت. ایمپائرءَ یک جوانیں سیول سروسزءِ نظامے هم جوڑ کُتگ، بزاں که یک بیوروکریٹک ںطامے بوتگ، سرکاری نوکرانی.

هخامنشیانی مستریں کامییابی هم همے سرکاری نظام بوتگ که چه هخامنشیاں رندءِ ایمپائر یا سلطنتاں چه هخامنشیاں زُرتگءُ وتی تها برجاه داشتگ. اشیءِ یک مثالے رومن ایمپائرءِ انتظامی ںظام انت که آئیءَ بازیں چیزے چه ایرانیاں زُرتگ.

هخامشی ریاست همینچو که مزنءُ کوَهن بُوّان بیت، آئیءِ تها بغاوت سرا چست کنان بنت. ریاستءِ مزنیں مالءُ لشکرے همے جنگانی آماچ بیت. هخامنشیانی دگه مزنیں بدقسمتی یے اے بیت که اِشانی گُڈّی زمانگ، سکندرءِ زمانگ اِنت. سکندرءِ مستریں واهشت همے بیت که هخامنشیاں پروش بدنت. سکندر جهانءَ لپاشان کنتءُ مزنیں هخامنشی سلطنت، سکندرءِ دیما ڈُران کنت، کپان کنتءُ هلاس بیت.

چه عیسیٰءَ سےسدءُ سی سال پیش، سکندر هخامنشی دارالحکومت فارسا (پرسپولس)ءَ ایرجیگ کنتءُ دُنیاءِ اولی مستریں سلطنت، دُنیاءِ اولی مستریں جنگجوءِ دستءَ پروش وارتءُ هلاس بیت.

بنشۆن: بلوچستان تایمز


چمشانک

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *