نشه یکے شه چاگرد ءِ بدترێں مشکلاں انت. ارمان که مرۆچی بلوچستان هم اے مشکل ءِ آماچ انت، چێر ءِ نبشته گونڈێں چشمانکے اے مشکل ءِ سوبانی باروا که چۆں بلوچستاں اے گس سۆچێں مشکل ءِ آماچ بوت.
ماں سال ۱۳۰۱ ءَ رضا دیوان‌بیگی په بلوچستان ءَ رادگ بوت. آ ماں اے سپر ءَ شه اصفهان، یزد ءُ کرمان ءَ گوز ایت ءُ آ شهرانی جاور ءَ هم بیان کنت. دیوان‌بیگی اصفهان ءِ باروا گوش ایت که همک دیواناں تریاک ءُ باپور کارمرزَ بوت ءُ مردماں شه اصفهانیانی زرنگی ءُ کارزانتی ءَ گپ جت ءُ گۆں چرّکءُٹۆکاں منی بشکندگ ءِ سوبَ بوت انت. دیوان‌بیگی همےرنگ یزد ءِ مردمانی باروا گوش ایت که شه آوانی دیدانک ءَ جوانێں جنێں ءُ مردێں هما انت که تریاک کارمرز کن انت، پمێشا یزد ءِ پیر ءُ ورنا ءُ گونڈ ءُ ٹوهاں اے بدێں اِلّت ءِ آماچ ات انت. کرمانی هم گۆں اێشی که نادار ءُ بےوس ات انت، بلێں گێشتری پاٹیاں تریاک ءُ نشه ءِ آماچ ات انت.
اے سے شهر ءِ جاور ءَ دیوان‌بیگی آ سال ءَ په چم دیستگ ءُ درشانی کرتگ، گڑا وهدےکه په دوست‌محمدخان بارکزهی ءِ نیاد ءَ بلوچستان ءَ روت، یک جاهے ماں وتی سفرنامه ءَ وهدےکه شه بلوچستان ءِ ناجۆڑیاں گپ جنت، نبیس ایت: بلوچانی جنێناں په نادراهیانی درمان ءَ هر رنگ ءِ جرّءُدارو ءُ سحر ءُ جادو ءَ کارمرزَ کرت، بلێں تریاک ءَ کارمرز اشَ نه کرت، پچےکه نشه ئے ءُ تریاکی نه ات انت.
شه دیوان‌بیگی ءِ هبران زانگَ بیت که پێسر شه سال 1300 ءَ تیوگێں ایران ءِ مردماں نشه ءِ آماچ بوتگ انت، بلێں بلوچستان ءِ مردماں شه اے الت ءَ رکتگ انت. بلے پد شه 1300 ءَ که بنجاهی حکومت ءِ پاد بلوچستان ءَ پاچ بوت، گڑا جاور هم بدل بوت.
محمد برقعی که پنجاه سال پد شه دیوان‌بیگی ءَ بزان سال 1351 ءَ بلوچستان ءَ کێت، آ اے باروا گوش ایت که بلوچستان ءِ مردم پهک نشه ءِ آماچ انت، اگاں لۆٹ ات زان انت که زابل ءِ نشه آماچێں مردمانی کساس چنکس انت، گڑا هماوانَ مار ات که نشه ءِ آماچ نه انت. زاهدان ءُ خاش بگر تاں چهبار ءَ پهکاں شیرگ ءُ تریاک کارمرز کن انت. برقعی اێشی سوب ءَ اۆگانستان ءِ ارزانێں تریاکَ زانت.
شکے نه انت که یکے شه نشه ءِ سوباں ماں بلوچستان ءَ اۆگانستان ءِ تریاک بوتگ، بلے بنجاهی حکومت ءَ را هم اے باروا مزنێں کردے بوتگ، پچےکه وهدے بلوچستان بنجاهی حکومت ءِ همگرنچ بوت، رهوت ءُ گندءُننداں هم بنگێج بوت انت ءُ اے همگرنچی ءُ گندءُنندانی سوب همے نشه ات په بلوچستان ءَ ءُ الله گهترَ زانت که دگه چه مولءُمراد اێشی پشت ءَ بوتگ انت.
چمشانک