شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، ماں زاهدان ءِ نمازجمعه ءِ دیوان ءَ (8 دی 1402/ 29 نومبر 2023) گۆں شرگداری شه ناداری ءُ فقرے بازی ءَ ماں چاگرد ءَ، مردمانی رۆزیگی جاور ءَ سک خراب زانت ءُ شه کارمستراں لۆٹ ات که پرے مشکل ءِ جۆڑ کنگ ءَ پرزۆرێں اراده ئے کن انت.
🔹بازێنے شه گندگی ءُ گناهانی رۆتگ «ناداری» انت ءُ سوَبَ بیت که مردم شه دینی ءَ دور بےانت
په سنی‌آنلاین ءِ سرهال ءَ شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید درشان کرت: ناداری یکے شه گندگێں آفت ءُ فتنه ئان انت که باز بدێں برورد دار ایت ءُ بیت‌کنت که مردم ءِ دین ءُ معنویت ءَ جتا کنت. وهدےکه کسے مه توانت وتی لۆگمان ءِ لاپ ءَ سێر کنت بیت‌کنت که فساد ءُ گناهے آماچ بیت، پچےکه پهکاں نه توان انت اۆپار کن انت. ناداری ءُ گشنگی ءِ باروا ماں روایتاں آتگ که: «فَإِنَّهُ بِئْسَ الضَّجِيعُ»؛ گشنگی ءُ ناداری بدترێں همراه انت.
واجه ءَ گێش کرت: بازێنے شه رڈی ءُ فسادانی سوَب که چاگرد ءِ امنیت ءُ تاهیر ءِ چپ ءَ انت، ناداری انت. دزی، هلوچ کنگ، راهزنی ءُ بازێنے شه دگه گناهانی سوب هم ناداری انت. بازێن وهدے ناداری سوبَ بیت که مردم گناه ءُ جنایت کن انت ءُ همے گناه ءُ جنایت مردم ءِ دین ءَ تباه کنت، پچےکه دزی ءُ راهزنی ءُ هلوچ کنگ شه ٹوهێن گناهاں انت.
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ گوشت: الله پاک ءَ واجه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم ءَ را گوشت که پرایی کۆهان ءَ تنگه ءُ آیرا هزگار کنت، بلێن واجه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم ءَ نه منّ ات، پچےکه واجه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم په دگراں نمونگے انت ءُ مال ءُ مڈی ءِ پد ءَ نه بوتگ، واجه ءَ نه لۆٹ ات که آیی جن ءُ زهگاں ماں تنۆب ءَ بےانت، بلێن جزیرةالعرب ءِ آدگه مردماں نادار ءُ گشنگ بےانت. اێشرا گوش انت گواچنی ئێں رهشۆن.
واجه ءَ گێش کرت: ناداری باز خطرناک انت ءُ بازێنے شه چاگرد ءِ رڈیانی سوَب ناداری انت. جۆل، سوت ورگ، طلاقے بازی ءُ بازێنے شه مرۆچی ئێں مشکلانی سوَب ناداری انت. یک دگرے شه ناداری ءِ مزنێں سوَباں دوری شه دین ءَ انت که مردم شه دین ءَ دور بےانت.
🔹یکے شه فقر ءُ ناداری ءِ سوَباں ملکی زر ءِ بےارزشتی انت
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ ٹکاٹک گوشت: ناداری ءُ فقر ملک ءِ تها باز بوتگ ءُ ایران ءِ گێشتری مردماں گۆں ناداری ءَ آماچ انت. ایران ءِ استمان سێرێن استمانے بوتگ که همسایگێں ملکانی مردماں شه آیی سۆب برتگ ءُ هزگار بوتگ انت، بلێن نون اے استمانے جند نادار بوتگ. یکے شه اے استمان ءِ ناداری ءِ سوباں ملکی زر ءِ بےارزشتی انت. مردم زر دار انت، بلێن اے زر بےارزشت انت. اے باز سک انت که مردم زر داشته بیت، بلێن انگت نادار ءُ فقیر بیت.
🔹نه بائد په بودجه ءِ پوره کنگ ءَ مالیاتان ءَ گێشتر کن ات
مولانا عبدالحمید به مالیاتانی گێشتر کنگ ءَ هم اشاره کرت ءُ گوشت ئِے: مالیاتاں باز گێش بوتگ انت که شه مردمانی وس ءَ در انت. وهدے شه یک گونڈێں دکانے ماں هلکے دوصد یا سێصد ملیون تومن مالیات گر ات شه آیی وس ءَ در انت ءُ نه توانت که دنت. وهدے مالیات گێشتر بیت، وسایلانی نهاد هم گێشتر بیت ءُ زۆر ء مردمانی سر ءَ بیت. په بودجه ءِ پوره کنگ ءَ نه بائد مالیاتانَ گێشتر کن ات.
واجه ءَ درائێنت: بلکێن لهتے گوش انت اے گپاں پرام انت، بلێن پراستی که جاور سک ناگێگ انت. اے مردمانی گپ ءُ لۆٹ انت. وهدے مردم گشنگ بےانت هچ کس ءِ هبر ءَ نه من انت. اگه شما لۆٹ ات مردم شمے گپانَ منّ انت آوانی رۆزیگی مشکلانَ جۆڑ کن ات.
🔹اگاں سیاستان ءَ مه ٹگلێن ات مشکلاں بدتر بےانت
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ درشان کرت: ماں نونێن جاور ءَ سرکاری کارمستراں بائد په مردمانی مشکلاں المی ئێں تۆجیلی درگێج انت ءُ مردمانی داد ءَ رس انت. پچے ملک ءِ اقتصادی جاور که تۆجیل دار ایت، جۆڑ نه بیت؟! اگاں تهے ءُ ڈنی سیاستاں مردمانی سۆبانی رد ءَ ٹگلێنگ بےانت بازێنے شه مشکلاں جۆڑ بےانت. ملکی مڈیاں مردمانی انت ءُ سرکاری کارمستراں هم همے استمانے انت، بےسیاستانی ٹگلێنگ ءَ مشکلاں رۆچ‌په‌رۆچ بدتر بےانت.
واجه ءَ تچکاتچک گوشت: اقتصاد ءُ ملکی سۆبان ءَ جوانێن راهبرگے په کار انت. گندگێں دست بائد گڈگ بےانت. گندگی ءُ فساد تهنا گۆں سزا دیگ ءَ بند نه بیت، بلکه بنیادی ٹگل ءُ جوانێن رهبندے لۆٹ ایت تاں هر زۆرآورے که ملکی سۆبانی تها دست دار ایت، شه آوان دست زور ایت ءُ اے ملکی سۆباں بیت‌المال ءُ مردمانی پرزۆنگے تها هِلگ بےانت ءُ وسی ءُ بودێں کارمستراں آوانی پهازگ ءَ کن انت.
🔹ماں اے سکێں رۆزیگی جاور ءَ مردماں همدگر ءَ مدت کن انت
مولانا عبدالحمید وتی هبرانی گڈسر ءَ مردمان ءَ په همدگرے مدت کنگ ءَ سۆگه کرت ءُ گوشت ئِے: منی سۆگه په مردماں اێش انت که ماں اے سکێں جاور ءَ همدگر ءَ مدت کن انت. کوشست کن انت تاں وتی وسے کساس ءَ گران‌نهری مه کن انت تاں مردماں سکیانی آماچ مه بےانت.
واجه ءَ گێش کرت: په همدردی گۆں مردماں دکان ءُ گسانی کریهان ءَ گران مه کن ات. لهتے مردماں هرچی در کار انت په کریه دےانت ءُ چیزے په ورگ ءَ نه دار انت. پمێشا ماں اے سکێن جاور ءَ پهکێن مردماں همدگر ءَ مدت کن انت.
🔹«راجی ءُ مذهبی جنگ ءُ جێڑهاں» ءُ «تعصب ءُ نابرابریاں» جَٹی ءِ چێدگ ءُ گۆں اسلام ءَ چپ انت
مولانا عبدالحمید وتی هبرانی دێمتر ءَ گوشت: راجی ءُ مذهبی جنگ ءُ جێڑهاں بےدۆدی ءُ ناوانندگی ءِ چێدگ ءُ ناسهیگی شه اسلام ءِ رهبندان انت. مذهبی تعصبات ءُ نابرابریاں جٹی ءِ نشان ءُ گۆں اسلام ءَ چپ انت.
واجه ءَ گوشت: شاید مرۆچی په اسلام ءِ نام ءَ بازێں کارے بیت که شه دین ءَ نه انت ءُ اسلام شه آوان بێزار انت. برابری، آمید ءُ انسانیت اسلام ءِ رد ءَ انت. گواچنی دین مردمے بستار ءَ برزَ کنت ءُ مسلمان ءَ په پهکێن دنیا ءَ خێر ءُ رحمتے سوَب کنت؛ همارنگ که واجه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم په دنیا ءَ رحمت ات. بائد به اسلام ءِ اصل ءَ که واجه رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم ءُ خلفای راشدین ءُ صحابی ءُ اهل‌بیتانی اسلام انت، برگرد اێں.
چمشانک