شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، ماں زاهدان ءِ جمعه نماز ءِ دیوان ءَ (25 فروردین 1402/ 14 آوریل 2023) «اعتدالی ئێں اسلام» ءَ را گێشواری کرت ءُ آیرا گهترێن دیدانک زانت ئِے که ماں اے دیدانک ءَ تیوگێن پاٹیاں به وتی لۆٹ ءُ حقاں که «آمید» ءُ «آزاتی» بیت، رس انت.
🔹ماں اعتدالی ئێں اسلام ءَ «تانسر پسندی»، «تنک پهناتی» ءُ «بیمکاری» نه انت
په سنی‌آنلاین ءِ سرهال ءَ مولانا عبدالحمید درشان کرت: من پێسر ءَ گپے جت که ماں اسلام ءَ وڑوڑێن دیدانک هست، بلێن گهترێن دیدانک «اعتدالی ئێں اسلام» انت که آ شه افراط ءُ تفریط ءَ دور انت. ماں تیوگێن دیناں؛ یهود ءُ عیسایی ءَ افراط ءُ تفریط بوتگ ءُ ماں اسلام ءَ هم لهتے شه مسلماناں گۆں افراط ءُ تفریط ءَ آماچ انت، بلێن راستێن دیدانک هما اعتدالی ئێں دیدانک انت.
واجه ءَ تچکاتچک گوشت: مئے باور همێش انت که اسلامے که واجه رسول الله صلّی‌الله‌وعلیه‌وسلّم ءَ آورت آیی تها افراط ءُ تفریط نه بوتگ. اسلامے که قرآن ءَ آیی باروا گپ جتگ اعتدالی ئِے؛ «وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا». ماں اسلام ءَ ترندی ءُ تانسر پسندی نێست ءُ اے چیز ءَ به اسلام ءُ تیوگێن مسلماناں نقصان رسێنتگ. تانسر پسندی ءَ به یهودیاں هم نقصان رسێنت. ما یهودیانَ که حکومت دستے اش کپتگ سۆگهَ کن اێں که اعتدال ءُ میانه‌روی ءَ گچێن کن انت ءُ هچ کسے آدگرے جنَگے پکر ءَ مه بیت، بلکه پهکان صلاحے پد ءَ بےانت. اعتدالی ئێں اسلام هم صلاحے دین انت. الله پاک ءَ درائێنتگ: «وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا» اگه آ مائل به بنت پر صلاح ءَ گڑا تو هم مائل ببو پر آیی ءَ. واجه رسول الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم ءَ گۆں مکه ءِ مشرک ءُ تیوگێن عربێن ٹکاں ءُ یهوداں که صلاحے نێمگ ءَ مائل بوتگ انت، سُهل ئِے کرتگ.
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ گێش کرت: ماں دین اسلام ءَ ترندی نێست. مئے دین مدارا ءُ سهل ءُ پرامنێن زندگی ءِ دین انت. ماں اسلام ءَ بیمکاری ءُ تانسر پسندی نیست. اسلام انسانانی حق ءُ حرمت ءَ سات ایت ءُ نه لۆٹ ایت که بندیگ ءُ هچ مردمے ءِ حق پادمالی بیت. مئے باور اێش انت که اسلام ماں انسانی حقاں یک گام دێمتر ءَ انت. اعتدالی ئێں اسلام گۆں «الس واجهی» ءَ نزیک تر انت.
🔹ماں اعتدالی ئێں اسلام ءَ پهکێن کارمستراں شه مردمانی نێمگ ءَ گچێن بےانت ءُ هچ حاکمے غٹێن اهتیار نه دار ایت
واجه ءَ درائێنت: ماں اعتدالی ئێں اسلام ءَ چشێن باور ءِ هست که کارمستراں هر جاگه ءِ که داشته بےانت شه الله ءِ نێمگ ءَ نه انت ءُ مردماں آوان گچێن کن انت. الله پاک ءَ مردمانَ اے اهتیار ءَ را داتگ که وتی حاکم ءُ سرکار ءِ سرمستر ءَ وت گچێن کن انت. ابید شه واجه رسول الله صلّی‌الله‌وعلیه‌وسلّم ءَ که آ سرکار ءِ بن‌هشت اێرکنۆک ات ءُ آ زمان ءَ هم هچ کسَے دلے تها اے چیز نه ات که دگرے را آ بےمٹێن واجه ءِ بدل ءَ گچێن کنت، پچےکه الله پاک ءَ پیغمبر ءَ را شه گردان گهتر ءُ برزتر کرتگ که الله ءِ کاسد ءُ پێغام برۆک انت ءُ دگه کسے پیغمبر نه ات. پمێشا آ واجه وت مردمانی سرمستر بوت. بلێن پد شه آ واجه ءَ هچ کسے را الله ءَ گچێن نه کرتگ.
مولانا عبدالحمید ٹکاٹک گوشت: ماں اعتدالی ئێں اسلام ءَ هچ حاکمے غٹێن اهتیار نه دار ایت، غٹێن اهتیاردار تهنا الله انت. ماں اے دیدانک ءَ که گێشتری مسلمانانی باور انت حاکم ءِ اهتیار قرآن ءُ سنت ءِ سیمسرے تها انت ءُ هچ حاکمے نه توانت مود ءِ سر ءِ کساس ءَ شه اے سیمسر ءَ در بیت.
🔹مرۆچی «آمید» ءُ «آزاتی» شه ایران ءِ استمان ءِ حقێن لۆٹان انت
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام گێش کرت: مرۆچی آمید ءِ کار گرگ شه ایران ءِ تیوگێن استمان ءِ مهمێن لۆٹان انت. مردم گوش انت ما آمید ءَ لۆٹ اێں. بائد آوانی دست ءُ پێشانی ءَ چُکّ ات که آمید ءَ لۆٹ انت. مردمَ گوش انت ما آزاتی ءَ لۆٹ اێں. آزاتی جوان انت ءُ شه مردمانی حقاں انت.
اسلام دینے انت که سسایی، ند ءُ گپے آزاتی دار ایت. ماں اسلام ءَ پهکێن چیز آزات انت، ابید شه آ چیزاں که په مردماں چَٹی دار انت ءُ اسلام ءَ آیرا گناه زانتگ. ماں هچ دۆدءُ ربێدگے پهکێن چیزاں آزات نه انت.
واجه ءَ سکّ سۆگه کرت: اے استمان ءِ حق انت که آمید کار گرگ بیت. نابرابری ءُ مذهبی ءُ سیاسی آزاتیانی نه بیگ آمید ءِ هلاپ ءَ انت ءُ اے نابرابریانی زورگ شه مردمانی حقێن لۆٹان انت.
🔹ماں دینی حکومت ءُ ماں «جمهوری اسلامی» ءَ شما نه توان ات شه نماز ءَ دێمداری کن ات
مولانا عبدالحمید گوشت: اے رنگ مه بیت که وتی اۆگانێن براسانَ که ماں ایران ءَ پناه داتگ اێں، مه هل اێں که نماز بوان انت. ما سهی اێں که ماں لهتێن شهراں اۆگانانی نمازخانه ئانَ بستگ اش. اے دین ءِ حکومت ءُ «جمهوری اسلامی» انت. شما نه توان ات ماں جمهوری اسلامی ءَ شه نماز ءَ دێمداری کن ات، پچےکه کانود ءَ آزاتی داتگ. ماں کانود ءَ لهتێن بند هست انت که ملک ءَ را ملش اش کرتگ ءُ تاں وهدےکه اے چیز جۆڑ مه بےانت ملک هم جۆڑ نه بیت. شما همے کانود ءَ را هم اجرا نه کرتگ، همے کانود ءَ هم آزاتی داتگ. گۆں کجام کانود ءَ یک مذهب ءُ دیدانکے ءِ دێم ءَ گر ات؟ ما نه توانێن یهودی ءُ عیسایی ءُ زردشتیانی عبادت ءِ دێم ءَ گر اێں، هرکسے زانت ءُ آیی باور.
واجه ءَ دێمداری شه اهل‌سنتانی نماز ءَ را تنک پهناتی زانت ءُ گوشت ئِے: نماز په هچ کس ءَ نقصان نه دار ایت. من گۆں خیرواهی ءَ گوش آں که مئے ٹوهترێن مشکل اے 44 سال ءِ تها تنک پهناتی بوتگ. کار انچێنانی دست ءَ انت که دل اش گونڈ انت، سگّت نه کن انت ءُ گوش انت اے شیعه ئِے ءُ آ سنی ئِے.
🔹استمان ءَ مدام بنیادی کانود ءِ ٹگلێنگ ءَ را لۆٹتگ
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ گوشت: اے کانود نزیک به نێم قرن پێسر ءَ گچێن بوتگ ءُ تجربه ءَ نشان داتگ که مشکل دار ایت. ماں تیوگێن دنیا ءَ کانودانَ بدلَ کن انت، بلێن ماں مئے ملک ءَ نه کانود ءُ نه سیاستانی تها هچ بدلی نه یهت، وهدےکه استمان ءَ مدام آیی بدلی ءَ را لۆٹتگ.
واجه ءَ سکّ سۆگه کرت: مردمانی گێشتری لۆٹاں حقێن لۆٹ انت. نابرابری ءُ تنک پهناتی اسلامی نه انت. زاناں زۆرێن استه گرگ ءُ پاهو دیگ اسلامی انت؟ په دلے ستک گوش آں که آوان که بازێنے شه اے پاهوئان کن انت، قیامت ءِ رۆچ ءَ سزا دیگ بےانت.
مولانا عبدالحمید ٹکاٹک گوشت: اگه ما اعتدالی ئێن اسلام ءَ را اجرا کرتێن تاں صد سال دگرا هم مردماں زهرشانی نه کرت، پهکان وشنود بوت انت ءُ پهکانی حق رست انت، ملک هم آباد بوت ءُ دشمنی گۆں دگه ملکاں هم کم بوت.
چمشانک