باز مردم اے جسُت ءَ کنت کہ ’’ماتی زبان ‘‘ بندر ءَ چیا گْوش انت۔۔؟ ایشی پسّہ ءَ من گوں گونڈیں لبزاں چوش گْوش آں کہ اللہ پاک ءِ سر پہ در، ماں اے کاسماس( کائینات) ءَ درستان بنداتی ءُ درستاں مستریں، راست ءُ پہک تریں ءُ ابدمانیں مِھر مات ئیگ انت.
ماں دنیا ءَ اولی رند ءَ یک ماتے ءِ پہ وتی نوک ودی بوتگیں چُک ءَ اے دانک ءَ کہ ’’ ۔۔۔۔ابو من نکرزآں پر تو۔۔۔۔‘‘ انسان ءَ را زبان بکشات ءُ چہ گنُگی ءَ درکت گالی کت ھمے دانک ءِ نام انت ماتی زبان۔بزاں یک ماتے ءِ گوں وتی نوک ودی بوتگیں ننُک ءَ درشانی رھوت ءِ پید ا بیگ ءِ نام ماتی زبان انت۔ ھمے ماتی زبان انت کہ چریشی پارست ءَ مات وتی چُک ءَ لولی دنت واپین ایت،نازینک جنت رودین ایت، لاڈوگ جنت آروس دنت، زھیریگ جنت گےِر کار ایت ءُ موتْک جنت پُرس دار ایت،ھمے جوزگانی درشانی ءِ نام انت ’’ماتی زبان‘‘۔
ماتی زبان ءِ ھیلکاری ءَ دگہ وانگجاھاں روگ ءُ وانگ ءِ چنداں ھُج ءُ زلورت نہ بیت مکہیں مات ءِ نگرھیں زانسر پریشی ھیلکاری ءَ اولی ءُ سرجمیں درسجاہ انت۔مات ءِ لوگ پہ زبان ءِ ھیلکاری ءَ اولی وانگجاہ انتءُ مات ءِ میتگ،مات ءِ شھر ءُ ماتی وتن ماتی زبان ءِ شاھگانی ءِ وسیلہ بنت۔انسان ءَ راگوں آئی ماتی زبان ءَ مھر ءُ دوستی ءَ ھچ تاگتے داشت نہ کنت ۔بلوچی زبان ءَ گْوش انت کہ ’’۔۔چم کہ دوست انت متاچ ھم دوست انت۔۔‘‘چوش کہ ماتی زبان گوں مات گونگیں ھستینہ ءَ بندوک انت پریشکا ھمک انسان ءَ وتی ماتی زبان ھم چو ساہ ءَ دوست انت۔بلئے اے کِرد ھما ملک ءُ ھماراج ءِ تہ ءَ بیت کہ آ اوداں انسان بہ بیت ءُ مات ءِ کدر ءُ کیمت ءَ بزانت۔۔ما اگاں انونیں ءُ وتی نزیکیں راجدپتر ءَ بچار ایں تہ مارا سما کپ ایت کہ وھدے پاکستان ءَ لوٹ اِت کہ بنگالی راج چہ وتی ماتی زبان ءَ زبھر بہ بیتءُ بنگالی زبان ءِ بدل ءَ اردو زبان ءَ وتی بزان انت تہ ما دیست کہ بنگالیاں وتی کوش روا دات لکاں مردم کوشارینتءُ وت ءَ چہ پاکستان ءَ جتا کت بلئے چہ وتی ماتی زبان ءَ جتا بیگ ءِ ھمک کوششتان ءَ بے سوبیں کت،اے زندگیں راج ءِ دروش انت۔دومی درور ایش کہ وھدے دومی جھانی جنگ ءَ جاپان ءَ امریکہ ءِ دستاں پروش وارت ءُ امریکی جنرل ڈیگلسی میکاوتھر گوں ھزار ناز ءُ ھزار داب ءَ گوں یک گروھبریں اندازے ءَ جاپان ءِ پروش وارتگیں بادشاہ ھیروھٹو ءِ شاھی ماڑی ءَ پُترت ءُ شرت ءُ بینتانی یک بلاھیں لڑے بادشاہ ءِ دیم ءَ ایر کت ءُ درائینت کہ اگاں وتی ءُ وتی ملک ءِ ھیر ءَ لوٹ ئے تہ اے شرت ءُ بینتانی لڑ ءَ ھمزہ(دزھت) بکن۔بادشاہ ھیرو ھتو ءَ امریکی جنرل ءِ آورتگیں اے لڑ یک چمے ءَ چار اِت کہ ماں ایشی لشکری،اندری ءُ دری تبریت(پالیسی) ءَ ھوار جاپان ءِ ماتی ءُ راجی زبان جاپانی ءِ جاہ ءَ انگریزی زبان ءِ ماں جاپان ءَ وانگجاھاں رائج کنگ ءِ شرت ھم گوں ات۔۔بادشاہ ءَ لڑ ءِ وانگ ءَ پد یک چمے امریکی جنرلے سر ءَ دور دات آرا چار اِت ءُ پد ءَ گوں ھزار دلجمی ءَ زبان ءِ شرت ءُ بینت ءَ را (X) کور کت ءُ ایندگہ سر اتکگیں لڑ ءِ سر ءَ ھمزہ کت دات۔امریکی جنرل ءَ پول کت کہ تو چرے لڑ ءَ ’’ زبان ‘‘ ءِ شرت چیا کش اتگ تہ بادشاہ ءَ پسہ دات۔۔۔۔پروش من وارتگ، شما گوں من ھرچی کت کن ات بکن ات من ءَ وتی جند ءِ مرگ کبول انت بلئے من ءَ وتی راجی مرگ بہہ کبول نہ انت۔من دست وت وتی راج ءَ کشت نہ کن آں۔۔۔راجدپتر اے ڈس ءَ دنت کہ وھدے ماں 1989 جاپان ءِ ھمے بادشاہ بیران بوت تہ اے وھدی جاپان ءِ موٹل ءُ لاری امریکائی سڑکانی سر ءَ چو آزمان ءِ استال ءَ تْرپگ ءَ ات انت۔
مروچی 21پروری ءِ روچ انت،میان استمانی رِ د ءَ مروچیگیں روچ پہ ماتی زبان ءَ ایر انت ھمگ زندگیں راج مروچیگیں روچ ءَ ماتی زبان ءِ بابت ءَ بیچار کنت آئی دیمشت ءُ آئی گھبود ءِ بابت ءَ پکر کنت ءُ اے چار ایت کہ آ وتی ماتی زبان ءَ چتور ءُ چے پیم ءَ اے لائک بہ کنت کہ آوانی زبان آوانی درشانی ھجُ ءُ زلورتاں گیش ءَ گیش پیلہ کنگ ءِ سکت ءَ بدار ایت۔لھتے روچ ساری ءَ من روتاکاں ونت کہ ایران ءِ سرکماش(صدر) واجہ ھسن روھانی ءَ جار پرینت کہ باید ماں اسلامی جمھوری ایران ءَ کلیں راجان ءَ آوانی ماتی زبان ءَ ماں وانگجاھاں بندری تبک ءَ وانینگ بنا بہ بیت ءُ ما ھمے گپ ءِ وداریگ ایں کہ کدی واجہ ھسن روھانی وتی اے کول ءَ آپ دنت۔پاکستان ءَ چشیں وَ ھچ جار جنگ نہ بوتگ ات چیا کہ ماں پاکستان ءَ نہ راج منّگ بیت ءُ نئیکہ راجی زبان بلئے پرے امیت ءَ کہ بلکیں ماتی زبان ءِ بابت ءَ سرکار چیزے نہ چیزے بٹاک بہ جنت،من وتی گْونڈوے راہ دات کہ چہ مستریں روتاکاں دو روتاک بہ گیپت بیار ایت،ءُ وھدے گْوندو اتک تہ گنائی روتاک جنگ ءُ روتاک ایکسپرس گوں ات۔ ماں روتاک جنگ ءَ یک ھالے است کہ’’۔۔ ماں پاکستان ءَ 69زبانانی تہ ءَ 22زبانان ءَ آؤکیں لھتے سالاں بیگواھی ءِ بیم سر ءَ انت ءُ زبانزانتاں چہ سرکار ءَ اے لوٹ کتگ کہ آ اے زباناں پہریزگ ءِ کوششت ءَ بکنت۔۔۔‘‘۔ماں اے زباناں ارمڑی، توروالی، پالولہ، دامیلی ، شینا، انڈس، کوھستانی، منجھی، کھوار، بدغہ، گوجری، گاری، گورو، ارشوجی، کلکوتی پوٹھواری، مدرکلسٹی، چیلسوں، ڈامیلی، ڈوماکی، گاؤورد ءُ کلاشاچا زبان ھوار ات انت۔ پرے گپ ءَ من ءَ کمیں وشّی الّم بوت کہ بلوچ ءِ زبانانی تہ ءَ یکے ھم ماں اے زباناں نیست ات بلئے پرے گپ ءَ من سک پدرد ھم بیت آں کہ بازیں زبانے چہ سرکار ءِ نادلگوشی ءِ سبب ءَ بیگواھی ءِ آماچ ات چیا کہ یک زبانے ءِ بیگواھی ءِ مانا انسانیت ءِ راجدتر ءِ بیگواھی انت۔یک انسانی گروھے یا ٹولیے ءِ دپتر،دودربیدگ ءُ ھزاراں سالانی چست ءُ ایرانی بیگواھی انت ءُ ماں پاکستان ءَ 22زبان یکجا ءَ بیگواہ بیگ ءَ ات بلئے کسی گوشاں مورے ھم نہ ورگ ءَ ات کہ چریشی مستریں بے ھسی ءُ ھیوانی دگہ ھچ بوت نہ کنت۔
من پرے امیت ءَ کہ ھتمن پاکستان ءِ نام گپتیں ’’ دانشوراں ‘‘ وتی سرکار ءِ دیِم ءِ اے نیمگ ءَ ترّینگ ءِ ھاتر ءَ بازیں نبشتانکے نبیس اتگ چیا کہ پاکستانی ’’دانشور ‘‘ ھما انت کہ کرکٹ ءِ گوازی ءُ لیب ءِ کٹگ ءَ آزمان ءَ سر ءَ زیر انت۔ملالہ ایسپ زئی ءَ پہ چار نبشتانک ءِ نبیسگ ءَ چہ زمین ءَ چست کن انت آزمان ءَ بر انت،زبان ءِ بابت ءَ وَ گیشاں گیش نبیس انت بلئے وھدے من وتی گونڈو ءِ آورتگیں روتاک جنگ ءُ روتاک ایکسپریس ونت انت تہ اے دوئیں روتانی تہ ءَ یک ھم چشیں نبشتانکے مان نہ ات کہ مروچیگیں روچ ءِ درگت ءَ بہ بیت گْوش ئے زانا سرجمیں ’’میڈیا‘‘ ءَ را مار ءَ بو چتگ ات۔
ماں پاکستان ءَ ماتی زبانانی ھچ وڑیں کدر ءُ کیمت نیست ،بوت کنت ایشی سبب ایش انت کہ اے ملک ءَ مات ءِ جند ءِ ھچ وڑیں کدر ءُ کیمت کہ نیست آئی زبان ءَ را چون بیت،اداں ماتانی چُکاں ءَ بے تُرس ءُ بیِم ءَ چِست کنگ بیت،اداں ماتانی تنگویں بچان ءَ ھمروچ کُشگ ءُ راھانی،جنگلانی،تیابانی کش ءُ کِرّاں دور دیگ بیت،اداں ماتانی چکان ءَ چہ وانگ ءَ جتا دارگ ءَ نوک نوکیں مندر سازگ بیت،وانگجاہ بند کنگ بنت ،کتاب کیزی ءُ بندیگ کنگ بنت،مات پریات ءُ زاری کن انت کسی گوشاں مورے نوارت چیا کہ کس ءَ وتی مات ءِ کدر ءُ کیمت نیست ،ماتی زبان ءِ چون بیت۔
سرچمگ: گوانکءِ سایت
چمشانک