بے شک اسلامی امّت بازیں سببـےءِ خاطرءَ چه گرانیں وابءَ آگاه بوتگ، بلے رند چه آگاه بیگءَ ضروریتریں چیز إشنت که مردم بزانت چه پیم و چه کجا وتی جُهدءَ بنگیج بکنت. په راستی که بنیادی کارانی زانگ په آ کسے که نوکی چه وابءَ پاد آتکگ سک لازم إنت.
اگاں اسلامی آگاهیءِ رهشون و سروکاں ماں بنیادی کارانی پجاآرگءَ اشتباه بکن أنت و پیسر چه بنگیجی و بنیادی مرحله یانی سرجم کنگءَ گوں اشتاپیءَ په رندی کاراں گلائیش ببنت، الّمءَ بازیں کوششے بربادبیت.
بهتريں رهبند په دعوتگراں
إے بابتءَ کاملترین و تچکتریں راه و داب په مسلماناں خاصکار په دعوت و اصلاحءِ جهدکاراں، پیغمبرءِ سیرت و زندگی إنت. بایدإنت بچارإیں که پیغمبرءَ چه پیمءَ وتی زمانگءِ مردم اصلاح کت أنت و کجام کار و پروگرامی اولسرءَ آرت أنت و چه پیمءَ گون حکمتءَ میزان میزانءَ وتی مقصد و برنامه یانی دیمءَ برت. پیغمبرءِ زندگیءِ مطالعه و وانگ مارا إے سبک دات که چه پیمءَ پیغمبرءَ په دعوت و چاگردءِ بن هشتی کاراں اهمیت دات.
پیغمبرءَ ماں الله تعالیءِ هدایتانی روژنائیءَ زانت که انسانانی اعمال و کردار چه آیانی عقیده و فکرءَ آپ ورأنت، و بے شک درچکے که آهنڈانی سورگیں زمینےءِ تها ببنت هچکس چه آئیءَ وشین و شیرکنیں نیبگءِ دلمانگ نبیت. قرآن مجید وش فرما ئینیت: «وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِي خَبُثَ لاَ يَخْرُجُ إِلاَّ نَكِدًا»[اعراف: 58] همے واستا پیغمبرءَ، دل نشانگ گپت أنت و مردمانی واهشتانی بدل کت أنت. فکر و ذهنی اصلاح کت أنت وعقیده یانی نوک کت أنت.
علامه سید ابوالحسن ندوی ماں وتی گرانسنگیں کتاب« ماذا خسر العالم بإنحطاط المسلمین»ءِ تها نبیسیت « وهدے که حضرت محمدبن عبدالله په پیغمبریءَ درچنگ بوت، دنیا گوشیگا چوش بلڈینگے أت که ترُندیں زمین چنڈیءَ سک چنڈینتگ أت و آئیءِ هچ چیزے وتی جاهءَ نیَت.»
وهدے که پیغمبرءَ گوں نبوتءِ دیدءَ إے جهان چارإت دیتی که انسانانی ذوق بدل بیتگ، زهریءَ شیركنی، بدیءَ نیکی زان أنت. گوں بدواهیں دژمنءَ دوستی کن أنت و گوں مڑاداریں دوستءَ کینگ إش هست. آجامعه و چاگردءَ هچ چیزے وتی جاهءَ نه أت هونواریں گرک، رمگءِ شپانک أت و زوراکیں دشمن قاضیءِ جاهءَ نشتگ أت، سل کار و مفسد گَل و آبرودار أت، بلے نیکمرد و وشْ کردار چه زندگیءِ خیر و برکتاں بے بهر و بزّگ و بیچارگ أت.
ماں إے حالتءَ اگاں پیغمبرءَ بلوٹتیں که چوش إے دگه سیاسیءُ ملی رهشون و سَروكاں دیمروی بکنت، آئیءِ راه پچ أت و آئیءَ تونت که عربْ راجءِ نامءَ یک بَيركے چست بکنت و پهکیں عرباں آئیءِ چیرءَ مچ بکنت و یک عربی حکومتے تشکیل بدات. اگاں پیغمبرءَ إے کار بکتیں گڑا ضرور ابوجهل بن هشام ، عتبه بن ربیعه و مکهءِ إے دگه سردار و سانْڈاں هں گوں آئیءَ همتوار بیتگ إتنت؛ بلے پیغمبرءِ سیرتءِ وانگ مارا پیش داریت که پیغمبرءَ إے کار نکت و زانتی که إے پیمیں حکومتءِ كلات زیت هريا بيت وپرشيت پچے که بُنْ رِدی سست و هٹل إنت. پیغمبرءَ زانت آ ملت و راجے که آئی مردم یک په یکءَ تربیت مبنت، آیانءَ إے واك نیست که الله تعالیءِ حکم و دستورانی بارءَ بڈءَ بکن أنت؛ پچے كه اگاں چوش ببيت گڑا نفاق و دو رنگي چاگردءِ تها ظاهر بيت يا كه مردم چه اسلامءِ دستور و پرماناں بيزاربنت.
دعوت، حكومتءِ بنياد
اپسوزی گپ إشنت که بازینے چه إے قرنءِ مسلمان و مصلحان – که بلکیں ماں آیانی زندگی و اخلاقءِ راستیءَ هچ شکے مبیت- لوٹ أنت بے إشیءَ که جامعهءِ بنیادی و حقیقی حالاتءَ بچارأنت، وتءَ را په قدرت برسین أنت و رندءَ په زور جامعهءَ اسلامی بکن أنت؛ إشی مثال إشنت که یک باغ والایے یک هشکیں درچکے گندیت گڑا دگه نیبگْ داریں درچکےءِ نیبگاں كاريت و آ هشكيں درهچءِ سرءَ إيركنت، بے شک هچکس چوشيں درچكےءَ نیبگ والاییں درهچ نگوشیت بلکیں نیبگ والاییں درچک هما إنت که وت نیبگ بدات.
استاد محمد قطب ماں وتی کتاب« واقعنا المعاصر»ءِ تها گوشیت: اگاں ما په تربیتءِ واستا، وقت صرف مکن إين و گوں اشتاپیءَ چه إے مرحلهءَ بگوزإيں، گڑا ضرور مئے کار بے فایده و سوت بيت، إے کار چوش إنت که یک مزنیں كلاتے بے بن ردءَ یا گوں سستیں بن ردےءَ بندگ ببیت، بے شک هر اندازه که إے كلات برزتر بروت گیشتر هرجگیگ بیت. آیاں که لوٹ أنت چه گونڈتریں راهاں مقصدءَ برس أنت گڑا بایدإنت چه گوستگیں دورءَ درس بگر أنت، اگاں ما چه دنیاءِ پیشآتکگیں حوادث و مشکلاتاں پند مگرإيں، گڑا إشی وت یک سستی إے مئی تربیتی برنامهءِ تها که باید علاج ببیت.
همے خاطرءَ باید کوشش بکن إيں که هر وهدءَ گوں دعوت و تربیتءِ کارءِ کنگءَ دینی و اسلامی اعمالءِ ارزشءَ پهکیں مردمانی دلءَ جاه بده إيں تاکه مردم وت په ایمان و نیکی کنگءَ پیش بکپ أنت، گڑا آوهدءَ اللهءِ وعده مئے واستا ثابت بیت. هما وڈءَ كه الله تعالي پرمائينيت: « وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا»[نور: 58]
چه إے آیهءَ زانگ بیت که مهرين و پابرجاهيں حکومت، ایمان و نیکیں کارءِ بر و ثمر إنت. هر وهد که مسلمانانی ایمان کامل ببیت و کردارإش نیک ببیت، الله تعالی آيانءَ سئے نعمت دنت:1- زمین سرءِ خلیفه و جانشینی 2- قدرت و جاگاه 3- امان و امنیت.
همے خاطرءَ لهتے چه زانوگراں گوش أنت: حکومت ماں اسلامءَ موعود إنت نه مقصود؛ هانے كه حكومت په مسلماناں وعده دیگ بوتگ بلے مقصد نه إنت که باید ما په حکومتءَ برسيں.
علامه ندوی إےبارهءَ گوشیت: پیغمبر و نبياني مقصد إشی نبوتگ که چه پیمءَ په حکومت و راجْمستریءَ برس أنت بلے حکومت و دولت په اللهءِ حکمانی اجرا کنگءَ آیانءَ دیگ بوتگ که حقیقتاً آیانی دعوتءِ مزّ و پاداش بوتگ. حقیقت إشنت که هر وهدءَ دعوتگر و اصلاحگراں بلوٹ أنت بے دعوت و تربیتءِ مرحله یانی گوازینگءَ و بے مردمانی اصلاح کنگءَ حکومت و قدرتءَ دستءَ بگر أنت، گڑا آدگه ظالمیں حکومت که آیانی رقیب أنت گوں وتی تمامیں اسباب و آلات و سیاسی و نظامی تبلیغاتءَ آیانی دیمءَ اوْشتنت، گڑا آ ٹیمءَ اسلامی پاٹاں گوں آ حاکمانی واكاں، گوں يكادگرءَ مڑأنت و اسلامی چاگرد سک ضرر گندیت واگاں إے دابیں حرکتاں یک پیمے په حکومتءَ برس أنت آیانی حکومت دیرءَ پشت نکپیت واگاں گوں زور و فشارءَ پشت بکپ أنت وتی دوستی و جاگاهءَ مردمانیگورءَ، چه دست دینت.
مولانا محمد الیاس(مزنیں عارف و دعوتءِ کار بلد) إے بارهءَ په یک وشیں نکته إے اشاره کنت، امیت إنت دعوتگر و سیاست والایاں إشی نیمگءَ دلگوش بکن أنت. علامه سید ابوالحسن ندوی ماں کتابءِ « مولانا محمد الیاس و نهضت دعوت وتبلیغ»ءِ تها نبیسیت « هر سیاستے که بن ردی دعوتءِ سرءَ إیر کنگ مبیت آ سیاستءِ كلات هٹل و هورجگیگ إنت مولانا محمد الیاسءَ إے بارهءَ خاصیں نظرے هست أت و پرمائینتی: په کمکیں سیاسیتےءَ بازیں دعوتے لازم إنت و هر اندازه که دعوت نزورتر ببیت یا که هر اندازه إے مرحلهءَ اشتاپ کنگ ببیت هما کساسءَ سیاست هں سست و بے بْراه تریت یا که آسیاستءِ مقصد حاصل نبنت و اگاں حاصل ببنت زیت چه دستءَ رو أنت.
حقیقت همش إنت پچے که آ نظم و قدرتے که خلفاءِ راشدینءِ زمانگءَ هست أت و مردماں پهك فرمانبردار تنت إشی هما مزنیں دعوتءِ برورد أت که چه نبوتءِ اولءَ شروع بوتگ أت و تا خلفای راشدینءِ دورءَ دیم روی کنگءَ أت؛ بلے بنی امیه و بنی عباس دورءِ سستی و نزوريءِ سبب، دعوتءِ ناهیال کنگ أت.
مولانا محمد الیاسءِ هیالءَ، جيڑه و فساد و ناتپاكيءِ سبب إشنت که سیاست چه دعوتءَ دیمءَ کنگ بوتگ و دعوتءِ کار گوں سیاست و غربی دابءَ کنگ بوگءَإنت.
مولانا مفتی محمد قاسم قاسمی
رجانک: شاکر رئیسی
سرچمگ: ندای اسلام، پنجاه و چارمي نمبر (اسلامء توار)
چمشانک