اخلاق آنحضرت، مکمّل پروژه مکارم اخلاقی در جهان است

مولانا عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان این هفته در خطبه‏ های نماز جمعه پس از تلاوت آیه «لقد كان لكم فی رسول الله اسوة حسنة لمن كان یرجواالله و الیوم الآخر و ذكرالله كثیرا» {احزاب:21}،‌ به بیان وی‍ژگی‏های اخلاقی رسول اكرم صلی الله علیه وسلم پرداخت و گفت: اخلاق كریمانه و عادات مبارك آنحضرت صلی الله علیه وسلم برای ما مسلمانان تا قیامت الگو و نمونه است. اما واقعا جای افسوس است كه مسلمانان امروز به این تعلیم زیبا و برنامه بی‏ نظیری كه در اختیار دارند،‌عمل نمی‏ كنند.

امام جمعه اهل سنت زاهدان خاطر نشان كرد: الله تعالی ظاهر آنحضرت را زیبا آفرید، ‌اما باطن ایشان به مراتب زیباتر از ظاهر ایشان بود. معلوم می‏شود كه زیبایی ظاهر هم یكی از نعمت‏های پرورگار است و كسی كه الله تعالی ظاهر او را زیبا می‏گرداند در واقع احسان بزرگی به او كرده است. به هر حال در میان تمام انسانها الله تعالی سیدالمرسلین،‌ رحمة للعالمین، ‌حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم را زیباتر آفرید.
مولانا عبدالحمید ادامه داد: زیبایی ظاهر در اختیار ما نیست، ‌یعنی از قدرت ما خارج است كه بخواهیم ظاهر خودمان را با ظاهر آنحضرت صلی الله علیه وسلم نزدیك كنیم، اما در زیبایی معنوی، ‌زیبایی اخلاق،‌ كردار، ‌رفتار و منش می‏توانیم نقش داشته باشیم و در این زمینه با مجاهدت، ‌تلاش، ‌كوشش و توفیق و فضل الهی خود را با آنحضرت صلی الله علیه وسلم نزدیك كنیم، بر همین اساس خداوند متعال ایشان را برای ما بهترین اسوه و الگو قرار داده و فرموده است: «لقد كان لكم فی رسول الله أسوة‌حسنة» یعنی اخلاق كریمانه، ‌عادات، ‌رفتار، ‌زندگی و سیرت مبارك آنحضرت صلی الله علیه وسلم برای شما بهترین نمونه است. باید بدان تأسی بجوئید. آن را با خود مذاكره و به یكدیگر یادآوری كنید، همچنین در این باره مطالعه كنید.
ایشان در ادامه با بیان اینكه تمام پیامبران الهی برای انسانها الگو و نمونه بوده‏اند و همه آنها از اخلاقی زیبا بهره می‏برده‏اند، ‌اضافه كرد: اما پروژه مكارم و محاسن اخلاقی را الله تعالی با حضرت رسول صلی الله علیه وسلم كامل كرد. وقتی از ‌ام المومنین حضرت عائشه صدیقه رضی الله عنها در رابطه با اخلاق آنحضرت صلی الله علیه وسلم پرسیدند و گفتند چرا خداوند متعال خطاب به ایشان فرموده است :«وإنك لعلی خلق عظیم» (تو از پایه اخلاقی عظیم برخوردار هستی)، فرمود:‌«كان خلقه القرآن» اخلاق رسول الله صلی الله علیه وسلم عمل به قرآن بود.
آری! آنحضرت صلی الله علیه وسلم نمونه عملی قرآن بودند و هیچ نكته‏ای از آموزه‏های قرآن مجید نبود كه ایشان تا پایان عمر به آن عمل نكند.
شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در ادامه به تاكید قرآن مجید به مبحث اخلاق و مكارم اخلاقی اشاره كرد و اظهار داشت: ‌شما اگر به سراسر دنیا سفر كنید و تمام دانشگاه‏ها و كتابخانه‏های بزرگ دنیا را بررسی كنید، ‌در هیچ جا كتابی كه همانند قرآن مجید به بیان مكارم و محاسن اخلاقی پرداخته باشد، ‌نخواهید یافت، قرآن مجید در جاهای مختلفی در این باره بحث می‏كند و در سوره مباركه “شورا” در مورد بندگان خاص خدا كه از اخلاق نیكو برخوردارند، ‌می‏فرماید: «والذین یجتنبون كبائرالاثم و الفواحش و إذا ما غضبوا هم یغفرون» آنان از گناهان كبیره به خصوص گناهانی كه به حیا و عفت انسان ضربه می‏زند،؛ پرهیز می‏كنند و وقتی غضب می‏كنند، ‌بلافاصله معاف می‏كنند.
الله تعالی در ادامه می‏فرماید: «والذین استجابوا لربهم و أقاموا الصلاة و أمرهم شوری بینهم و مما رزقنهم ینفقون» آنان پروردگارشان را اجابت كردند، یعنی به هر آنچه خداوند دستور داد و در مورد آن فراخوان صادر كرد، ‌توجه كردند، همچنین نماز را بر پا داشتند و تمام كارهایشان با مشوره انجام می‏گیرد و از آنچه ما به آنها روزی داده‏ایم،‌انفاق می‏كنند.
ایشان در تشریح «وأمرهم شوری بینهم» افزود: یعنی آنها به رأی و نظر خود اعتماد نمی‏كنند، ‌خودپسندی ندارند و خودمحور نیستند،‌ استبداد ندارند و متكبر نیستند و همواره مشورت می‏كنند.
مولانا عبدالحمید در این باره اضافه كرد: انسان خودخواه و خودپسند همواره می‏گوید من نیاز به مشورت ندارم، ‌حالانكه بشر به هر مقامی برسد، ‌باز هم عقلش دچار خطا می‏شود و تمام صاحب نظران و نظریه پردازان و دانشمندان دنیا از اشتباه مصون نیستند، بنابر این شما نگویید هرچه ما می‏گوییم و می‏اندیشیم درست است،‌ آنهایی كه اینگونه می‏گویند خودخواه و متكبر هستند. آنحضرت صلی الله علیه وسلم كه در تمام بخش‏های زندگی بر قرآن عامل بود،‌ تمام معاملات خود را به مشورت می‏گذاشت و وقتی رأی اكثریت را صواب و درست می‏دید آن را بر رأی و نظر خود ترجیح می‏داد.
آنحضرت صلی الله علیه وسلم به رأی زنان هم توجه می‏كرد. اگر كنیز یا غلامی به ایشان در مورد كاری مشورت می‏داد، ‌در رابطه با سخن او می‏اندیشید. اینها همه بحث‏های اخلاقی است.
خطیب جمعه اهل سنت زاهدان همچنین خاطر نشان كرد: نشستن آنحضرت صلی الله علیه وسلم همانند پادشاهان و سلاطین نبود. ایشان همانند آنهایی كه برای خود حق بزرگی قائل هستند، ‌رفتار نمی‏كرد. به گونه‏ای می‏زیستند كه اگر كسی از بیرون وارد مجلس ایشان می‏شد در شناسایی دچار اشتباه می‏شد.
یك بار عده‏ای از حضرت عائشه رضی الله عنها پرسیدند كه رسول اكرم صلی الله علیه وسلم در منزل چگونه رفتار می‏كنند، ‌ایشان در جواب فرمود: ایشان بسیاری اوقات پارگی لباس‏های خود را بر طرف می‏كند و می‏دوزد، ‌كفش‏های خود را نیز تعمیر می‏كند. همچنین در همین باره از حضرت علی رضی الله عنه سوال شد. ایشان سخنان جامعی نقل كرد و فرمود: آنحضرت صلی الله علیه وسلم در داخل خانه اوقات خود را به سه بخش تقسیم می‏كرد؛ یك بخش به استراحت اختصاص داشت، بخش دیگر برای ذكر و عبادت بود و بخش سوم به ‏ارتباط به زن و فرزند و رسیدگی به امور خانه اختصاص داشت،‌ در این بخش ایشان حتی هیزم جمع می‏كرد و آتش روشن می‏كرد و گاهی نیز بز و  گوسفندان را می‏دوشید، در خانه ساده و عادی زندگی می‏كرد، هیچ وقت اجازه نمی‏داد رختخواب نرمی برای ایشان پهن شود. تشك ایشان از چرم درست شده بود و با لیف خرما پر شده بود. ایشان گاهی، ‌بخشی از زمان استراحت خود را به رسیدگی امور مردم اختصاص می‏داد، آنحضرت صلی الله علیه وسلم خارج از خانه به هدایت،‌ راهنمایی و ارشاد مردم می‏پرداخت و به امور دین و دنیای آنان رسیدگی می‏كرد.
به هر انسان،‌ به میزان جایگاه اجتماعی او احترام می‏گذاشت. این گونه نبود كه به همه یكسان احترام قائل باشد. این تعلیم اسلام نیست. اسلام می‏گوید: أنزل الناس منازلهم. مردم را در جایگاه خودشان قرار بده.
مولانا عبدالحمید ادامه داد: توجه ایشان بیشتر به فقرا و مساكین وافراد نیازمند بود، بیشترین نشست و برخاست ایشان با آنان بود، ‌به سخنان آنان توجه می‏كرد. آنحضرت صلی الله علیه وسلم از تمام نزدیكان و ارادتمندان خود خبر می‏گرفت،‌ اگر كسی در شهر مدینه مریض می‏شد،‌ به عیادت او می‏رفت،‌ ایشان حتی به عیادت یهودیان مدینه که مریض می‏شدند، می‏رفت.
ایشان در ادامه با بیان اینكه علم، ‌حلم، ‌بردباری و صبر آنحضرت صلی الله علیه وسلم بی‏نظیر بود، تصریح كرد: هیچ امری آنحضرت صلی الله علیه وسلم را مضطرب نمی‏كرد، ‌در تمام حالات استقامت داشت و مقاوم بود. شجاع و صبور بود و با صبر و سنجیدگی و مشورت به امور مردم رسیدگی می‏كرد و در كار ایشان عجله معنایی نداشت. اگر نیازمندی به ایشان مراجع می‏كرد آنحضرت صلی الله علیه وسلم بی‏درنگ به او كمك می‏كرد، ‌اگر مالی اضافی در دستشان باقی می‏ماند،‌ تا آن را صدقه نمی‏كرد،‌ آرام نمی‏گرفت، آانحضرت صلی الله علیه وسلم در سخاوت بی‏نظیر بود.
مولانا عبدالحمید همچنین یادآور شد:‌ اگر فرد محتاج و نیازمندی به ایشان مراجع می‏كرد و چیزی در دست نداشت، ‌به دیگران توصیه می‏كرد كه به او كمك كنند، یا اینكه چیزی قرض می‏گرفت و به او می‏داد.
باری به حضرت بلال رضی الله عنه توصیه كرد که اگر نیازمندی آمد و چیزی وجود نداشت،‌ قرض بگیر و نیاز او را بر طرف كن،‌ من قرض‏هایت را پرداخت خواهم كرد. مدتی بعد فرد مشركی نزد آنحضرت صلی الله علیه وسلم آمد و گفت، من دارای ثروت هستم،‌ اگر نیاز بود من به شما قرض خواهم داد. آنحضرت صلی الله علیه وسلم بلال را به او معرفی كرد. حضرت بلال چند بار از او قرض گرفت. مدتی گذشت تا اینكه همان مشرك نزد حضرت بلال آمد و گفت، فقط چهار روز فرصت داری كه قرض‏هایت را پرداخت كنی، ‌اگر پس از گذشت این مدت قرض‏هایت را پرداخت نكردی، ‌تو را اسیر می‏گیرم می‏كنم.
حضرت بلال رضی الله عنه پریشان شد و نزد آنحضرت صلی الله علیه وسلم رفت، از ایشان خواست اجازه دهد كه چند وقتی در خفا به سر برد،‌ آنحضرت صلی الله علیه وسلم موافقت كرد. بلال آن شب رفت تا برای مخفی شدن آماده شود. روز بعد قبل از نماز صبح رسول الله صلی الله علیه وسلم فردی را فرستاد تا به حضرت بلال بگوید خداوند قرض‏های تو را پرداخت كرد.
بلال می‏گوید: بعد از نماز صبح من نزد آنحضرت صلی الله علیه وسلم رفتم و دیدم كه چهار شتر با بار نزد ایشان وجود دارد. آنحضرت صلی الله علیه وسلم خطاب به من فرمود: این شترها را به بازار ببر و بفروش و قرض‏هایت را پرداخت كن. من این كار را انجام دادم، مقداری از پول‏ها باقی ماند، ‌باقیمانده را نزد آنحضرت بردم، فرمود: تا زمانی كه این اموال باقی باشد من به منزل نخواهم رفت. بلال می‏گوید. آنحضرت صلی الله علیه وسلم به خانه نرفت تا آنكه روز بعد باقیمانده پول‏ها خرج شد.
مولانا عبدالحمید همچنین بیان داشت:‌ یك مرتبه چادر آنحضرت صلی الله علیه وسلم را یكی از طلبكاران گرفت و چنان فشار داد كه نزدیك بود ایشان خفه شود. اطرافیان آنحضرت صلی الله علیه وسلم ناراحت شدند و گفتند یا رسول الله صلی الله علیه وسلم اجازه دهید این فرد را به سزای عملش برسانیم. ایشان فرمود شما این كار را نكنید،‌ او صاحب حق است، ‌با او بروید و بهترین شتر را در ازای طلبش به او بدهید.
خطیب جمعه اهل سنت زاهدان در پایان به جمع‏بندی سخنان خود پرداخت و گفت:‌ سروران گرامی! امروز ‌اخلاق كریمانه و عادات مبارك آنحضرت صلی الله علیه وسلم به عنوان بهترین تعلیم و برنامه در اختیار ماست، اما جای افسوس است كه ما از آن اتباع نمی‏كنیم. بدانید كه روز قیامت در میان تمام اعمال شما،‌ اخلاق و كردار نیك از همه با ارزش‏تر خواهد بود.
ایشان همچنین در بخش دیگر از سخنان خود ضمن گرامیداشت هفته نیروی انتظامی، ‌این هفته را به تمام نیروهای انتظامی كشور تبریك گفت.