پیرمحمد ملازهی، کارشناس مسائل بلوچستان، در گفت‌وگو با روزنامۀ «هم‌میهن»، با بیان اینکه «موضوع بی‌شناسنامه‌های ایرانی یک حقیقت است»، تصریح کرد: راهکارهایی برای حل این مسأله وجود دارد، اما کسی حاضر به همکاری در این حوزه نبوده و اراده‌ای برای حل مسئله نیست.
پیرمحمد ملازهی در این گفت‌وگو به بعضی از دلایل عدم دریافت شناسنامه از سوی مردم بلوچ ایران در گذشته پرداخت و گفت: دلیل احساس بی‌نیازی نسبت به دریافت شناسنامه در گذشته این بود که نمی‌خواستند فرزندان پسرشان را به سربازی بفرستند، به‌همین‌دلیل برای آنها شناسنامه نمی‌گرفتند. همین موضوع سبب شد تا به استناد آمارها، در اطراف زاهدان حدود 80 هزار نفر بی‌شناسنامه زندگی کنند؛ به این‌صورت که ممکن است در خانواده‌ای، یک فرزند شناسنامه داشته باشد و فرزند دیگر از داشتن آن محروم باشد.
این کارشناس مسائل بلوچستان در ادامه با بیان این نکته که «نگاه ساختار سیاسی این است که افراد فاقد شناسنامه بلوچ، اساساً ملیت ایرانی ندارند و از خارج از کشور وارد شده‌اند»، مهاجرت از افغانستان به ایران را نقطه‌‌عطف در تداوم این نگاه ساختار سیاسی به ایرانیان فاقد شناسنامه بلوچ عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: میان این مهاجران، افرادی از قومیت‌های بلوچ، پشتون، هزاره و… حضور دارند، اما مشکل اینجاست که سیستم هیچ راهکاری برای تشخیص ایرانی از غیرایرانی بودن این افراد نمی‌پذیرد. این مسئله هم محدود به سیستان‌وبلوچستان نمی‌شود، در استان‌های هرمزگان و جنوب استان کرمان نیز افراد فاقد شناسنامه زندگی می‌کنند.
وی در ادامه افزود: برخی از نهادهای مردمی و فعالان اجتماعی منطقه، به این افراد کمک می‌کنند و از دادگاه برای آنها حکم صدور شناسنامه می‌گیرند، اما ثبت‌احوال حاضر نیست برای این افراد شناسنامه صادر کند. این درحالی‌ست که نداشتن مدارک هویتی به‌معنای نداشتن هویت است و چنین افرادی نمی‌توانند از خدمات دولتی استفاده کنند. مثلاً چاره‌ای ندارند جز اینکه نفت و سوخت را به‌صورت آزاد بخرند. حتی نان را هم باید با کارت ملی بخرند و چون این مدرک را ندارند، از آن نیز محروم می‌شوند. این افراد از داشتن کار نیز محروم هستند.
ملازهی به نکته دیگری هم اشاره کرد و گفت: به‌صورت طبیعی، فردی که نمی‌تواند کار داشته باشد یا تحصیل کند و خلاصه نمی‌تواند زندگی مناسبی داشته باشد، به سمت کارهای خلاف کشیده می‌شود. اگر جامعه‌ای را از قوانین و مزایای زندگی در کشورش محروم کنید، مردم آن جامعه نمی‌توانند دست روی دست بگذارند تا بمیرند. این افراد به‌عنوان انسان ممکن است برای بقای خود دست به هر کاری بزنند.
پیرمحمد ملازهی در پایان تصریح کرد: برای خروج از این وضعیت، راهکاری هم پذیرفته نمی‌شود. وقتی نسل‌اندرنسل افراد در یک روستا زندگی کرده‌اند، می‌توان از طریق بخشدار و فرماندار اقدام کرد و آنها با تهیه استشهادیه اعلام کنند که چنین فردی، اهل استان سیستان‌وبلوچستان است. بنابراین راهکار وجود دارد، اما اراده‌ای برای حل مسئله نیست.
دیدگاههای کاربران