ائمه جمعه، علما، فعالان سیاسی و اجتماعی و مدارس و مراکز دینی اهل‌سنت کشور ضمن ابراز تأسف شدید و محکوم‌کردن حادثۀ ناگوار برای نمازگزاران در جمعه خونین زاهدان (8 مهر 1401)، آن را «دلخراش»، «هولناک» و «نتیجه نگاه‌های عقده‌ای و تبعیض‌آمیز» دانستند و اتهام «تجزیه‌طلبی» درخصوص فاجعۀ اخیر زاهدان را اشتباه و خلاف واقعیت عنوان و بر لزوم «رسیدگی به مطالبات و خواسته‌های مردم» و «محاکمۀ علنی، اشد مجازات و برکناری عوامل این رخداد تلخ» از سوی مقامات قضایی و مسئولان ذیربط تاکید کردند.
🔷 مولانا محمدحسین گرگیج در مراسم نماز جمعه گالیکش ضمن انتقاد شدید از «شلیک مستقیم مأموران به سر و سینه نمازگزاران و نسبت‌دادن آنان به تروریست و تجزیه‌طلب» خاطرنشان کرد: مأمورین از خود وظایفی دارند؛ در تمام دنیا وقتی شورشی رخ می‌دهد با گاز اشک‌آور و موانع فیزیکی جلوی مردم را می‌گیرند، اما در بلوچستان می‌بینیم که با اسلحۀ جنگی مستقیم به سر و سینه مردم شلیک می‌کنند و مصیبتبارتر آن است که به این مردم اتهام «تروریست» و «تجزیه‌طلب» زده می‌شود. درحالی‌که در فکر و وجود قوم بلوچ اندیشۀ «تجزیه‌طلبی» نیست.
مدیر دارالعلوم فاروقیه گالیکش از «سوء‌مدیریت مسئولین کشور» نیز انتقاد کرد و گفت: مسائلی که در کردستان یا بلوچستان رخ داد، باید همان ابتدا مسئولین رده‌بالا از بیت رهبری گرفته تا دیگر مسئولین رده پایین‌تر آن را به‌خوبی مدیریت می‌کردند، اگر مدیریت صحیح صورت می‌گرفت این مسائل به‌آسانی حل می‌شدند. در خصوص جریان چابهار باید همان روزهای نخست هیئتی بلندپایه با همراهی علما و متنفذین بلوچستان جهت واکاوی و تفحص میدانی به منطقه می‌رفتند و پس از بررسی‌ها، اگر آن خبر شایعه بود همه یک‌صدا تکذیب می‌کردند و اگر صحت داشت خواهان محاکمه مأمور جنایتکار می‌شدند.
🔷 مولانا یارمحمد پناد در مراسم نماز جمعه چابهار در واکنش به حادثۀ خونین شهر زاهدان گفت: جمعۀ هفته قبل حادثه‌ای تلخ، ناگوار و خونین در مصلای زاهدان پیش آمد که نباید اتفاق می‌افتاد؛ تعدادی از مردم بی‌گناه کشته شدند و خون‌های زیادی ریخته شد. از مسئولان کشور می‌خواهیم که کمیته‌ای حقیقت‌یاب اعزام کنند تا بررسی دقیق انجام گیرد و از مردمی که در این سال‌ها در همۀ عرصه‌ها حضور داشته‌اند، دلجویی شده و احقاق حق نمایند.
🔷 مولانا عبدالصمد ساداتی در مراسم نماز جمعه سراوان در واکنش به حادثۀ خونین زاهدان اظهار داشت: حادثۀ خونین جمعه گذشته در زاهدان قلب هر انسان و مسلمانی را به درد آورد. به شهادت‌رسیدن و مجروح‌شدن تعداد زیادی از مردم، تخریب بیت‌المال، هتک حرمت مصلا و نمازگزاران تکان‌دهنده و غم‌انگیز بود.
مولانا ساداتی ادامه داد: مسئولانی که چنین وضعیتی را برای مردم درست کرده‌اند، باید مؤاخذه شوند و آنهایی که ناکارآمدیشان ثابت شده است نباید مسئولیت داده شوند. مسئولان محترم حرف مردم مظلوم و آرام سیستان‌وبلوچستان را بشنوند و با پاسخگویی و رفع مشکلات مردم، آنها را راضی کنند.
🔷 مولانا عبدالرشید شه‌بخش در مراسم نماز جمعه زابل جنایت هولناک صورت‌گرفته در مصلای اهل‌سنت زاهدان را به‌شدت محکوم کرد و گفت: ما حادثه و جنایت خونین جمعه زاهدان را به‌شدت محکوم می‌کنیم و از رهبری، رئیس‌جمهور و دستگاه قضایی می‌خواهیم به داد و فریاد این مردم مظلوم و ستمدیده برسند و نگذارند خون بناحق ریخته‌شان ضایع شود. عاملین و دستوردهندگان این جنایت بزرگ را محاکمه کنند و به کیفر کردارشان برسانند تا مردم مطمئن شوند عدالت اجرا می‌شود و مسائل‌شان مثل سابق به باد فراموشی سپرده نمی‌شود.
امام‌جمعه اهل‌سنت زابل ادامه داد: باید جلوی گزارش‌های دروغ و هدف‌دار گرفته شود. گاهی مردم ما را «تروریست» و گاهی «تجزیه‌طلب» می‌نامند، درحالی‌که این برچسب‌ها کدورت و تنفر ایجاد می‌کنند. متأسفانه صداوسیما توسط گروه خاصی تصاحب شده است. افرادی که در رسانه ملی مشغول هستند مسائل را یک‌طرفه بیان نکنند و واقعیت‌ها را تحریف نکنند و از تهمت و دروغ و خیانت پرهیز کنند.
🔷 مولوی بهزاد فقهی در مراسم نماز جمعه خواف از شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید به‌عنوان «شخصیت وحدت‌طلب» یاد کرد و اظهار داشت: وقایعی در هفته گذشته پیش آمد و شخص بسیار صلح‌طلب، بزرگ و وحدت‌دوستی مانند حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید در این مدت تحت فشار قرار گرفتند و نسبت به ایشان بی‌انصافی شد؛ کسی که از اول انقلاب وحدت‌طلبی و صلح و آشتی ایشان برای همه روشن است.
ایشان ادامه داد: متأسفانه برخی از روزنامه‌ها و رسانه‌ها نسبت به این شخصیت واقعاً بد کردند. آنها نسبت به ملت غیور و درددیدۀ بلوچ اتهام زدند. ملتی که سال‌های سال است فقر و بیکاری را تحمل می‌کند و پای ارزش‌های نظام ایستاده است. ملتی که قبل از انقلاب، توسط انگلیس به آنها پیشنهاد شد که خودمختاری خود را اعلان کنند اما آنها نپذیرفتند.
🔷 مولوی زبیر حسین‌پور در مراسم نماز جمعه شهر گُشت/ سراوان، حادثۀ جمعۀ خونین زاهدان را محکوم کرد و از دستگاه قضایی کشور خواستار مجازات عاملان این جنایت شد و اظهار داشت: هفتۀ گذشته مردم زاهدان برای نماز به مسجد و مصلا آمده بودند، بدون اینکه مرتکب جرم و گناهی شده باشند به رگبار بسته شدند. پشت این جریان هر کس بوده، هر فرد یا افرادی که بوده‌اند، باید محاکمه شوند، به دستگاه قضا سپرده شوند که چرا ملت بی‌گناه و نمازگزار را به رگبار بستند؟
🔷 مولانا نواب حوت در مراسم نماز جمعه دهستان کهیر از ـ توابع شهرستان کنارک ـ ضمن محکوم‌کردن حادثۀ خونین جمعه زاهدان، برچسب «تجزیه‌طلبی» به مردم استان را اشتباه و خلاف واقعیت عنوان کرد و اظهار داشت: اگر مردم عادی و کسانی که کشته شدند «تجزیه‌طلب» بودند هرگز با پرتاب سنگ اعتراض خودشان را نشان نمی‌دادند، بلکه با کمک قدرت‌های بزرگ و استعماری و با تجهیزات مختلف حمله می‌کردند.
🔷 مولانا سیدمحمد فاضلی موحد با صدور بیانیه‌ای به گلولۀ بسته‌شدن نمازگزاران در جمعۀ خونین زاهدان واکنش نشان داد و خاطرنشان ساخت: این حادثه قلب هر صاحب وجدانی را به درد آورد. بنابر گزارش موثق حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید نسبت به این واقعه هولناک فقط نمونه‌اش را در فلسطین اشغالی شاهد بودیم که پاسخ سنگ را با گلوله می‌دهند. نمازگزارانی که در مصلا نماز جمعه زاهدان مشغول نماز بودند نه سنگی داشتند و نه تفنگی که متأسفانه با بدترین جنایت به شهادت رسیدند. بنده این حرکت زشت و ظالمانه و اتهامات واهی و برچسب‌های پوچ به نمازگزاران که آنها «تروریست» و «تجزیه‌طلب» خطاب کرده بودند را محکوم کرده و خواهان اجرای عدالت و اشد مجازات برای عاملین و افراد پشت صحنه این جنایت بزرگ می‌باشم.
🔷 مدیریت و اساتید حوزه علمیه “الصدیق” بیرجند، با صدور پیامی، ضمن اظهار تأسف از شهادت و مجروح‌شدن نمازگزاران در جمعه خونین زاهدان و ابراز همدردی با خانواده‌های جان‌باختگان این حادثه، خواستار «بررسی دقیق و بی‌طرفانه» و «شناسایی و مجازات سریع عاملان» حادثۀ مذکور شدند.
🔷 کاک حسن امینی، حاکم شرع مردمی کردستان، با صدور بیانیه‌ای حادثۀ جمعه خونین زاهدان را «دلخراش» و «هولناک» توصیف کرد و خواستار «محاکمه علنی» و «اشدّ مجازات» برای «آمران و عاملان» این حادثه شد.
🔷 مولوی حافظ عبدالغفار نقشبندی، امام‌جمعه موقت اهل‌سنت راسک، با صدور بیانیه‌ای در واکنش به جمعه خونین زاهدان، کشتن نمازگزاران را بیانگر «قساوت بزرگ» و «نگاه‌های عقده‌ای و تبعیض‌آمیز» دانست.
🔷 مولانا محمدگل، مدیر حوزه علمیه مخزن‌العلوم خاش با صدور بیانیه‌ای ضمن محکومیت شدید «حادثه خونین» در زاهدان، «محاکمه و اجرای اشد مجازات برای عاملین و بانیان این جنایت» را خواستار شد. مدیر حوزه علمیه مخزن‌العلوم خاش در ادامۀ بیانیه خود با انتقاد از نیروهای نظامی و انتظامی که «بی‌تدبیری خود را از طریق تلویزیون و رسانه‌های گروهی، تحت عنوان “مبارزه با گروه‌های شورشی، ضدانقلاب و تجزیه‌طلب” معرفی می‌کنند»، آمده است: «بیشترین گلایه ما در این موضوع نیز از صداوسیما به‌خصوص شبکه استانی؛ “هامون” است که با شایعه‌پراکنی و انتشار اخبار خلاف واقع سعی دارد در میان آحاد ملت به اختلاف‌افکنی و پخش شایعات بی‌اساس بپردازد و شخص استاندار و فرماندار زاهدان نیز به این شایعات جولان دهند.»
🔷 مولانا سیداحمد عبداللهی در مراسم نماز جمعه اسدیه، با اشاره به حادثۀ جمعه خونین زاهدان، اظهار داشت: اتفاقات اخیر در زاهدان دردناک بود و صدمه آن به همۀ ما و به ملت می‌رسد. تقاضای ما از مسئولین به‌ویژه از قوه قضاییه رسیدگی عادلانه به قضایای اخیر است. در پیشگاه عدالت همه یکسان هستند و کسی که مقصر است باید به جرم او رسیدگی شود. سفر وزیر کشور نیز به زاهدان و دیدار با علما و با شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید کار پسندیده‌ای بود تا مشکلات ریشه‌یابی و سبب آرامش مردم شود.
امام‌جمعه اسدیه در ادامه خاطرنشان ساخت: اعتراض و انتقاد حق مردم است و حاکمیت و نظام باید گوش شنوا داشته باشند و اعتراضات مردم را بشنوند؛ اگر این اتفاق بیفتد کسانی که در پشت پرده دنبال سوءاستفاده هستند، نمی‌توانند کاری از پیش ببرند.
🔷 شورای مركزی جماعت دعوت و اصلاح در نامه‌ای به مولانا عبدالحمید، جان‌باختن تعدادی از شهروندان را در جمعه خونین زاهدان تسلیت گفت. در این نامه آمده است: حادثۀ دلخراش جمعه زاهدان و جان‌باختن جمعی از شهروندان باعث تألم فراوان شد. تبیین ابعاد این رویداد تلخ از طرف جنابعالی حاوی نکات قابل تأملی بود که امید است در رسیدگی فوری و عادلانه این رخداد ناگوار و پیشگیری از تکرار رویدادهای مشابه موردتوجه مسئولان قرار گیرد. بی‌تردید ایفای نقش حکیمانه در پیگیری حقوق شهروندان و درعین‌حال مدیریت فرایند بازگرداندن آرامش به جامعه و ممانعت از گسترش خشونت در کنار همکاری نهادهای ذیربط مؤثر و تعیین‌کننده خواهد بود.
🔷 جامعۀ مدرسین و طلاب عین‌العلوم گُشت طی بیانیه‌ای حادثۀ جمعه خونین زاهدان را به شدت محکوم کرده و تیراندازی به‌سوی افراد عادی و بی‌سلاح را که برای نماز جمعه رفته بودند «کاری بسیار ناسنجید و ناجوانمردانه» دانست و از مسئولان بلندپایۀ نظام جمهوری اسلامی خواست عاملان این حادثه را به‌صورت علنی و بی‌طرفانه محاکمه کرده و به اشدّ مجازات برسانند.
🔷 جامعه مدرسین حوزه علمیه «انوارالحرمین» پشامگ- از توابع شهرستان سرباز- با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف شدید از حادثه جمعه خونین در زاهدان، آن را «فاجعۀ ننگین و بی‌سابقه» توصیف کرد. در بخشی از این بیانیه آمده است: «اعتراض مسالمت‌آمیز مردمی در کشور امر جدیدی نیست. از بدو انقلاب تا به امروز مردم ایران بخاطر مسائل مختلف به خیابان‌ها آمده و اظهار اعتراض کردند، ولی در هیچ صحنه‌ای به این اندازه مجروح و کشته در مدت‌زمان محدود به ثبت نرسیده است. درحالی‌که نیروها می‌توانستد با تیرهای پلاستیکی مردم را از صحنه متواری کنند اما مستقیم سر و قلب نمازگزاران را مورد هدف خود قرار دادند.»
🔷 جامعه مدرسین دارالعلوم امام ابوحنیفه عظیم‌آباد سیستان با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم‌کردن حادثۀ خونین زاهدان و ابراز همدردی با خانوادۀ شهدای این حادثه، «محاکمه و مجازات عاملان و آمران» حادثۀ مذکور را خواستار شدند. در بخشی از این بیانیه آمده است: «ما جامعه مدرسین دارالعلوم امام ابوحنیفه عظیم‌آباد اولاً این جنایت هولناک را محکوم و همدردی و حمایت خود را از شخصیت معتدل و وحدت‌طلب حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید و مردم شریف زاهدان اعلام می‌نماییم. ثانیاً می‌خواهیم که فریاد این مردم مظلوم و ستمدیده شنیده و با مردم زجردیدۀ زاهدان با عدل و انصاف رفتار شود و عاملین و آمرین این جنایت محاکمه و به کیفر اعمال‌شان برسند تا مرهمی باشد بر دل شکستۀ مردم داغدیده.»
🔷 جمعی از مدیران مدارس و ائمه جمعه اهل سنت استان خراسان رضوی، در پیامی به شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، ضمن ابراز تأسف شدید از حادثه به‌وجودآمده برای نمازگزاران در جمعه خونین زاهدان، مراتب تسلیت و همدردی خودشان را به مولانا عبدالحمید و همۀ شهروندان آن منطقه اعلام کردند و خواستار «بررسی دقیق و بی‌طرفانه موضوع» و «مجازات عوامل این رخداد تلخ» از سوی مسئولان ذیربط شدند.
🔷 شورای عالی علمای سراوان بزرگ (شهرستان‌های سراوان، سیب و سوران، مهرستان و گلشن) حادثه جمعه خونین زاهدان را محکوم کرد و ضمن اظهار تأسف شدید این حادثه، خواستار «پیگیری منصفانۀ» حوادث مذکور و «مجازات بانیان و دلجویی از خانواده‌های داغدیده» شد.
🔷 جمعی از علما و فعالان سیاسی و اجتماعی کُرد در پیامی به شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، ضمن ابراز تأسف شدید و محکوم‌کردن «حادثۀ ناگوار» برای نمازگزاران در جمعه خونین زاهدان، مراتب تسلیت خودشان را به مولانا عبدالحمید و همۀ شهروندان در سیستان‌وبلوچستان اعلام کردند و خواستار «رسیدگی به مطالبات و خواسته‌های مردم» و «محاکمۀ عوامل این رخداد تلخ» از سوی مقامات قضایی و مسئولان ذیربط شدند.
🔷 همچنین جمع کثیری از علما، مدرسان، ائمه جمعه و جماعت مناطق کُردنشین با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز تأسف و محکومیت «قتل‌عام» مردم به‌ویژه در جمعه خونین زاهدان، با اعلام «حمایت قاطع از مطالبات بحق و قانونی مردم»، خواستار «تجدیدنظر در سیاست‌ها» از سوی مسئولان نظام شدند.
در بخشی از این بیانیه که به امضای 263 تن از علمای مناطق کُردنشین رسیده، از مواردی همچون «وجود تبعیض‌های مذهبی، قومی و ملی»، «عدم رعایت شایسته‌سالاری در واگذاری موقعیت‌های شغلی» و «اجرانشدن اصول ۱۲، ۱۵، ۱۹، ۲۳، ۲۷ و ۳۷ قانون اساسی» انتقاد شده و آمده است: «ما به‌عنوان جمعی از علمای اهل‌سنت مناطق کوردنشین، ضمن اعلام حمایت قاطع خود از مطالبات بحق و قانونی مردم، خشونت و بازداشت و قتل و کشتار معترضان را شدیداً محکوم کرده و ضمن دعا و آرزوی علوّ درجات برای کشته‌شدگان حوادث اخیر و اعلام همدردی با بازماندگان آنان، مراتب تسلیت و تعزیت خود را به همۀ ملت غیور و ستم‌کشیده ایران اعلام می‌نماییم. از مسئولان حکومت نیز انتظار داریم در نوع عملکرد و سیاست‌های خود تجدیدنظر کنند و در اسرع وقت جهت آزادی بازداشت‌شدگان حوادث اخیر اقدام کنند و صدای ملت نجیب ایران را بشنوند.»
🔷اتحادیه جهانی علمای مسلمان، نیز با صدور بیانیه‌ای به اتفاقات اخیر در کشور ازجمله حادثۀ جمعه خونین زاهدان واکنش نشان داد. در این بیانیه مسئولان جمهوری اسلامی ایران به «تعامل با اعتراض‌کنندگان و اجتناب از برخوردهای خشونت‌آمیز» و معترضین را نیز به «پرهیز از خشونت و تخریب اموال عمومی و خصوصی» توصیه شده اند.
🔷 از افغانستان نیز «مجمع مدارس عربی افغانستان» در بیانیه‌ای حادثه خونین جمعه زاهدان را محکوم کرد. در متن این بیانیه آمده است: کشتار نمازگزاران نماز جمعه مصلای زاهدان در نوع خود فاجعه هولناک و جنایت تروریستی مدرنیته بود و موجب خسارات سنگین جانی و مالی برای ملت شریف کشور همسایه گردید و موجب شهادت و مجروحیت تعداد زیادی از مسلمانان بی‌دفاع نمازگزار شد. این حادثه خونین که قابل پذیرش هیچ وجدان بیدار و انسان‌های عدالت‌خواه نیست، باعث ناراحتی همه مسلمانان گردید.
🔷 برخی از احزاب و شخصیت‌های سیاسی و مذهبی پاکستان هم به «جمعۀ خونین» زاهدان واکنش نشان دادند. حزب اصلی ملی‌گرای ایالت بلوچستان، حزب ملی بلوچستان (BNP) و حزب ملی (NP) ضمن محکوم‌کردن «کشتار مردم بی‌گناه»، با مردم استان سیستان‌وبلوچستان ابراز همدردی کرده‌اند.
🔷 مولانا عبدالغفور حیدری، عضو مجلس سنای پاکستان و از رهبران حزب جمعیت علمای اسلام نیز این حادثه را در نطقی محکوم کرد.
دیدگاههای کاربران