گزارشی از دیدار دانش‌آموختگان دهۀ اول دارالعلوم زاهدان

گفت‌وگویی آرام در آغوش مادر علمی
دوری فرزند از مادر برای هر دو سخت و طاقت‌فرسا است. فرزند تنها در آغوش مادر آرام می‌گیرد و زبانش به حرف می‌آید و از خوشی‌ها و سختی‌های خود برای او می‌گوید و تنها مادر است که عاشقانه به سخنان فرزندش گوش می‌دهد و با راهکارها و پیشنهاد‌هایش مسیر رسیدن به اهداف را برایش هموار می‌کند و او را به ادامه‌دادن راه و ادای وظیفه‌اش تشویق می‌کند. «دارالعلوم زاهدان» مادرِ علمیِ بسیاری از دانش‌آموختگان علوم شرعی است. از لحظه‌ای که این مادر علمی از سفرِ پاره‌های تنش باخبر شده، حال‌وهوایش تغییر کرده ‌است. لحظۀ وصال فرا رسیده است؛ فرزندان آرام‌آرام یکی بعد از دیگری در آغوش مادر جای می‌گیرند؛ آنانی که یک‌زمانی جوان و برنا بودند، اکنون گَرد پیری بر سروصورت‌شان پاشیده ‌شده و یک‌دست موی سر و محاسن سفید کرده‌اند. آری، دارالعلوم زاهدان روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه 1 و 2 تیرماه 1401 میزبان نخستین فرزندان معنوی خود بود؛ دانش‌آموختگان سال‌های 1368 تا 1380 دارالعلوم زاهدان از سراسر کشور در مسجد جامع مکی دو هم جمع شده بودند که یک بار دیگر ضمن دیدار با همدیگر، با اساتید و معلمان خویش که در تکوین شخصیت علمی و اجتماعی آنها نقش اساسی داشته‌اند دیداری تازه کرده و با آرمان‌های دارالعلوم زاهدان تجدید میثاق کنند.

به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی «سنی‌آنلاین»، دیدار دانش‌آموختگان دهۀ نخست دارالعلوم زاهدان با اساتید و هم‌دوره‌ای‌هایشان با برنامه‌های متنوع و سخنرانی اساتید برجستۀ این مرکز بزرگ دینی و علمی اهل‌سنت کشور برگزار شد. در این دیدار دو روزه، شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، مولانا نذیراحمد سلامی، مولانا مفتی محمدقاسم قاسمی و مولانا عبدالغنی بدری سخنرانی کردند.

برنامه‌های نشست اول دیدار

لحظات آغازین این جلسۀ معنوی، صبح چهارشنبه (1 تیرماه 1401) با تلاوت آیات ملکوتی کلام وحی توسط مولوی عبدالناصر کبودانی، امام‌جمعه «احمدآباد امام‌جمعه «احمدآباد صولت»- از توابع شهرستان تربت‌جام- عطرآگین شد. همه با جان و دل به آیات پروردگار خویش گوش دادند. اجرای سرود توسط مولوی حسن ریگی، از دانش‌آموختگان سال 1378 دارالعلوم زاهدان به نشاط این دیدار افزود.

معاون اداری دارالعلوم زاهدان: قلبی که برای «هدایت و اصلاح» جامعه بتپد، امت را زنده می‌کند
سپس مولوی حافظ محمداسماعیل ملازائی، معاون اداری دارالعلوم زاهدان در سخنانی کوتاه به حضار خوش‌آمد گفت و در ادامه افزود: دارالعلوم مادر علمی بسیاری از علماست و دل‌های همۀ ما به آن وابسته است و با شنیدن نام این مرکز علمی و مرور خاطراتی که در آن برای ما رقم خورده ‌است، قلب‌های ما به تپش درمی‌آید. امروز و در این دیدار تمام خاطرات گذشته زنده ‌شدند. معاون اداری دارالعلوم در ادامه به ویژگی‌های «قلب زنده و ثپنده» اشاره کرد و اظهار داشت: اگر قلب زنده باشد و فضای ایمانی ایجاد کند و برای هدایت و اصلاح جامعه بتپد، امت را زنده می‌کند، اما اگر خدای‌ناکرده قلب حیات دینی و معنوی نداشته باشد، قطعاً نمی‌تواند باعث اصلاح و تزکیه خود و دیگر قلوب بشود.

نصایح مدیر مدبّر دارالعلوم زاهدان به شاگردانش
نگاه‌ها به‌سوی شخصیتی معطوف شده ‌است که دانش‌آموختگان به عشق دیدار و ملاقات با او سختی‌‌ و مشقت سفر را متحمل شده‌‌‌اند و اکنون بی‌صبرانه منتظرند تا از نصایح و اندرزهای دلسوزانه و مدبرانه‌اش بهره‌مند شوند؛ این شخصیت والامقام حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید هستند. ایشان پشت تریبون قرار گرفتند و ضمن خوشامد‌گویی به شاگردان خویش، طی سخنانی به اهمیت «طهارت و پاکی ظاهر و باطن» اشاره کردند و اظهار داشتند: طهارت و پاکیزگی ظاهری نصف ایمان است و نصف دیگر طهارت و نظافت درون و قلب است. از طهارت ظاهر، طهارت باطن لازمی‌تر و ضروری‌تر است. اگر درون پاک نشود و در آن تظاهر و ریا باشد، بسیاری از اعمال و خدمات دینی برباد می‌شوند. تنها عملی که نزد خدا مقبول است، همان است که برای رضایت و خشنودی پروردگار انجام گیرد.
مدیر دارالعلوم زاهدان اضافه کردند: تزکیه و اصلاح با نگریستن به درون و توسل به اعمال نیک حاصل می‌شود. امروز ما در مدارس دینی به اصلاح و تزکیه خود توجه نمی‌کنیم، باید مدیران مدارس جهت اصلاح خود و کادر مدرسه و طلاب زحمت بکشند، زیرا روز قیامت قلبی نجات پیدا می‌کند که از رذایل درون و اعتقادات فاسد سالم باشد.
برنامه‌های بخش نخست دیدار دانش‌آموختگان دهۀ اول دارالعلوم زاهدان با دعای پرسوزوگداز شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید به پایان رسید. سپس همۀ همکلاسی‌ها و دوستان با لبخند از همدیگر استقبال کردند و در آغوش هم جا ‌گرفتند و برای یک‌لحظه خاطرات گذشته همچون فیلمی از مقابل چشمان‌شان‌ گذشت و یاد آن روزها در اذهان‌شان تازه ‌شد.

برنامه‌های بخش دوم نشست

مولانا نذیراحمد سلامی: تمدن علمی جهان معاصر غرب از علم دانشمندان مسلمان گرفته شده است
پش از اقامۀ نماز عصر روز چهارشنبه، مهمانان از گوشه‌گوشۀ مسجد بلند می‌شدند و خود را به محل برگزاری جلسه می‌رساندند. همۀ آنان طبق برنامه منتظر یکی از اساتید دوران تحصیل خود بودند که در آن روزها ناظم دارالعلوم زاهدان بوده ‌است. آری، استاد مولانا نذیراحمد سلامی پشت تریبون قرار ‌گرفت و طی سخنانی در پرتو آیات نخستین سورۀ مبارکه «علق» به اهمیت «علم» و «عمل» در دین اسلام اشاره کرد و اظهار داشت: ارزش و بهایی که دین اسلام به «علم» و «عمل» داده‌ است، در هیچ آیینی و مکتبی چنین بها و ارزشی به این دو داده نشده ‌است.
استاد برجستۀ حدیث دارالعلوم زاهدان در ادامه به کارنامۀ درخشان علمای اسلام در قرون ‌‌وسطی اشاره کرد و گفت: جهان اسلام و دانشمندان مسلمان در قرون‌ وسطی در ارتباط با تحصیل و فراگیری علم و دانش به سطحی رسیده بودند که هم‌اکنون جهان غرب به آن نرسیده‌ ‌است. آنچه امروز پایۀ تمدن علمی دنیا و غرب خوانده می‌شود، تمام آنها از علم و دانش دانشمندان اسلامی برگرفته‌ شده ‌است.
مولانا نذیراحمد سلامی بر لزوم فراگیری علم با انگیزه الهی تأکید کرد و خاطرنشان ساخت: زمانی علم و دانش برای بشر آرامش، آسایش و سعادت دین و دنیا را به دنبال دارد که تنها برای رضایت و خشنودی الله تعالی فراگرفته شود و به آن عمل شود. اهل دنیا از علما خیلی انتظار دارند. نباید علما برخلاف انتظار مردم حرکت کنند و نباید آن تصوری که عموم مردم از علما دارند، با رفتار و کردار و تعامل‌شان نقض شود.

نشست بعد از نماز مغرب چهارشنبه

نرم‌نرمک آفتاب پشت کوه‌های شهر حافظان قرآن غروب کرد و صدای پرطنین و ملکوتی اذان مغرب از گلدسته‌های مسجد جامع مکی بلند شد؛ کلمات جادویی اذان در جان‌ها روح تازه‌ای دمید و نمازگزاران را دسته‌دسته سوی مسجد روانه کرد. پس از اقامه نماز جماعت مغرب، برنامۀ دیدار دانش‌آموختگان با اساتید ادامه یافت. در این بخش از برنامه‌ها ابتدا مولوی «علی خیری»، مدیر حوزۀ علمیه صدیقۀ تربت‌جام ضمن ارائه گزارشی مختصر از فعالیت‌های دینی در شهرستان تربت‌جام، طی سخنان کوتاهی اظهار داشت: محور کار و فعالیت دینی ما «اعتدال» است که این محور را اساتید ما به‌ویژه حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید در کلاس‌ درس به ما آموختند. مدیر حوزه علمیه صدیقیه تربت‌جام در ادامه با اشاره به اهمیت چگونگی ارتباط علما با اقشار و طبقات مختلف جامعه، پیشنهاد داد که «کارگاه‌های مهارت‌های زندگی» در مدارس دینی برای طلاب برگزار شود.

مولانا عبدالغنی بدری: تنها راه نجات جامعه از مفاسد اعتقادی، اخلاقی و اجتماعی «بازگشت به قرآن» است
اکنون وقت آن رسیده بود تاشخصیت و عالم محبوبی پشت تریبون قرار گیرد که همه او را با صدای زیبا و تفسیر دل‌نشین کلام وحی می‌شناسند؛ مولانا عبدالغنی بدری، معاون آموزشی و استاد تفسیر و حدیث دارالعلوم زاهدان، در این نشست نیز همچون سایر اساتید این مرکز علمی «خوشحالی وصف‌ناپذیر» خود را از تجدید دیدار با شاگردان خویش اظهار داشت و خداوند متعال را برای فراهم‌آمدن این دیدار سپاس گفت.
مولانا عبدالغنی در ادامۀ سخنانش از «عادی‌شدن گناهان در جامعه» به شدت ابراز تأسف و نگرانی کرد و خاطرنشان ساخت: متاسفانه امروز در جامعه خرافات، مفاسد اجتماعی، منکرات، قتل و مشروب و بسیاری از گناهانی که به‌مثابه «کفر» هستند زیاد شده‌اند.
استاد تفسیر دارالعلوم زاهدان از قرآن مجید به‌عنوان «کتاب تغییر و تحول» یاد کرد و گفت: اگر می‌خواهیم خود و جامعه را از تاریکی‌ها، اوهام، مفاسد اخلاقی و شرک و جهل نجات بدهیم، باید به قرآن مراجعه کنیم. قرآن کتاب اصلاح است؛ کتابی که انقلاب و تغییر و دگرگونی می‌آورد. اگر یک غیرمسلمان بدون تعصب قرآن بخواند و به تحولات و تغییراتی که قرآن ایجاد کرده و نفعی که به مردم رسانده‌ است فکر کند، قطعاً به این نتیجه می‌رسد که قرآن کتاب مقدس خداست. اگر قرآن را درست آموزش بدهیم، همان انقلاب و تأثیری را که در زمان صحابه رضی‌الله‌عنهم داشت، امروز هم می‌گذارد.

بعد از نماز صبح پنجشنبه
امروز پنجشنبه (2 تیر) دومین روز از اولین ماه فصل تابستان است. در این فصل از سال که شب‌ها کوتاه و روزها طولانی هستند پس از ادای نماز فجر، خواب روی مژه‌ها سنگینی می‌کند و نفس، خواب صبحگاهی را از شرکت در هر برنامه دیگری ترجیح می‌دهد، اما دانش‌آموختگان با فراخوان مسئول دفتر امور فارغ‌التحصیلان دارالعلوم زاهدان قید خواب و استراحت را می‌زنند و اطراف محراب مسجد مکی جمع می‌شوند. لختی بعد مولانا مفتی محمدقاسم قاسمی در میان جمع حاضر می‌شود. ایشان طی سخنانی کوتاه همگان را به خواندن وِرد «لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الملك، وله الحمد، يحيي ويميت، بيده الخير، وهو على كل شيء قدير» توصیه کرد و اظهار داشت: هر کس بعد از ادای نماز صبح این دعا را بخواند به او سه فایده در آن روز می‌رسد. از شیطان و وقایع ناگوار مصون می‌ماند و از گناهان محفوظ می‌شود. یقیناً پایبندی به این نوع اعمال نیک در زندگی فردی و اجتماعی تأثیر به‌سزایی دارند و قطعاً انسان را از بسیاری از آفات و بلایا مصون نگه می‌دارد.
استاد حدیث و رئیس دارالافتای دارالعلوم زاهدان ادامه داد: انسان در زندگی با تعلق، اعتماد، راهنمایی و حفاظت پروردگارش به خواسته‌ها و حاجات و نیازمندی‌های خود می‌رسد. هرچه ارتباط بنده با آفریدگارش بیشتر باشد، به‌همان اندازه از حمایت، هدایت و نصرت الله تعالی بهره‌مند خواهد بود.

نشست پایانی

عقربه‌ها ساعت9:30 دقیقه روز پنج‌شنبه (2 تیر 1401) را نشان می‌دهند. همۀ مهمانان وارد مسجد شده‌اند. دوربین‌های فیلم‌برداری زوم شده‌اند روی بنر سبزرنگی که روی آن با فونت نستعلیق درشت نوشته شده ‌است: «دیدار دانش‌آموختگان سال‌های ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۰ دارالعلوم زاهدان با اساتیدشان».
اجرای سرود توسط قاری ضیاء‌الرحمان صحت آغازگر این بخش از برنامه‌ها بود. سپس نشست دانش‌آموختگان دارالعلوم زاهدان با هم‌کلاسی‌ها و هم‌دوره‌ای‌های‌شان در قالب چندین گروه برگزار شد. دانش‌آموختگان مناطق مختلف کشور در این نشست‌ها، گزارشی از اوضاع دینی مناطق خویش به همدیگر ارائه دادند.

مفتی محمدقاسم قاسمی: علما برای پیشبرد اهداف دینی با همدیگر مشورت و برنامه‌ریزی داشته باشند
با ورود مولانا مفتی محمدقاسم قاسمی به مسجد، همۀ دانش‌آموختگان به استقبال ایشان از جای خود بلند می‌شوند و ایشان را تا جایگاه همراهی می‌کنند. مولانا قاسمی در بخش پایانی این دیدار طی سخنانی به چهار سقوط در تاریخ اسلام اشاره کرد و اظهار داشت: تاریخ اسلام چهار سقوط بغداد، اندلس، شبه‌قاره‌هند و خلافت عثمانی را تجربه کرده ‌است و اکنون نیز جهان اسلام در سخت‌ترین شرایط به‌سر می‌بَرد.
استاد برجسته فقه و حدیث دارالعلوم زاهدان در ادامه نجات و فساد جامعه را درگرو «علمای ربانی و علمای سوء» دانست و گفت: نجات جامعه با علمای ربانی، و فساد جامعه با علمای سوء است. آنانی که با پروردگارشان ارتباط ندارند و از مکرهای شیطان و نفس ناآگاه هستند و از شهوات نفسانی پرهیز نمی‌کنند و هیچ علاقه‌ای به آخرت ندارند، قطعاً نمی‌توانند خود و جامعه را اصلاح کنند.
مولانا مفتی محمدقاسم قاسمی در ادامه علما را بر لزوم ارتباط با تحصیل‌کردگان جامعه توصیه کرد و گفت: قشر تحصیل‌کرده را ملاقات و با آنها محبت و دوستی کنید و برای‌شان دوره‌های فشردۀ علمی برگزار کنید. در دبیرستان و دانشگاه تدریس کنید. مدارس غیرانتفاعی دایر کنید و با مراکز خود ارتباط برقرار کنید. اراده کنید اخلاص را تقویت کنید. در پیشبرد اهداف دینی با همدیگر مشورت و برنامه‌ریزی داشته باشید و همواره از تجربیات دیگران استفاده کنید و برای انجام کارها دعای خیر کنید.

شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید: در شرایط کنونی که «بی‌دینی» در جامعه گسترش یافته، مسئولیت علما بسیار سنگین است
به لحظات پایانی دیدار دانش‌آموختگان دهۀ اول دارالعلوم زاهدان نزدیک شده‌ایم؛ اکنون وقت آن رسیده ‌است که همۀ فرزندان به سخنان پدر معنوی خود؛ حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید گوش جان بسپارند و برای خود توشه معنوی برچینند و از راهکارهای ایشان استقبال و آنها را چراغ راه زندگی فردی و اجتماعی خویش بگردانند تا به نتایج خوب و مثمرثمر برسند.
مولانا عبدالحمید در سخنانی کوتاه ابتدا از تقوا و پرهیزگاری به‌عنوان بهترین مسیر رسیدن به پروردگار یاد کردند و گفتند: تقوا بهترین مسیر رسیدن به خداست. نزدیک‌ترین انسان‌ها به خداوند متعال پرهیزگاران هستند. مؤمن با تقوا می‌تواند قوت و نیرو بگیرد و بر نفس و دشمنان خدا پیروز ‌شود.
مدیر دارالعلوم زاهدان در ادامه به اهمیت «اخلاص» اشاره کردند و اظهار داشتند: اخلاص و للهیت خیلی مهم و حیاتی است. وقتی کار برای خدا و با للهیت انجام بگیرد، انسان به اوج قوت و طاقت می‌رسد و نصرت و یاری پروردگار را به‌همراه خواهد داشت.
مولانا عبدالحمید در پایان سخنان‌شان از «وضعیت بحرانی دینداری» در جامعه به شدت ابراز نگرانی کردند و گفتند: سیلاب بی‌دینی در جامعه سرازیر است. متاسفانه در نسل جدید ما بی‌دینی و نوعی ارتداد دیده می‌شود. در این شرایط وظیفۀ علما بسیار سنگین و دشوار است که با برنامه‌ریزی و فعالیت نهایت کوشش را بکنیم و مردم را در مساجد نگه ‌داریم و بدانیم که خداوند متعال با «اخلاص»، «للهیت»، «تقوا» و «ارتباط با خدا» پیروزی می‌آورَد.

لحظۀ وداع یاران فرا می‌رسد و فرزندان محبوب درالعلوم زاهدان با دلی ناخواسته از مادر علمی‌شان خداحافظی می‌کنند و با کوله‌باری از پندها و اندرزهای اساتید و خیرخواهان خود رهسپار دیار خویش ‌می‌شوند. خدای‌شان در همه حال از بلا نگه دارد!