امروز :جمعه, ۱۰ فروردین , ۱۴۰۳

گزارشی از نشست «بررسی ابعاد حادثهٔ توهین به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم و وظیفهٔ مسلمانان در قبال آن»

گزارشی از نشست «بررسی ابعاد حادثهٔ توهین به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم و وظیفهٔ مسلمانان در قبال آن»

نشست «بررسی ابعاد حادثهٔ توهین به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌سلم و وظیفهٔ مسلمانان در قبال آن» عصر یکشنبه (11 آبان 1399) در دارالعلوم زاهدان برگزار شد.
در این نشست که به همت «انجمن فکر و اصلاح طلاب دارالعلوم زاهدان» برگزار شد، مولوی عبدالحکیم شه‌بخش و مولوی عبدالرئوف شهنواز، دو تن از اساتید دارالعلوم زاهدان، به ‌عنوان کارشناسان نشست مذکور، به بررسی پیشینه تاریخی نگرش اروپا و مسیحیت به شخصیت پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم، ابعاد حادثه اخیر و انگیزۀ انتشار کاریکاتورها در فرانسه و وظیفه مسلمانان در قبال آن، پرداختند.

پیشینه تاریخی نگرش اروپا و مسیحیت به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم
نخست مولوی عبدالرئوف شهنواز به بررسی پیشینه تاریخی نگرش اروپا و مسیحیت به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم پرداخته و اظهار داشت: اروپا مدعی‌ست انتشار این کاریکاتورها در واکنش به اسلام رادیکال و افراط‌گرایی اسلامی‌ست، اما نگاهی به سابقه اسلام و مسیحیت نشان می‌دهد این ادعا عاری از صحت بوده و نگرش عنادگونه و نادرست اروپا نسبت به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم ریشۀ تاریخی دارد. مسیحیت از زمان بعثت و به تصریح قرآن؛ نگاه منفی و تقابلی در رابطه با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم داشته است. بعدها با غلبه اسلام بر امپراتوری روم و تصرف سرزمین‌های تحت سلطه آن در آسیا، شمال آفریقا و اندلس این نگاه منفی‌تر و ستیزه‌جوتر شد. جنگ‌های صلیبی و شکست مجدد مسیحیت بر شدت این نفرت و کینه‌ورزی افزود.
عامل دوم، فهم غلط مسیحیت از مقام «نبوت» و شخصیت «نبی» است. در نگرش مسیحی «نبی» شخصیتی الوهی و خداگونه دارد. «نبی» بی‌اعتنا به امور مادی‌ست و راهبانه چون «مسیح» زندگی می‌کند، اما پیامبر اسلام علیه‌السلام این‌گونه نیست؛ بلکه خود را یک بشر معرفی می‌کند و مانند سایر انسان‌ها به نیازهای بشری همچون ازدواج، کار و درآمد، شرکت در نبرد، حضور در عرصۀ سیاست و حکومتداری توجه دارد، لذا نمی‌توان ادعایش را پذیرفت.
مسیحیت به جهت باور غلط خود، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را یک دورغگو و فریبکار می‌داند. به نظر آنان پیامبر بیش از حد، این‌دنیایی بوده و این در تقابل با نگرش مسیحی قرار دارد که بزرگان دینی باید دنیا را وانهند و زندگی راهبانه پیشه کنند. در مسیحیت چیزی به‌نام «تعادل میان دین و دنیا» وجود ندارد؛ افراد یا دنیاپرست و دین‌گریزند و یا تارک‌ دنیا و دیندار.
عامل سوم، ذهنیت منفی و آکنده از نفرتی‌ست که کلیسا و شخصیت‌های تأثیرگذار اروپا طی قرن‌ها آن را شکل داده و ترویج کرده‌اند. بخشی از کلیسا پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را به‌عنوان یکی از پیروان مسیح که دست به تحریف مسیحیت زده و جمعیت انبوهی از بشر را با باورهای غلط و ضدمسیح‌اش به انحراف کشانده، معرفی کرده است. مشاهیر و نویسندگان بزرگ اروپا هم در دامن‌زدن به این نگاه منفی و آکنده از نفرت نقش داشته‌اند. آلیگیری دانته (۱۲٦۵ ـ ۱۳۲۱م) بزرگترین و مشهورترین شاعر ایتالیا در کتاب «کمد الهی» خود، پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را در قعر دوزخ نشان می‌دهد. به عقیده مارتین لوتر (۱٤۸۳ ـ ۱٥٤٦م) اصلاح‌طلب دینی آلمانی و مؤسس مذهب پروتستان، مسیح دو دشمن بزرگ دارد: پیامبر و پاپ. فرانسوا ماری آروئه مشهور به ولتر (۱٦۹٤ ـ ۱۷۷۸م) فیلسوف و نویسندۀ بزرگ فرانسه در قرن هجدهم، نمایشنامه‌ای دارد به نام “Mahomet / محمد” که آکنده از سوءبرداشت‌های عجیب و نفرت‌ است. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم طی قرن‌ها در نگرش مسیحیت و غرب، نماد تمامی شرارت‌های اجتماعی، سیاسی و دینیِ نسبت‌داده‌شده به اسلام بوده است.
البته لازم به ذکر است که تمام اروپا و مسیحیت در یک سطح از منفی‌نگری و نفرت نسبت به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم قرار ندارد. نفرت و نگاه منفی به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم در اروپای غربی و حوزه مذهب کاتولیک و پروتستان بسیار بیشتر از آن چیزی‌ست که در اروپای شرقی و حوزه مذهب ارتدکس دیده می‌شود. حتی در اروپای غربی هم یک سطح از نفرت و منفی‌نگری را نداریم. به‌طور مثال در فرانسه نفرت و منفی‌نگری بیشتری نسبت به آلمان وجود دارد.
در قرن نوزدهم “جان دیون پورت” بریتانیایی (۱۷۸۹ ـ ۱۸۷۷م) متوجه این عدم شناخت و نفرت غلط از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم شد و کوشید با تألیف کتاب «عذر تقصیر به پیشگاه محمد و قرآن» تصویر بهتر و مثبتی از شخصیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم به جامعه اروپا ارائه دهد. “کارل ارنست” از دانشگاه کارولینای شمالی آمریکا هم در سال ۲۰۰۲ کتابی با نام «اقتدا به محمد، نگرشی نو به اسلام در جهان معاصر» نوشت تا ابرهای بدگمانی و سوءفهم موجود در جامعه آمریکا نسبت به اسلام را بزداید.

نگاهی به ابعاد حادثه اخیر و انگیزۀ انتشار کاریکاتورهای اهانت‌آمیز در فرانسه
در ادامه مولوی عبدالحکیم شه‌بخش به بیان ابعاد حادثه اخیر و انگیزۀ انتشار کاریکاتورها پرداخت.
مولوی شه‌بخش اظهار داشت: فراموش نکنیم که انتشار کاریکاتورهای توهین‌آمیز علیه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم از دانمارک شروع شد و بعضی نشریات در دیگر کشورهای اروپایی به بازنشر همان کاریکاتورها اقدام کردند. مجلهٔ “شارلی ابدو” فرانسه از همین نشریات بود و چند بار اقدام به چاپ همان کاریکاتورهای توهین‌آمیز کرد.
اروپای غربی به‌طور خاص هویتی مسیحی دارد و خودش را عَلَم‌دار مسیحیت می‌داند. آمارها نشان می‌دهند مسیحیان این کشورها روزبه‌روز از دین و اندک‌مناسک دینی خودشان دورتر می‌شوند و از طرفی دیگر، مسلمانان در آن کشورها به دین و اعتقادات‌شان نزدیک‌تر می‌شوند؛ همین امر باعث شده آنها نسبت به گسترش اسلام‌خواهی هراس داشته باشند. تشدید فشارها از سوی دولتمردان و عدم پذیرش مسلمانان توسط جامعۀ میزبان نیز مزید برعلت شده تا نسل‌های جدید بیشتر به هویت مذهبی خود تمسک بجویند.
از آنجایی‌که فرانسه بیشترین تعداد مسلمانان در اروپای غربی را دارد و دولت‌ها در این کشور همواره رفتاری نامناسب با مسلمانان داشته‌اند، اصطکاک بیشتری بین جامعهٔ مسلمانان فرانسه و دولت‌مردان در آن کشور دیده می‌شود. فرانسه برای کنترل روند افزایشی تعداد مسلمانان قانون منع حجاب را برای بانوان مسلمان وضع کرد تا ضمن تحمیل ارزش‌های خودش بر مسلمانان، مهاجران متدین مسلمان را نسبت به مهاجرت به فرانسه بی‌میل کند و مسلمانان خودش را هم محدود یا ناچار به ترک فرانسه نماید.
چاپ و انتشار کاریکاتورهای توهین‌آمیز علیه مقدسات اسلامی به بهانهٔ آزادی بیان، تلاشی‌ست برای تحریک مسلمانان تا پس از آن، با تمسک به واکنش آنان موج جدید تبلیغات خود علیه مسلمانان را راه بیندازد. همچنین به همین بهانه می‌توانند به سرکوب فعالان مسلمان و تعطیلی مراکز دینی و آموزشی آنان اقدام کنند. کاریکاتوریست‌های گستاخ می‌‌خواهند اقدام توهین‌آمیزشان عادی جلوه کند و مسلمانان با آن کنار بیایند تا با تقدس‌زدایی و قبح‌شکنی، حساسیت مسلمانان نسبت به رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم را کم کنند و نهایتا تمایل آنان به پیروی از سنت‌ها و احکام شریعت را کم‌رنگ کنند.

وظیفۀ مسلمانان در قبال این اهانت‌ها
در پایان این نشست، هر کدام از کارشناسان به بیان وظیفه مسلمانان در قبال این حادثه پرداختند.
▫️نخست مولوی عبدالحکیم شه‌بخش اظهار داشت: وقتی به اهداف دشمنان و توهین‌کنندگان نگاه می‌کنیم، می‌بینیم آنها می‌خواهند دین‌داری مسلمانان کم بشود و محبت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم به تدریج از دل مسلمانان بیرون برود. بنابراین عموم مسلمانان ضمن اعتراض به این اقدامات موهن به روش‌های مرسوم، به اموری روی بیاورند که محبت رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم را در دل‌ها تقویت می‌کند، مثل کثرت درود و صلوات، پایبندی به سنت‌ها، مذاکره و مطالعه سیره نبوی و… حکومت‌های اسلامی نیز وظیفه دارند فشار دیپلماتیک را بر فرانسه بیفزایند تا دست از سرکوب مسلمانان فرانسوی و حمایت از توهین‌کنندگان بردارد. اهل قلم نیز به شبهات غربی‌ها که پشت پردۀ شعارهایی مثل آزادی بیان مخفی می‌شوند، پاسخ مناسب بدهند و توطئه‌های آنان را خنثی کنند.

مولوی عبدالرئوف شهنواز در این‌خصوص راهکار زیر را ارائه کرد:
۱ـ همانطور که قبلا اشاره شد؛ شناخت اروپا و جهان مسیحیت از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم و اسلام، نادرست و تحریف‌شده است، لذا ما مسلمانان وظیفه داریم ابتدا با زبان و فرهنگ آنان آشنا شویم، با مراکز علمی و فرهنگی غرب ارتباط برقرار کنیم و شخصیت واقعی و درست پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم و اسلام را به آنان معرفی کنیم؛ زیرا نگاه منفی، تحریف‌شده و آکنده از نفرت موجود هر لحظه احتمال توهین و گستاخی دیگری را می‌دهد. دو شخصیت بزرگ در این زمینه تلاش‌های خوب و ارزشمندی داشته‌اند، نخست دکتر حمیدالله حیدرآبادی رحمه‌الله که سال‌ها در فرانسه زندگی کرد، با مراکز علمی، فرهنگی، اندیشمندان و مردم اروپا ارتباط نزدیکی داشت و آثار خوبی جهت معرفی اسلام به اروپائیان تألیف کرد. شخصیت دوم علامه سید ابوالحسن ندوی رحمه‌الله است، ایشان همواره نگاهی مثبت و سازنده داشت. مطالعات عمیقی در حوزه تاریخ و فرهنگ اروپا انجام داده بود و اندیشه غربی را به‌خوبی می‌شناخت. به اروپا و آمریکا سفر می‌کرد، با اندیشمندان و مراکز علمی و فرهنگی آن ارتباط داشت، با آنان به گفت‌وگو می‌نشست و اسلام و رسالت جهانی و نجات‌بخش پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم را به آنان معرفی می‌کرد.
۲ـ نقد علمی و قوی آثاری که به‌وسیله خاورشناسان به نگارش درمی‌آید و بیشتر مروج نگاهی منفی و تحریف‌شده از اسلام و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم است؛
۳ـ ایجاد مراکز فرهنگی اسلامی در مناطق مختلف اروپا و آمریکا که فرصت آشنایی از نزدیک با اسلام را به عموم غیرمسلمان بدهد؛
٤ـ ایجاد رسانه‌های قوی که پیام اسلام و رسالت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم را به زبان‌های مختلف برای مردم بازگو کنند و انحصار رسانه‌های نفرت‌پراکن را بشکنند؛
٥ـ با شخصیت‌های علمی و فرهنگی که نگاه مثبت‌تری به اسلام دارند، ارتباط برقرار کرده و از آنان حمایت کنیم؛
٦ـ از سازوکارهای حقوقی اروپا و غرب برای جلوگیری از تکرار چنین حوادث ناگواری بهره ببریم؛
۷ـ از نهادهای جهانی همچون سازمان ملل و حقوق بشر بخواهیم به این مسائل ورود کرده و مانع تکرار چنین عملکردهایی بشوند.

در پایان مولوی عبدالرئوف رخشانی، مسئول اجرای دفتر انجمن فکر و اصلاح طلاب دارالعلوم زاهدان، ضمن تشکر از دو کارشناس محترم، نوید برگزاری یک مسابقه کتابخوانی، مقاله‌نویسی، داستان‌نویسی و شعر به دو زبان فارسی و عربی با موضوع «دفاع از ساحت پیامبر خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم و وظیفه مسلمانان در قبال حادثه توهین» در سطح دارالعلوم زاهدان را داد.


دیدگاههای کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین بخوانید