نظارت همگانی یا امر به معروف و نهی از منکر از شاخصترین ویژگیهای امت اسلامی است؛ خداوند متعال میفرماید: «کُنْتُم خیرَ أُمّةٍ أُخرِجت للناسِ تأمُرون بالمَعْروف و تَنْهون عن المُنْکر؛ شما بهترین امتی هستید که برای مردمان پدید آمدهاند که به نیکی فرمان میدهید و از ناشایستی باز میدارید.»[نساء: 110]
آیهٔ کریمه نخست جایگاه امت اسلامی را «بهترین امت» قلمداد کرده و سپس به تبیین وظیفهٔ آن، که همان «نظارت همگانی» است اشاره میفرماید.
قطعا گروهی به جایگاه والای «برتری» خواهند رسید که به احیای امر به معروف و نهی از منکر قیام میکنند.
بایستی امت اسلامی به خیر و شر آحاد جامعه نظارت کامل داشته باشد و با شناخت کامل از حوزهٔ خیر، شهروندان را بدان فراخوانند و با شناسایی حیطهٔ شر، احاد جامعه را از آن برحذر دارند.
قاعدتاً برپایی فریضهٔ نظارت همگانی (امر به معروف و نهی از منکر) امنیت اجتماعی، ساماندهی اقتصادی، تأمین قضایی، احقاق حقوق مردم و عمران و آبادانی جامعه را درپی خواهد داشت.
در مقابل، بدون احیای این اصل، فضای سالم و مساعد برای انجام فرایض دیگر و بهبود اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی فراهم نمیشود.
کسانیکه به واکاوی و نگرش تاریخ اسلام میپردازند، قطعا به این نتیجه دست مییابند؛ زمانیکه یاران باوفای پیامبر اسلام صلیاللهعلیهوسلم در شهر مکه به احیای این وظیفهٔ همگانی پرداختند، حکومت ایدهآل اسلامی در مدینهٔ فاضله با شیواترین و جذابترین شکل ممکن متحقق.
امروز که فساد اجتماعی و اخلاقی در جامعه بیداد کرده و پیکرهٔ معصوم امت اسلامی را سخت تهدید میکند، علما و اندیشمندان اسلامی که بهحق در جامعه بهعنوان «طبیان روحی و معنوی» شناخته میشوند، میبایست این نسخهٔ معنوی و قرآنی را تجویز کنند که آحاد امت اسلامی برای احیای این اصل مهم دین مبین اسلام یعنی «امر به معروف و نهی از منکر» بسیج شوند؛ امید است که خدواند متعال پیکرهٔ بیجان این امت را باری دیگر از این بیماریهای مهلک و کشنده شفا بخشد.
دیدگاههای کاربران