سفر و همراهی با انسانهای نیک و اندیشمند، افتخاری بس ارزشمند است، چنانکه علامه اقبال گفته است: صحبت از علم کتابی خوشتر است / صحبت مردان حق آدمگر است.
بعد از ظهر چهارشنبه (20 اردیبهشت 1396) با هیئتی هشتنفره در معیت استاد مفتی محمدقاسم قاسمی حفظهالله، زاهدان را به مقصد خاش ـ سراوان ترک کردیم.
استاد قاسمی پیش از حرکت هدف سفر را برای همراهان بیان کرد. در سفرهای ایشان «دعا»، «ذکر»، «تلاوت» «درود» و «استغفار» جایگاه ویژهای دارند. استاد از لحظهی آغاز سفر بر لزوم پایبندی همراهان بر این اعمال و پرهیز از غفلت تأکید میکند.
شرکت در نشست اختتامیه «سیرتالنبی»
دقایقی پیش از غروب خورشید چهارشنبه به خاش رسیدیم. اولین برنامهی سفر، شرکت در «نشست اختتامیهی دورهی 15 روزهی سیرتالنبی» بود؛ دورهای که به همت مولوی عبدالستار حسینزهی در مسجد «حنفا»ی خاش برگزار شده بود. نماز جماعت مغرب به امامت استاد قاسمی برگزار شد.
مولانا مفتی قاسمی باتوجه به موضوع این نشست، طی سخنانی پیرامون سیرت پیامبر اکرم صلّیاللهعلیهوسلّم، برگزاری چنین نشستهایی را «گامی بزرگ و ارزشمند در جهت ایجاد تحول و تغییر در جامعه» برشمرد و اظهار داشت: قدر نعمتها را زمانی میدانیم که آنها را از دست بدهیم. هر نعمت تاجیست بر سر آدم، باید شکر آن را بهجای آورد. دنیا پر از نعمت است، اما خداوند متعال نعمت «محمد رسولالله» را با بیانی دیگر آورده است؛ با دو لفظِ تأکید و ذکرِ منت. باید قدر این نعمت را بدانیم، شکر هر نعمت باید بهاندازهی ارزش و جایگاه آن بهجا آورده شود. آیا ما نعمتی بزرگتر از پیامبر صلّیاللهعلیهوسلّم، داریم؟ رسولالله، بزرگترین نعمت است. بدانید هر چیزی که شما را از خدا و رسول دور کند، فتنه است و سرانجام آن بربادی و هلاکت است.
پیام نشست
مفتی قاسمی در فرازی دیگر از سخنان خود «پیام نشست» را تلاوت قرآن مجید، تلاش برای تزکیه و اصلاح نفس، تعلیم قرآن و تعلیم حکمت (احادیث پیامبر) دانست و افزود: پیامبر با این چهار عمل، بشریت را نجات داد. باید این چهار عمل در هر شهر و منطقه در پرتو سیرت پیامبر انجام گیرند.
چهار حق پیامبر صلّیاللهعلیهوسلّم بر امت اسلام
استاد قاسمی چهار حق رسولالله صلّیاللهعلیهوسلّم را بر امت اسلام چنین بیان کرد:
1. محبت پیامبر؛ برای حصول آن باید سیرت آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم، را بخوانیم و برای دیگران بازگو کنیم. مادران حکایات و داستانهای پیامبر را برای فرزندان خود بیان کنند.
2. عزت و احترام رسولالله؛ باید عزت و احترام پیامبر را داشته باشیم، ابولهب که عموی پیامبر بود، یک توهین کرد خداوند متعال پاسخ بیادبی او را از عرش داد؛ « تبت یدا أبی لهب و تب». علامه اقبال چه اعزاز و احترامی برای پیامبر قائل بود که میگفت: چون به نام مصطفی خوانم درود/ از خجالت آب میگردد وجود
3. اطاعت رسولالله؛ سنّت پیامبر برای ما بزرگترین افتخار است، خداوند متعال فرموده است: «وَمَن يُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا» [احزاب: 71]
4. نصرت رسولالله؛ باید سیرت پیامبر را بخوانیم و آن را پخش کنیم. برای سیرت آنحضرت جلسه تشکیل دهیم. در مقابل کسانی که به پیامبر اهانت میکنند، ایستادگی کنیم.
نشست سیرتالنبی با دعای پرسوز مولانا قاسمی به پایان رسید. پس از نماز عشا در همان محل از مهمانان پذیرایی شد و مهمانان، میزبانان نشست «سیرتالنبی» را وداع گفتند.
در مخزنالعلوم خاش
در ادامۀ سفر، استاد قاسمی و همراهان برای بازدید از مدرسۀ دینی مخزنالعلوم خاش و دیدار با مولانا محمدگل، از علمای نیک و سرشناس آن خطه، راهی مخزنالعلوم خاش شدند.
«دارالإفتای» مخزنالعلوم پذیرای مهمانان بود. گرچه پاسی از شب گذشته بود، اما مولانا محمدگل و جمعی از استادان و طلاب بخش تخصص فیالفقه این مدرسه، زینتبخش مجلس استاد قاسمی بودند. «انتخابات» بحث داغ مجلس ما قرار گرفت. استادان و طلاب به بیان خبرها و تحلیلهای داغ انتخاباتی، دیدگاههای کاندیداها و نقطهنظرات خود پرداختند.
در جمع نمازگزاران مسجد مخزنالعلوم خاش
نماز جماعت صبح (پنجشنبه) مسجد مخزنالعلوم خاش به امامت استاد قاسمی برگزار شد. پس از اقامه نماز، استاد دقایقی برای طلاب کلاس حفظ با ادبیاتی ساده و دلنشین سخن گفت و شیوهی صحیح نمازخواندن و تعدادی از دعاهای مسنون را برای آنان بیان کرد. همه بادقت به سخنان استاد گوش فرا میدادند، یکی از آنان که دفتر و خودکاری در دست داشت و نکتههایی از سخنان را یادداشت میکرد، نگاه استاد را به خود جلب کرد. استاد او را با گفتن «أحسنت» و «ماشاءالله» تشویق کرد و گفت: «إنشاءالله تو نویسنده میشی!».
در کلاس درس دورهی تفسیر مخزنالعلوم
استاد قاسمی پس از صرف صبحانه، در کلاس درس دورۀ تفسیر مخزنالعلوم حضور یافت و در جمع طلاب دورۀ تفسیر از قرآن بهعنوان «کتاب شفا، بصیرت، هدایت، رحمت، منشأ تحول، کارگاه سعادت و راه خروج از فتنهها» یاد کرد و گفت: اشتغال به قرآن مایهی برکت در عمر و زندگی است.
ایشان در این نشست حقوق پنجگانهی قرآن را بر مسلمانان چنین برشمرد: 1. تعظیم قرآن، 2. تلاوت با تجوید، 3. فهم معانی، 4. عمل به قرآن، 5. تبلیغ قرآن.
بهسوی «دارالقرآن» سراوان
در ادامهی سفر، خاش را به مقصد سراوان ترک کردیم و پس از دو ساعت پیمودن مسیر، به این شهر رسیدیم. میزبان، ما را از سردرگمی در خیابانهای سراوان نجات میدهد و به «دارالقرآن» این شهر میرساند.
دارالقرآن، مرکزی قرآنی است که مولوی اسحاق سپاهی آن را مدیریت میکند. این مرکز بیشتر تلاش خود را وقف آموزش قرآن کرده و به گفتهی مدیرش «اگر زمینه فراهم شود» دوست دارند تمام فعالیتهای خود را صرف قرآن کنند و طلاب برای فراگیری سایر علوم به مدارس دیگر بروند.
استاد قاسمی از نظمی که در این مرکز قرآنی برقرار بود اظهار خرسندی کرد و مولوی سپاهی هم گفت: ما روی دو چیز خیلی حساس هستیم؛ 1. نظم، 2. نظافت.
«اولین گردهمایی فارغالتحصیلان کلاس حفظ دارالقرآن» عنوان نشستی بود که در دارالقرآن در حال برگزاری بود. پیش از رسیدن ما چند نفر از علما و سخنوران سخن گفته بودند.
مفتی قاسمی در این نشست، باتوجه به حضور اساتید کلاسهای روخوانی و حفظ قرآن کریم و فارغالتحصیلان دهسالهی کلاس حفظ دارالقرآن، بر لزوم قدرشناسی نعمت «قرآنآموزی» تأکید کرد و گفت: حافظان و مدرسان قرآن کریم، نعمت بزرگی نصیب شما شده است، باید شکر آن را بهجای آورید. هیچ نعمتی زیر آسمان و روی زمین با نعمت قرآن برابری نمیکند. این نعمت، نعمت عظمایی است، مایهی خوشبختی و سعادت است، خداوند از میان مخلوقات شما را برای این خدمت برگزیده است.
ایشان در ادامه هشدار داد و گفت: مبادا استادِ قرآن بنا بر مشکلات زندگی کار خود را کم بداند و ناسپاسی کند.
این نشست پس از سخنان استاد قاسمی با دعای مولانا مفتی مولابخش، از علمای بلوچستان پاکستان به پایان رسید.
حضور در نشست 45 روزهی علمای سراوان
از دارالقرآن سراوان به مدرسۀ «رحمهیللعالمین» این شهر رفتیم. این مدرسه بعد از ظهر پنجشنبه محل برگزاری نشست 45 روزه علمای سراوان بود. نشستی که استاد قاسمی در بخش پایانی آن شرکت کرد و سخنانی کوتاه، اما پرمحتوا ایراد نمود. استاد از «علم» و «اعتماد مردم» به عنوان دو نعمت بزرگ و ویژه یاد کرد و آن را حاوی مسئولیتی بزرگ دانست. مسئولیتی که بهگفته امام محمدبن حسن شیبانی روزی برای آن مورد بازخواست قرار میگیریم.
استاد قاسمی تصریح کرد: علمای کرام! «امت» فقط طلاب نیستند، رسولالله صلیاللهعلیهوسلم روی همهی طبقات اعم از کودکان، جوانان، زنان و غیره توجه داشتند.
ایشان در تشریح حدیث «العلماء ورثهی الأنبیاء» بیان داشت: باید یک عالم عبادت، برنامهی اصلاحی، دعا، دردمندی، غمخواری، سفر و جهاد و تمام صفات پیامبر را به ارث ببرد، وگرنه «وراثت» ناقص است. علما به منزلهی نیروگاه هستند، در ادیان گذشته خرابی و فساد امتها از نیروگاه (علمای دین) شروع شد، علما از حمایت مادی مردم برخوردار بودند و در کسب و درآمد آنان سهیم بودند، اما تنپروری کردند، دوستی مال در دلشان جای گرفت، توکل کم شد، حرص زیاد شد، در فرایض کوتاهی آمد، خود را محدود کردند، کار تزکیه و اصلاح نبود، در نتیجه در جامعه فساد آمد.
استاد در ادامه سه ویژگی علما را به نقل از علامه سیدابوالحسن ندوی رحمهالله، چنین نام برد: 1. «حرارت»، 2. «حرکت»، 3. «احتساب»؛ بررسی وضعیت مردم.
نکته دیگر سخنان استاد این بود که گفت: مفتی رشیداحمد رحمهالله، بارها این دعا را تکرار میکرد: «بارالها! از ما کاری بگیر که مقتضای زمان است و اگر تواناییاش را نداریم، استعداد و توانایی آن را به ما عطا کن!»
در محضر مولانا محمدانور ملازاده
مولانا محمدانور ملازاده از استادان گرانقدر و مسنّ عینالعلوم گُشت در نشست علمای سراوان حضور داشت. استاد قاسمی پس از ادای نماز عصر از نزدیک با ایشان ملاقات کرد و جویای حالش شد. مجلس استاد با مولانا محمدانور به طول انجامید، جمعی از شاگردانِ دو استاد نیز به حلقهی آنان پیوستند. دغدغهی شیوع بیحجابی و عدم ورود جدّی علما به این موضوع، مولانا محمدانور را سخت پریشان کرده بود، او با استاد درددل کرد، استاد نیز سخنان ایشان را تأیید کرد و گفت: متأسفانه جزئیات حجاب گفته نمیشوند. حداقل این است که درجات حجاب باید گفته شوند. استاد قاسمی دغدغۀ مولانا محمدانور را ارج مینهد و خطاب به شاگردان حاضر در حلقه میگوید: این سخنان را با دقت گوش کنید، شما شاید آنها را بعد از این مرد از کسی نشنوید.
در مرکز جماعت تبلیغ سراوان
طنین ملکوتی اذان مغرب فضا را پُر کرده و گوشها را نوازش میدهد، استاد به همراه حافظ محمدکریم صالح راهی مرکز جماعت تبلیغ سراوان میشود، فاصلهی مدرسه رحمهیللعالمین با مرکز جماعت تبلیغ اندک است. نماز جماعت مغرب در مرکز جماعت تبلیغ سراوان به امامت استاد قاسمی در شبستان این مرکز برگزار میشود. هُرم هوای تابستانی در بهار سراوان با غروب خورشید فروکش کرده و نسیم ملایم وزیدن گرفته است.
استاد جلوی مشتاقانی که از جاهای مختلف سراوان در آن مکان گردهم آمدهاند قرار میگیرد و از دُرهای نابش آنان را بهرهمند میکند.
استاد قاسمی در این جمع نورانی به بیان برخی از نعمتهای خداوند متعال به انسان میپردازد و در ادامه از دین اسلام به عنوان آخرین هدیه آسمانی یاد میکند و میگوید: در دین یهودیت و مسیحیت نور نیست، گرچه عبادات خشکی به منزلهی سیمکشی موجود است، اما برقشان قطع شده است.
ایشان عامل اصلی فعالیتهای دینی را «غمخواری و دلسوزی» در حق انسانها میداند و میگوید: پیامبر پیش از بعثت دچار یک غم و اندوه شدید بود، با خود میاندیشید که چرا انسانها دچار شرک و سوء اخلاق شدهاند. اگر ما نیز نگران شدیم و از خدا کمک خواستیم، خداوند راه را برای ما باز میکند. تا غم نباشد پا حرکت نمیکند.
استاد در جمع مؤمنان سراوانی با اشاره به مدت کوتاه بعث پیامبر نسبت به سایر پیامبران خاطرنشان کرد: گرچه عمر مبارک پیامبر کوتاه بود و حوزهی فعالیت گسترده و جهانی، اما بعثت پیامبر مقرون به بعثت امت آنحضرت بوده است.
پس از نماز عشا، تعلیم شب توسط مولوی عزیزالله دورانی، یکی از همراهان ما انجام گرفت.
بر سفرهی حافظ محمدکریم صالح
حافظ محمدکریم صالح از چهرههای محبوب و فعال جماعت تبلیغ است، محبت صادقانه و ارادت مخلصانهی ایشان نسبت به استاد قاسمی سبب شد که استاد و همراهان سفرش بر سفرهی ایشان بنشینند. (جزاهالله خیرا)
یکی از ویژگیهای استاد قاسمی این است که از هر فرصتی در راستای دعوت و اصلاح استفاده میکند، ایشان در آن مجلس به مصادفبودن نیمهشعبانِ امسال با شب جمعه اشاره کرد و گفت: استاد مفتی محمدتقی عثمانی حفظهالله گفته است که فضایل نیمهی شعبان از 10 صحابی روایت شده است. گرچه بعضی از محدثان در رابطه با سند بعضی از احادیث باب فضایل نیمهی شعبان صحبت کردهاند، اما احادیث ضعیف در باب فضایل اعمال با رعایت شرایط قابل عمل هستند. خلاصه از مجموع روایات و عمل نیکان امت، فضایلی برای نیمه شعبان وجود دارد. البته از بدعات و خرافات باید پرهیز شود؛ بخشی از این شب را با تلاوت، ذکر و استغفار بگذرانیم.
شبی استثنایی در مرکز جماعت تبلیغ
مولانا مفتی محمدقاسم و همراهانش شب جمعه را در فضای معنوی مرکز جماعت تبلیغ میگذرانند. نماز صبح جمعه در مرکز جماعت تبلیغ به امامت استاد برگزار میشود. بعد از نماز، مولوی فقیرمحمد از همراهان سفر، سخنانی در باب اصلاح نیت و اهمیت دعوت ایراد میکند و پس از ادای نماز اشراق، مسافران از سراوان بهسوی «سوران» راه میافتند.
در نخلستان سوران
کاروان ما به سوی سوران در حرکت است، مولانا عبدالواحد قلندرزهی نیز به این کاروان پیوسته و نقش راهنما را ایفا میکند، بعضی از روستاها و آبادیها را برای مسافران معرفی میکند. حافظ اسحاق محمدی مولوی جوان و کوشای سوران برنامه دیدار و صرف صبحانه را در نخلستان بزرگ و چشمنواز سوران تدارک دیده است. با استاد در میان نخلهای مضافتی این نخلستان قدم میزنیم، گروهی از شاگردان استاد نیز به خدمت میرسند.
پس از صرف صبحانه، مفتی قاسمی دقایقی برای آنان سخن میگوید. بازدید از مرکز علوم قرآنی و مسجد جامع سوران از دیگر برنامههای سفر استاد در سوران بود.
به سوی «هیدوچ»
برنامهی دیگر سفر استاد قاسمی سفر به شهر هیدوچ بود، پیش از ظهر جمعه به هیدوچ رسیدیم. استاد از پشت پرده برای خواهران مکتب هیدوچ سخن گفت. ایشان حضرت خدیجهیالکبری رضیاللهعنها، را نمونهای از زنان مبارز و دانا معرفی کرد.
رئیس دارالافتای دارالعلوم زاهدان «عمل به علم» و «تعلیم دیگران» را دو وظیفه اصلی و مهم خواهران فاضله دانست و خطاب به آنان گفت: باید خانهی شما از لحاظ دینداری، اعمال و اخلاق برای همه نمونه و الگو باشد. اعمال شما باید مانند صحابیات باشد. شاید بعضی اعمال برای دیگران زیاد بد نباشند، اما برای یک فاضله خیلی بد باشند. مبادا شما در انجام کارهای منزل کوتاهی کنید. شما باید بیش از دیگران خدمت کنید، این ارزش دارد که شخص باوجود علم و کمالات، تواضع داشته باشد. مواظب باشید کسی را تحقیر نکنید.
ایشان «تربیت صحیح فرزندان»، «خارج شدن برای فعالیتهای جماعت تبلیغ همراه با محارم»، «فعالیت خصوصی برای زنان» و «فعالیت برای مردان از طریق زنان» را از شیوههای صحیح فعالیتهای اجتماعیِ زنان عنوان کرد.
در مراسم نمازجمعه هیدوچ
مولانا قاسمی دقایقی پیش از مراسم نماز جمعه هیدوچ در جمع نمازگزاران سخنرانی کرد. ایشان در این مراسم در پرتو آیهی 71 سورۀ توبه «امر به نیکی»، «نهی از منکر»، «اقامه نماز»، «پرداخت زکات» و «اطاعت خدا و رسول» را پنج ویژگی مؤمنان برشمرد.
پس از ادای نماز جمعه به امامت استاد قاسمی و صرف نهار، مسافران به عیادت امامجمعۀ سابق هیدوچ رفتند و سپس هیدوچیان را بدرود گفتند.
در روستای «کَنت»
حضور در جمع اهالی روستای «کنت» که در مسجد حضرت ابوبکر صدیق این روستا گردهم آمده بودند، پایانبخش برنامههای این سفر به سراوان بود. مفتی قاسمی در جمع مردم این روستا نیز دقایقی سخن گفت و اتحاد علما و فرهنگیان این روستا را ستود. ایشان عامل اصلی این نعمت را دینداری خانوادهها دانست و بر لزوم عمل به دستورات دینی تأکید کرد و گفت: دین ما را پیشرفت میدهد، ما را پرواز و به یک دنیای بیکران میبرد.
روستای «سیب» و بازگشت به زاهدان
استاد و همراهانش نماز عصر جمعه را در مدرسۀ دارالعلوم والفنون روستای سیب ادا کردند. پس از آن به سوی زاهدان حرکت کردند و به لطف و عنایت الهی نیمههای شب وارد زاهدان شدند.
دیدگاههای کاربران