امروز :شنبه, ۱۷ آذر , ۱۴۰۳

گزارش نوزدهمین نشست مجمع فقهی اهل سنت ایران

گزارش نوزدهمین نشست مجمع فقهی اهل سنت ایران

 نوزدهمین نشست مجمع فقه اسلامی ایران طی روزهای شنبه و یکشنبه (7 و 8 دی‏ماه 1392) و با حضور علمای برجسته و صاحب نظر اهل سنت از استان‏های مختلف کشور در دارالعلوم زاهدان برگزار شد.

اولین بخش این نشست، که علمایی از استان‏های سیستان وبلوچستان، گلستان، فارس، هرمزگان، خراسان رضوی و خراسان جنوبی در آن شرکت داشتند، صبح روز شنبه (7 دی) با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید آغاز شد. در ابتدای این نشست، شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان به عنوان رئیس جلسه، ضمن عرض خیرمقدم و خوش آمدگویی به میهمانان گرامی، بر لزوم فعالیت علما و فقها در جهت ارائه راهکارهایی در خصوص رفع مشکلات فقهی و مسایل جدید و مسایل حلال و حرام مردم جامعه تاکید و توصیه نمود.
مدیریت دارالعلوم زاهدان همچنین به اهمیت اقتصاد و فعالیت کارخانه های تولیدی اشاره کرده و از علما و متخصصان مسایل شرعی خواست تا به منظور استفاده مردم از امکانات بانکی و تسهیلاتی، راهکارهایی که با دستورات شریعت اسلام مطابقت داشته باشند، ارائه دهند. ایشان در پایان سخنان خود برگزاری مجامع فقهی از سوی علمای جهان اسلام را بسیار مفید و مؤثر دانست.
در ادامه این دوره از مجمع، مولانا مفتی محمدقاسم قاسمی، ریاست دارالافتای دارالعلوم زاهدان، پیرامون تاریخچه و فعالیتهای مجمع فقهی ایراد سخن نمود و بعد از آن موضوع «رهن و اجاره منازل» به عنوان نخستین مسأله مورد بحث و بررسی قرار گرفت. آنچه در این مسأله قابل بررسی بود حکم شرعی آن است، زیرا رهن منازل به صورت رایج در جامعه از لحاظ شرعی ناجایز بوده و مشابهتی با ربا دارد. پس از قرائت مقالاتی توسط اعضای مجمع، مسأله مذکور با راهکارهای ارائه شده مورد بحث و بررسی قرار گرفت. بخش اول نشست مجمع، ساعت 12 ظهر به پایان رسید.
نوزدهمین مجمع فقه اسلامی ایران، بخش دوم برنامه های خود را بعد از نماز مغرب با ریاست مولانا محمد موحد فاضلی، از علمای برجسته استان خراسان رضوی آغاز نمود و موضوع «تعدد کفاره در قتل خطأ» را مورد بحث و بررسی قرار داد. مسأله «تعدد کفاره در قتل خطأ» که در این مجمع مورد بحث و بررسی قرار گرفت از این قرار بود که امروزه که در یک تصادف، تعداد زیادی کشته می شوند، آیا راننده مقصر، برای همه مقتولین 60 روز به عنوان کفاره روزه بگیرد کفایت می کند یا باید در قبال هر نفر، 60 روز روزه بگیرد؟ بحث و تبادل نظر در مورد مسئله مذکور تا نماز عشاء ادامه یافت.
بخش سوم این دوره از مجمع فقهی بعد از نماز عشاء نیز ادامه یافت و بحث و بررسی پیرامون مسأله فوق تا ساعت 10 شب به طول انجامید.
بخش چهارم نشست مجمع فقهی صبح روز یکشنبه (8 دی‏ماه) با موضوع «رؤیت هلال و اعتبار و عدم اعتبار اختلاف مطالع» آغاز شد. ابتدا مفتی محمدقاسم قاسمی توضیحات مقدماتی را درباره مسئله مورد بحث بیان نمود، سپس مولانا عبدالحلیم قاضی، استاد دارالعلوم زاهدان و عضو دارالافتای این حوزه، توضیحات فنی و کارشناسانه خود را پیرامون علم نجوم و ماههای قمری ارائه نمود. سپس شیخ محمدعلی امینی، از علمای برجسته جنوب کشور و امام جمعه بندر لنگه نیز سخنانی در تائید مطالب ارائه شده توسط مولانا قاضی ایراد فرمود. سپس تحقیقات و مقالاتی در خصوص مسأله فوق قرائت و ارائه گردید و شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید نیز در مورد تحقیقات صورت گرفته، مطالبی ایراد فرمود.
در پایان بخش چهارم نشست، مولانا مفتی محمد قاسم قاسمی پیشنهاد تشکیل ستاد مرکزی رؤیت هلال و نمایندگی‏های آن در تمام مناطق اهل سنت ایران را مطرح کرد که مجمع فقهی در پاسخ به این پیشنهاد، کمیسیونی متشکل از علمای برجسته استان‏های مختلف کشور تشکیل داد تا در این مورد طرحی را آماده و ارائه نمایند. این بخش از نشست نیز ساعت 12 ظهر به پایان رسید.
بخش پنجم نوزدهمین مجمع فقه اسلامی، بعد از نماز مغرب روز یکشنبه (8 دی) برگزار شد که در این نشست، تعدادی از مسئولین و کارشناسان کشوری و استانی “بانک مهر اقتصاد” شرکت کرده و ضمن ارائه گزارشی از فعالیت‏های این بانک، در مورد مشکلات شرعی بانک‏ها با علمای حاضر در جلسه به بحث و تبادل نظر پرداختند.
نشست پایانی مجمع فقه اسلامی بعد از نماز عشاء آغاز و تا ساعت 10 شب ادامه داشت. در این نشست پیرامون هر سه مسأله فوق (رهن واجاره منازل؛ تعدد و تداخل کفاره در قتل خطا؛ رویت هلال) پیش نویس مصوبات قرائت و پس از بحث و مناقشه به امضای کلیه اعضا رسید. یکی از ویژگیهای نوزدهمین دوره مجمع فقه اسلامی این بود که تعدادی از علمای مناطق مختلف به عنوان میهمان ویژه مدعو بودند.
 در پایان این نشست، شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید از تمامی علمای مناطق مختلف کشور که در این مجمع شرکت نموده و تحقیقات و مقالات مهم و مفیدی ارائه نمودند تقدیر و تشکر نمود. مولانا عبدالحمید طی سخنانی کوتاه با بیان اینکه شرایط اهل سنت رو به بهبود بوده و مردم در شهرهای مختلف آزادی‏های قانونی و مذهبی بیشتری خواهند داشت، شرایط کلی کشور را امیدوارکننده توصیف کرد. ایشان همچنین ضرورت پیروی علما از سنت‏های پیامبر اکرم- صلی الله علیه وسلم- را مورد تاکید قرار داده و همگان را به تقوا و خوف خدا توصیه نمود.
نوزدهمین مجمع فقه اسلامی ایران شامگاه یکشنبه (8 دی 1392) با دعای حضرت شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید به کار خود پایان داد.  

در این نشست سه موضوع 1. رهن و اجاره منازل، 2. تعدد و تداخل کفاره در قتل خطا، 3. رویت هلال و اختلاف مطالع واعتبار و عدم آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت که موارد ذیل به تصویب رسید:

رهن و اجاره منازل
1.  عقدی که امروزه با عنوان «رهن و اجاره منازل» بین مردم رایج است، دارای برخی اشکالات شرعی از جمله استفاده از رهن و سکونت در منزل بدون پرداخت اجاره بها یا با پرداخت اندکی از اجاره بها، می باشد؛ لذا بر عموم مسلمانان لازم است حتی الامکان از این گونه معاملات خودداری کنند.
2. برای اینکه صاحب منزل و مستاجر هر دو به اهداف مورد نظر خود دست یابند، موجر اجاره بهای یک یا چند سال را نقداً از مستاجر دریافت نماید که این اجاره به شرط تقدیم اجرت است؛ و از لحاظ شرعی هیچ اشکال و ایرادی ندارد.
3. در شهرها و مناطقی که راهکار فوق، قابل اجرا نیست و چاره ای جز انجام عقد مروج «رهـن منازل» وجود ندارد، با توجه به نیاز و حاجت شدید مردم، بنابر اصل حاجت و ضرورت که در فقه اسلام مورد توجه فقهای اسلامی قرار گرفته است؛ گنجایش دارد.

تداخل و تعدد  کفاره در قتل خطأ
به علت عدم نص صریح در خصوص تداخل کفاره قتل خطا؛ رأی اکثریت اعضا بر تعدد بود؛ البته بعضی از اعضای مجمع بنابر عسر و حرج به تداخل کفاره قتل خطا نظر دادند و عده ای از اظهار نظر توقف کردند.
لذا بنابر نظر اول «تعدد کفاره» در صورت تعدد مقتولین در حوادث رانندگی و….، فرد مقصر در قبال هر مقتول تا جایی که می تواند دو ماه روزه بگیرد و بعد از این که از روزه گرفتن عاجز ماند از بارگاه الهی طلب مغفرت و بخشش نماید و وصیت به ادای فدیه بکند. و برخی از اعضا، در صورت عاجز ماندن از ادامه روزه گرفتن بر اساس قولی در مذهب حنابله، توصیه به اطعام نمودند.

رویت هلال و اختلاف مطالع واعتبار و عدم آن
پس از قرائت مقالاتی پیرامون مسأله رویت هلال واختلاف مطالع و اعتبار و عدم آن و تاثیر محاسبات نجومی بر مسأله رویت هلال، نظرات مختلفی ارائه گردید و همه به این نتیجه رسیدند چون شیوه استهلال و قضاوت درباره آن در کشورهای اسلامی برای اعضا کاملا مشخص و روشن نیست و ابهاماتی وجود دارد؛ لذا برای جلوگیری از تشتت و افتراق در خصوص رمضان و عیدین تا زمانیکه جهان اسلام بر شیوه واحدی اتفاق نظر نکرده است فعلا راهکار ذیل پیشنهاد و مصوب گشت:
1. مقرر گردید در دارالعلوم زاهدان ستادی تحت عنوان «ستاد مرکزی استهلال» تشکیل گردد.
2. در مناطق سنی نشین کشور کمیته های استهلال نیز تشکیل شود.
3. کمیته های مناطق با ستاد مرکزی واقع در دارالعلوم زاهدان در خصوص رویت هلال، هماهنگ و مرتبط باشند.
4. کمیته های مذکور سعی داشته باشند محاسبات نجومی روز را در رابطه با رویت هلال مدنظر قرار دهند.
5. برای کمیته های استهلال شرح وظایفی توسط ستاد مرکزی تدوین و در اختیار آنها قرار داده شود.
6. کمیته های استهلال پس از اثبات رویت، گزارش خود را به ستاد مرکزی اعلام دارند و پس از اینکه ستاد مرکزی، ثبوت رویت هلال را تأیید کرد، نتیجه آن، در هر منطقه توسط کمیته مربوطه اعلام گردد.
7. هیئتی از علما جهت هماهنگی و گفتگو با ستاد استهلال کشور تشکیل گردد.

و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه اجمعین
مجمع فقه اسلامی (ایران)


دیدگاههای کاربران

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین بخوانید