روزه گرفتن، انسان را به صفات فرشتگان نزدیک می‏کند

 شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در خطبه‏های نماز جمعه این هفته پس تلاوت آیه سوره بقره در ابتدا به بیان ماهیت انسان پرداخت و گفت: انسان موجودی است که از یک بُعد حیوان به شمار می‏رود و از بُعد دیگر فرشته و ملُک است، الله تعالی می‏فرماید: «و نفخت فیه من روحی» من در وجود انسان از روح ملکوتی خود دمیده ‏ام.

ایشان ادامه داد: منطقی‏ها مقوله معروفی دارند و می‏گویند: “انسان حیوان ناطق است”. در واقع منطقی‏ها انسان را آنگونه که بایسته است نشناخته ‏اند. انسان حیوانی ملکوتی است، به تعبیر دیگر  انسان در عین حال که یک حیوان ناطق است، یک حیوان ملکوتی هم می‏باشد. از دیدگاه قران عظیم الشان و علمای شریعت انسان حیوانی فرشته‏صفت است.
تفاوت عمده‏ای که انسان با حیوان دارد این است که انسان موجودی عاقل است، به نظر من اگر منطقی‏ها می‏گفتند: “انسان حیوان عاقل است”، بسیار بهتر بود، چرا که عقل همواره بر نطق می‏چسبد.
امام جمعه اهل سنت زاهدان افزود: بُعد حیوانی انسان را به سوی زمین می‏کشد و بعد ملکوتی او را به پرواز در می‏آورد، به انسان یادآور می‏شود که جایگاه تو بهشت است، یادآور می‏شود که ای انسان جایگاه تو زیر عرش الهی است، تو باید به سوی خدا پرواز کنی و قرب الهی را از آن خود کنی، تو از «علیّین» هستی و باید به سوی آن جایگاه به پرواز در آیی.
ایشان ادامه داد: حضرت شاه ولی الله محدث دهلوی- رحمه الله- معتقد بود که انسان دارای دو روح است. یک “روح حیوانی” است که در وجود انسان شکل می‏گیرد و دیگری “روح ربانی” است، این دو روح در وجود انسان با یکدیگر چنان تماس پیدا می‏کنند که هیچ کس نمی‏تواند تفاوت میان آن دو را حس کند.
روح حیوانی انسان را به خوردن و نوشیدن و استفاده کردن فرا می‎خواند و روح ربانی انسان را به سمت اخلاق پاکیزه و کارهای نیک و شایسته دعوت می‏دهد. این دو فرایند همواره در انسان کشمکش دارند و بسا اوقات حیوانیت غالب می‏شود و انسان را زمین‏گیر می‏کند.
مولانا عبدالحمید در ادامه با اشاره به دو آیه 175و 176 سوره مبارکه اعراف خاطر نشان کرد: در همین باره خداوند متعال در قرآن مجید داستان یک بنده ناصالح را در قرآن مجید بیان کرده است. الله تعالی می‏فرماید: من آیاتی به این بنده خود (بلعم باعورا) دادم که او می‏توانست با این آیات به جنت برسد و قرب مرا حاصل کند اما او استفاده نکرد و به زمین افتاد، مثال این بنده من همچون سگی است که در همه حال زبان او از دهانش  خارج است.
آری! انسانی که به خوردن و نوشیدن و بر آورده نمودن خواهشات نفسانی خود گرایش داشته باشد و از اعمال نیک رویگردان باشد، به خدا و شریعت و احکام آن پشت بکند، در واقع سگ است، او انسان به حساب نمی‏آید. چنین انسانی گروگان می‏گیرد، حتی به بچه‏ها رحم نمی‏کند، راهزنی می‏کند و آدم می‏کشد و فرمان خدا را بر نمی‏تابد، قرآن عظیم الشان و ماه مبارک رمضان در نگاه او فاقد هرگونه اهمیتی هستند.
چنین انسانی حقوق مردم را ضایع می‏کند، ربا می‏خورد و رشوه می‏گیرد، به خداوند متعال اعتقادی ندارد و گرفتار نفاق و زشتی‏های اخلاق است، این انسان حیوان چهارپا است، قران می‏گوید حتی از حیوان هم بدتر است، حال در هر لباسی که باشد فرقی نمی‏کند، در لباس روحانی باشد، در لباس نظامی و بازاری باش، در اداره فعالیت کند، در مسجد به سر ببرد، در هر جا باشد وقتی به قوانین خدا پایبند نباشد و ترس خدا از قلبش  بیرون رود، پست و ذلیل می‏شود و رب العالمین از او ناراض می‏شود.
ایشان همچنین اظهار داشت: تمام احکام شریعت اسلامی و تعلیمات گهربار اسلام و تمام ادیان سماوی به ویژه تعلیمات سیدالمرسلین و سنت‏های پسندیده ایشان برای آنند که بُعد ملکی انسان تقویت شود، انسان پرواز کند و به قرب خداوند متعال برسد و با فرشتگان هم‏صفت شود. چنین انسانی ارزش پیدا می‏کند و محبوب و محبّ خدا قرار می‏گیرد، این انسان ارزشمند می‏شود و به آسمان هفتم دعوت می‏شود و وقتی بمیرد روحش در مقام «علیّین» قرار می‏گیرد.
همین انسان اگر صفات او نازیبا شد، روحش را به سجّین و قعر زمین می‏برند و در آنجا زندانی‏اش می‏کنند و چون سجین در جوار جهنم قرار دارد این انسان شب و روز به مشاهده احوال وحشتناک جهنم می‏پردازد، انسانی هم که در جهنم ماندگار باشد، گرفتار لعنت پروردگار شد، از زمین خارج نمی‏شود و در جهنم قرار می‏گیرد،  چرا که بسیاری از کارشناسان دینی معتقدند که جهنم در قعر زمین قرار دارد.
ایشان تاکید کرد: تنها کسی پرواز می‏کند که همچون فرشتگان صفات ملکی داشته باشد و به احکام شریعت عمل کند، شما یقین کنید که تمام احکام شریعت مایه بالندگی و پروازند.
شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در ادامه از روزه به عنوان یکی از ارکان مهم دین اسلام یاد کرد و افزود: کسی که قرآن عظیم‏الشأن را در سینه خود جای می‏دهد و در رمضان روزه بگیرد، با فرشتگان نزدیک می‏شود، چرا که فرشتگان نمی‏خورند و نمی‏نوشند، در این ماه قرآن عظیم‏الشأن غذای روحانی شماست، روح خود را در این ماه با تلاوت قرآن و اذکار و اوراد تغذیه کنید، در این ماه تسبیح و بزرگی خدا را بسیار بیان کنید، استغفار کنید، تضرع و زاری و گریه کنید و دعا و نیایش داشته باشید. فحش ندهید و بد و بیراه نگوئید، مبادا در اعمال شما خللی ایجاد شود، بدانید که روزه پاداشش با خداست، روزه عبادتی است ارزشمند و استثنایی که به خداوند متعال اختصاص دارد. واقعا خوش نصیب‏اند آن انسان‏هایی که توفیق روزه گرفتن می‏یابند.
ایشان ادامه داد: آنحضرت صلی الله علیه وسلم می‏فرمایند: شما که روزه می‏گیرید از گناه هم پرهیز کنید، اگر کسی با شما به جنگ برخاست به او بگوئید «إنی صائم» من روزه دارم و نمی‏توانم با شما درگیر شوم.
در این یک ماه خود را گرسنه و تشنه کنید تا بهتر حال گرسنگان و تشنگان را درک کنید، در این ماه به فقرا و مستمندان، مساجد و حوزه‏های علمیه رسیدگی کنید، به حضرت رسول صلی الله علیه وسلم اقتدا کنید و همچون او سخاوت داشته باشید، با هر کسی که اختلاف دارید او را از جانب خود یک‏طرفه معاف کنید. مبادا بغض کسی در این ماه، در دل‏های ما باقی بماند.
همه‏تن متوجه رب العالیمن باشید و صفات فرشتگان را اختیار کنید، فرشتگان نان و آب نمی‏خورند، نان و آب آنها تسبیح و نیایش با خداست، شما هم سعی کنید در این ماه اینگونه باشید. این ماه، ماه تقویت روح است، ماه فاصله گرفتن از بُعد حیوانی است، ماه جبران گذشته‏هاست.
مولانا عبدالحمید همچنین خطاب به نمازگزاران حاضر گفت: رحمت‏های الهی سرازیر است، نمی‏شود این رحمت را با باران تشبیه کرد. خدا کند که سعادت ما را یاری کند و اهل توفیق باشیم و از این رحمت‏های الهی بهره ببریم. اگر انسان بی‏توفیق باشد از کنار مسجدالنبی و مسجدالحرام و صحرای عرفات هم می‏گذرد و بی‏نصیب می‏ماند، ماه رمضان و شبهای قدر و روز عید می‏آیند ولی او همچنان بی‏نصیب است. دعا کنید خداوند من وشما را بی‎نصیب نگرداند.
ایشان در پایان بخش نخست سخنان خود خاطرنشان کرد: مهمترین نکته‏ای که می‏خواهم خدمت شما عرض کنم این است که در این ماه، بی‏حال نباشید، این ماه، ماه حال است، هستند کسانی که دوازده ماه سال صاحب حال و توفیق هستند. به تعبیر حضرت مولانا عبدالعزیز- رحمه الله- هر شب شب قدر است اگر قدر بدانیم.
آری! برای چنین افرادی هر ماه، ماه رمضان است، آنها همواره عبادت می‏کنند و متوجه پروردگار خود هستند.
مولانا عبدالحمید ادامه داد: وای به حال کسانی که ماه رمضان هم می‏آید و آنها خواب هستند، شب قدر هم می‏آید و آنها غرق در محبت دنیا هستند، وابسته دنیا و زندگی دنیا هستند، رمضان آمده که این وابستگی‏ها را کاهش دهد، ما باید وابسته خدا و رسول و وابسته بهشت باشیم و وابستگی به الله، به وسیله ذکر و یاد خدا و توبه و انابت صورت می‏گیرد، قرآن کریم می‏گوید: ای حریصان دنیا! ای کسانی که در عرصه‏های دنیوی رقابت می‏کنید، توجه داشته باشید که «وفی ذلک فلینتافس المتنافسون» شما باید در کسب نعمت‏های والای بهشت و اریکه‏های فردوس برین با یکدیگر رقابت کنید.
شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید افزود: اکنون یک هفته از حلول ماه مبارک رمضان می‏گذرد، بیندیشیم که در این مدت ما چه کرده‏ایم، اندیشیدن در این باره بسیار مهم است، آیا ما شب‏ها را با خواب گذرانیده‏ایم یا با قرآن همدم بوده و به تلاوت آن پرداخته‏ایم، به توبه و استغفار و تضرع و زاری پرداخته‏ایم و به فقرا و مساکین رسیدگی کرده‏ایم و به فکر قبر و آخرت و حساب و کتاب بوده‏ایم؟
آری، سروران گرامی! رمضان ماه عزیز و بزرگی است، ماهی است که نظیر ندارد، آنحضرت صلی الله علیه وسلم فرمودند: کسی که در این ماه بدون عذر یک روز را روزه نگیرد، اگر تمام ماه‏های دیگر را روزه بگیرد پاداش آن یک روز را نمی‏تواند بازیابد، در کنار خانه خدا هم روزه بگیرید نمی‏تواند جبران کند، دریابید این رحمت‏های استثنایی را و به سوی خدا رجوع کنید. عمل صالح انجام دهید و به سوی نیکی‏ها بشتابید. توصیه بنده به شما آن است که اگر زکات اموال خود را پرداخت نکرده‏اید در این ماه اقدام کنید، اگر پول نقد ندارید چک بدهید.
سعی کنید در این ماه این حدیث حضرت رسول صلی الله علیه وسلم را مد نظر قرار بدهید که می‏فرمایند: «رُبّ صائم لیس له من صیامه إلا الجوع» (بسیاری از روزه‏داران هستند که از روزه هیچ حاصلی جز گرسنگی نمی‏برند)، کسی که روزه می‏گیرد اما با مال حرام سحری و افطار می‏کند، مردم آزاری می‏کند و گناهان را ترک نمی‏کند، این همان روزه‏داری است که محصول او از روزه جز گرسنگی نیست.
به سه حدیث دیگر از بخاری هم توجه کنید که رسول اکرم صلی الله علیه وسلم می‏فرماید: «من صام رمضان ایمانا و احتسابا غفرله ما تقدم من ذنبه»؛ (هر کسی که روزه بگیرد در ماه رمضان با انگیزه ایمان و طلب ثواب آخرت، تمام گناهان گذشته او را خداوند معاف می‏کند.)
در حدیث دیگری می‏فرماید: «من قام رمضان ایمانا و احتسابا غفرله ما تقدم من ذنبه»؛ (هر کس در ماه مبارک رمضان شب‏ها قیام کند، یعنی با انگیزه ایمان و کسب ثواب، نماز شب بخواند خداوند تمام گناهان گذشته او را معاف می‏کند.)
همچنین در حدیثی دیگر می‏فرماید: «من قام لیلة القدر ایمانا و احتسابا غفرله ما تقدم من ذنبه»؛ (کسی که در شب قدر قیام کند با انگیزه ایمانی و طلب ثواب، تمام گناهان پیشین او را خداوند می‏بخشد.)
در این احادیث، سه عمل بیان شد، اول؛ روزه رمضان، دوم؛ قیام شبهای رمضان و در پایان قیام شبهای قدر. اما دقت داشته باشید که انجام هر یک از این سه عمل به تنهایی می‏تواند موجب معاف شدن تمام گناهان انسان شود.
خطیب جمعه اهل سنت زاهدان در فراز دیگری از سخنان خود به اهمیت اقامه نمازهای تراویح اشاره کرد و گفت: نماز تراویح را بسیاری دست کم می‏گیرند و ناچیز می‏پندارند، متاسفانه برخی هم به نقل از بنده شایعه کرده‏اند که اقامه نماز تراویح ضروری نیست، در حالی که بنده تاکید می‏کنم شما حتما در نمازهای تراویح شرکت کنید.
ایشان در ادامه افزود: خانمی از تهران با بنده تماس گرفت و پرسید حکم نماز تراویح برای زنان چیست؟ آیا زنان هم نماز تراویح بخوانند؟، بنده در جواب گفتم: در آن حدیث که آمده: «من قام رمضان ایمانا و احتسابا غفرله ما تقدم من ذنبه» قیدی ذکر نشده و تفاوتی میان زن و مرد بیان نشده است، بنابر این زنان هم مشمول این حدیث هستند، تراویح و قیام شبهای رمضان برای همه است.
مولانا عبدالحمید در ادامه به بیان مختصری در مورد تاریخچه نماز تراویح پرداخت و گفت: آنحضرت صلی الله علیه وسلم سه شب به صورت علنی نماز تراویح خواندند، صحابه چنان برای اقامه نماز تراویح جمع می‏شدند که مسجد در شب سوم جا نداشت، آنحضرت صلی الله علیه وسلم شب چهارم به مسجد نرفتند و تنها نماز تراویح خواندند، صحابه عرض کردند یا رسول الله صلی الله علیه وسلم چرا حاضر نشدید؟، ایشان فرمودند: ترسیدم که مبادا این نماز هم فرض تلقی شود.
در زمان خلافت ابوبکر صدیق رضی الله عنه مردم هم در خانه و هم در مساجد طی جماعت‏های مختلف به ادای نماز تراویح می‏پرداختند، اما در دوران خلافت حضرت عمر رضی الله عنه، ایشان تمام مسلمانان را پشت سر یک امام که حضرت ابی بن کعب بود، جمع کرد، و این سنت حضرت رسول صلی الله علیه وسلم را بدین شکل رسمیت داد.
ایشان ادامه داد: 20 رکعت نماز تراویح سنت موکده است، حضرت عثمان رضی الله عنه این نماز را خوانده و حضرت علی رضی الله عنه نیز این نماز را خوانده است و تا امروز این نماز اقامه می‏شود. در حرمین شریفین 20 رکعت نماز تراویح اقامه می‏شود، بعضی‏ها کمتر می‏خوانند و مسجد را ترک می‏کنند که این شایسته نیست، مقاومت کنید، بگذارید پاها و کمر شما درد بگیرد، شاید مصداق این حدیث قرار بگیرید که: من قام رمضان ایمانا و احتسابا غفرله ما تقدم من ذنبه. اگر برای زنان حضور در مساجد ممکن نبود، در خانه نماز تراویح بخوانند، اگر این امکان فراهم بود در مساجد حضور پیدا کنند و از بیانات علما استفاده کنند، تعلیم برای زنان در تمام مساجد در نظر گرفته شده است، زنان نخوابند و تنها به کارهای منزل مشغول نشوند، هم کارهای منزل را انجام دهند و هم از نمازهای تراویح غافل نشوند.
شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید در بخش دیگری از سخنان خود پس از اشاره به سانحه تصادفی که چندی قبل بر اثر بی‏احتیاطی راننده رخ داده بود، از مردم خواست به قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی احترام بگذارند.
ایشان خاطر نشان کرد: ما باید مواظب باشیم که هیچ گاه از قوانین و مقررات راهنمایی و رانندگی تخطی نکنیم، اگر ما به این قوانین احترام بگذاریم ممکن است اندکی دیرتر به مقصد برسیم اما سالم به مقصد خواهیم رسید و ضایعات کمتر خواهد شد. باید تمام سرنشینان خودروها از کمربند ایمنی استفاده کنند.
ایشان ادامه داد: توصیه بنده به شما آن است که نه تنها قوانین راهنمایی و رانندگی، بلکه به تمام قوانین دولت احترام بگذارید، بنده بر همین اعتقادم که ما نباید قانون‏گریز باشیم، چرا که خود ما از همین قانون‏گریزی‏ها رنج می‏بریم. ما باید در هر شرایط و در هر حال به قانون احترام بگذریم، اگر آحاد ملت و مسئولین و دولتمردان قانون را رعایت کنند تمام مشکلات حل خواهد شد، آنگاه اهل سنت کشور هم هیچ مشکلی نخواهد داشت. ناله‏های اهل سنت تا کنون بر اثر همین عدم رعایت قانون بوده است. به هر حال قانون‏مداری بسیار مهم است، باید هم مسئولین در این زمینه تلاش کنند و هم آحاد ملت تمرین کنند تا رعایت قانون و مقررات را یاد بگیرند.
خطیب جمعه اهل سنت زاهدان همچنین به پدیده زشت گروگان‏گیری اشاره کرد و اظهار داشت: موضوع دیگری که همواره خیلی مرا آزار داده است، پدیده زشت گروگان‏گیری است، خداوند این پدیده شوم را از مملکت ما و از تمام ممالک اسلام و سرزمین‏های انسانی و بشری بخصوص شهر و استان ما برچیند.
شب گذشته کسی گزارشی داد که عده‏ای بچه‏ای را به گروگان برده‏اند و او در همان حال وفات کرده است، بنده خیلی آشفته و ناراحت شدم، سبحان الله! این مسلمان که فقط اسمش مسلمان است و در واقع ننگی برای اسلام به شمار می‏رود، چگونه به خود اجازه می‏دهد که دست به چنین جنایتی بزند، چنین کسانی نه به افراد مسن رحم می‏کنند و نه به افراد خردسال. این یک ظلم آشکار است. در برابر این ظلم چه کسی پاسخ خداوند را می‏دهد؟ چه کسی در برابر این گناه سنگین پاسخ‏گو خواهد بود؟ شما ببینید در همین کشور پاکستان با وجود آن همه فعال عرصه تبلیغ، حوزه و عالم دینی خداوند چنان سیلی را سرازیر کرده که تاریخ این کشور نظیر آن را سراغ ندارد. زندگی عموم مردم بر اثر این سیل وحشتناک کاملا مختل شده است، این موارد نشان دهنده آن است که گناه انجام می‏گیرد، آنجا هم کسانی دست به گناه می‏زنند، دعا کنید که خداوند این عذاب را برای مردم پاکستان تبدیل به رحمت کند.
امام جمعه اهل سنت زاهدان در پایان سخنان خود خطاب به مامورین انتظامی و امنیتی در استان گفت: شما می‏دانید که مردم این منطقه اکثرا بیکارند و بسیاری از آنها از گرسنگی و فقر در رنج به سر می‏برند، بنابراین گاهی ناچار به قاچاق گازوئیل و مواد سوختی می‏شوند، این کار را با این هدف انجام نمی‏دهند که زراندوزی کنند، قصد بیشتر آنان از انجام این کار آن است که فقط لقمه نانی به دست آوردند، چنین افرادی نباید هدف گلوله قرار بگیرند. یک بار یکی از مقتدیان مسجد به من گفت: شما به مردم توصیه کنید که دست به قاچاق مواد سوختی نزنند، بنده در جواب گفتم: حتما چنین توصیه‏ای خواهم کرد، اما واقعیت این است که بخش عمده‏ای از مردم استان آنانی هستند که کار و کسب مناسبی نمی‏یابند و مجبور به انجام این کار می‏شوند، من مجوز انجام این کار را صادر نمی‏کنم، سخن من آن است که قانون باید در این باره اجرا شود، با کسانی که دست به انجام این کار می‏زنند همان گونه که قانون گفته است برخورد شود، فراتر نرویم، کسی که دست به قاچاق کالا می‏زند با کسی که مواد مخدر و سلاح وارد می‏کند بسیار فرق می‏کند، اگر قانون می‏گوید که قاچاقچی مواد مخدر باید هدف گلوله قرار گیرد، هیچ نگرانی وجود ندارد، به هر حال قانون گفته است.
توجه داشته باشیم که در این منطقه ما دو نوع کالای قاچاق داریم؛ یکی کالای مشروع نظیر مواد سوختی، و دیگری کالای غیرمشروع نظیر مواد مخدر و سلاح و مهمات. نباید مردم را به جرم قاچاق مواد سوختی که یک کالای مشروع به حساب می‏آید به گلوله بست.
مولانا عبدالحمید در ادامه افزود: مأموران محترم! شما حافظ جان و مال و آبروی مردم هستید، نباید به دست شما آنانی که مجرم نیستند، کشته شوند، در هیچ قانونی ذکر نشده که ماموران می‏توانند افرادی را به جرم قاچاق چنین کالاهایی به قتل برسانند.
ایشان همچنین یادآور شد: وظیفه دستگاه قضایی و نیروهای مسلح بسیار سنگین است. نباید پرونده‏ها بمانند و خاک بخورند، باید به این پرونده‏ها رسیدگی شود. مقامات قضایی و نیروهای مسلح باید فعال باشند و به شکایات مردم رسیدگی کنند. این امر به حفظ و پایداری هرچه بیشتر این نیروها کمک خواهد کرد.