
بسم الله الرحمن الرحیم
الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه اجمعین.
«قُل اِنَّ صلاتی و نُسُکی و مَحیایَ و مَماتی للهِ ربِ العالمین» ( انعام: 162) “بگو نماز و عبادت و زندگی و مرگ من از آن خدایی است که پروردگار جهانیان است”.
خداوند متعال را شاکریم که ما را در داخل امت اسلام قرار داد و انتخاب صراط المستقیم را بر ما آسان گردانید. هر بیننده ی منصفی اگر نگاهی کلی به جامعه ی ” دانشجویان اهل سنت ایران” در داخل دانشگاههای کشور بیندازد؛ قطعاً به این نکته اذعان خواهد نمود که پاکترین، با اخلاق ترین و متشرع ترینِ قشر دانشجویی به نسبت سایر اقشار دانشجویی کشور، ” دانشجویان اهل سنت ” هستند. و باید هم، که چنان باشد؛ زیرا ادعای راستینِ پیروی از سنت رسول اکرم و اتباع احسن از صحابه ی کرام و اهل بیت اطهار، قطعاً چنین ثمره ای خواهد داشت.
به خاطر ضیق وقت و جلوگیری از اطاله ی کلام، بطور بسیار خلاصه مواردی از وظایف دانشجویان اهل سنت را در محورهای زیر بیان میدارم:
الف) علم آموزی
اهمیت علمآموزی و منفور بودن جهل و بیسوادی به حدی در کتاب و سنت مورد تاکید قرار گرفته که پرداختن به زوایای مختلف آن در حوصلهی یک کتاب قطور است. در این زمینه فقط به ذکر یک حدیث از پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم بسنده میکنیم؛ آنحضرت صلی الله علیه وسلم میفرمایند: «طَلَبُ العِلمِ فریضةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ و مُسلمة» “کسب علم بر هر زن و مرد مسلمانی واجب است”
در خصوص علمآموزی توجه دانشجویان عزیز را به دو نکته جلب می کنم:
1- مناطق اهل سنت ایران، متاسفانه به دلایل متعدد تاریخی و اجتماعی، از لحاظ پیشرفت اقتصادی و استفاده از رفاه نسبی، از وضعیت نامناسبی برخوردار است. میزان بیکاری و سطح متوسط درآمد خانوارها در این مناطق به نسبت سایر مناطق کشور، واقعاً نگران کننده است. جدا از مسایل مدیریتی و حکومتی، یکی از اصلیترین دلایل این وضعیت، کمبود نیروی متخصصِ دلسوز بومی در این مناطق است. که به همین دلیل باید با انگیزه و احساس وظیفهی بیشتری در کسب مهارتها و تخصصهای واقعی ( نه فقط کسب مدرک) جهت ارائهی خدمت به همنوعان خود بکوشیم.
2- در زمینهی علوم انسانی علاوه بر اینکه تعداد زیادی از دانشجویان عزیز در این زمینه تحصیل میکنند؛ اکثر دانشجویان رشتههای دیگر نیز علاقمند به مطالعات علوم انسانی هستند که این امر در نفس خود با ارزش است، اما باید نکتهای را در نظر داشت و آن اینکه فضای علمی رشتههای علوم انسانی مملو از تعاریف و اصطلاحات مکاتب غربی و غیراسلامی است. لذا زمانی استفاده از این منابع و اصطلاحات غربی و غیراسلامی مفید است که در کنار آن دانشجوی فهیم اهل سنت، پشتوانهای مناسب از مطالعات اسلامی برای خود فراهم کرده باشد.
ب) اجتماع و تعاون
دور ماندن از محیطهای معنوی به تدریج باعث دنیازدگی و کمرنگ شدن خصایص معنوی میگردد، به همین دلیل است که خداوند متعال امر به معاشرت با نیکان را داده است؛ «کونوا مع الصادقین». انسانها به دلیل اجتماعی بودن نیاز به ارتباط با دیگران دارند و چه بهتر که معاشرین ما، برادران دینی ما باشند. بنابراین سعی کنید در دانشگاهها همدیگر را پیدا کرده و در غم و شادی هم شریک باشید. بهتر است که هر هفته حداقل یک شب را به عنوان جلسه دینی انتخاب کرده و ضمن بحث و گفتگو به خواندن مطالبی از چشمهسارهای حیاتبخش کتاب و سنت مشغول باشید. انتخاب یک نفر به عنوان رابط بین حوزه و دانشگاه جهت ساماندهی جلسات دینی و انتقال سئوالات و مشکلات (مالی و معنوی) دانشجویان به حوزه، روش بسیار لازم و مبارکی است و فراموش نکنیم که: «یدالله مع الجماعة».
ج) دعوت و تبلیغ
بر پایه آیه 110 سوره آل عمران؛ «کُنتُم خَیرَاُمةٍ اُخرِجَت لِلنَّاس تَامُرونَ بِالمَعروف و تَنهَونَ عَن المُنکَرِ و تُومِنون بالله» و حدیث معروف؛ «مَن رَاَی مِنکُم مُنکَرَاً فَلِیُغَیِّرُهُ بِیَدِهِ فَاِن لَم یَستَطِع فَبِلِسانِهِ فَاِن لَم یَستَطِع فَبِقَلبِهِ وَ ذَلِکَ اَضعَفُ الایمان» دعوت دینی و امر به معروف و نهی از منکر از ملزومات ایمان بوده و بدون آن هیچ جامعهای روی سعادت را نخواهد دید. تعطیلی امر به معروف و نهی از منکر پس از مدتی چنان جامعه را آلوده به خرافات و بدعت میکند که تشخیص راه صحیح اسلامی به سختی میسر میشود. اما نحوهی اجرای همین امر مهم دعوت و تبلیغ دینی را خداوند بر عهدهی سلیقهی شخصی مسلمین نگذاشته، بلکه خود، راه و روش صحیح دعوت را به ما آموخته است؛ «قُل هَذِهِ سَبیلی اَدعوا اِلَی الله عَلی بَصیرةٍ اَنَا و مَنِ اتَبَعَنی » ( سوره یوسف 108) ” بگو این راه من است که من و پیروان من، مردم را با آگاهی و بینش به سوی خدا میخوانیم” . بنابراین طبق این آیه شریفه دعوت باید شرایط زیر را داشته باشد:
1-«ادعوا الی الله»، اخلاص در نیت و دعوت به سوی خدا؛
2-«علی بصیرة»، دعوت باید شفاف و روشن و با دادن آگاهی و رفع شبهات صورت گیرد؛
3-«أنا و من اتبعنی»، تبعیت از سنت و روش رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وسلم در دعوت دیگران.
د) استفاده از روشها و ابزار مشروع دینی در راه ساختن جامعهای ایمانی
1- اخلاق اسلامی: موثرترین عامل ایجاد جامعه اسلامی و بسط و گسترش آن در عصر درخشان پیامبر گرانقدر اسلام صلی الله علیه وسلم و صحابهی بزرگوار رضی الله عنهم اجمعین، رواج عملی اخلاق اسلامی در میان امت اسلامی بود. اخلاق اسلامی نقش بسیار موثرتری از ادلهی قوی و شمشیر مجاهدین در پیشبرد و نفوذ اسلام به دیگر مناطق داشته است. غلظت قلب و پرخاشگری، نزدیکترین دوستان را هم متواری و بیزار میکند؛ «لَو کُنتَ فَظَّاً غَلیظَ القَلبِ لانفَضُّوا مِن حَولِک» ( آل عمران 157) ” اگر درشتخوی و سنگدل بودی از پیرامون تو پراکنده میشدند”.
کارکردن و ممارست روی موضوعاتی از قبیل صداقت، ایثار، گذشت، رأفت، عدم غیبت، وفای به عهد، امانتداری، نگهداری چشم و زبان و سایر اخلاق اسلامی، تضمین کنندهی سعادت و آرامش هر دو دنیاست.
2-اعتدال: داروی کمیاب و گمشدهی حکمت اسلامی در عصر کنونی اعتدال است. کمتر فرد و یا گروهی را میتوان نام برد که به نحوی دچار افراط و تفریط نشده باشد.
مهمترین ترازو و معیار ارزیابی اعمال و اقوال معتدل، سیره و روش زندگی پیامبر عظیم الشان اسلام صلی الله علیه وسلم است. تحمیل کردن هرگونه برداشتها و تفسیرهای غیرمنصوص به دیگران، و برداشت و تفسیر خود را عین حق پنداشتن و باطل و تکفیر نمودن برداشتها و تفسیرهای دیگران، عین افراط است. و در مقابل آن، تعطیل کردن اصول قطعی و غیرقابل تاویل اسلام و شریعت به بهانهی مصلحتجویی و همرنگی با دیگران، عین تفریط است. ( موضوع اعتدال نیازمند بسط طولانی است که در این مقاله نمیگنجد).
3- آسان گیری(تسامح و تساهل): جامعهی ما به دلیل عملکردهای نامناسب برخی از متولیان امور دینی، به شدت نیازمند ایجاد جاذبه و سهلگیری است. البته حوزه سهلگیری باید منطبق با قواعد و اصول تعریف شده در شریعت باشد. (استفاده از ترجیح حکم آسانتر در میان دو حکم و همچنین استفاده از رخصتهای مشروع و …). البته باید بسیار مواظبت نمود که سهلگیری منجر به تفریط نگردد.
– «یُریدُ اللهُ بِکُمُ الیُسرَ و لا یُریدُ بِکُمُ العُسر»(بقره 185) ” خداوند برای شما آسانی می خواهد و سختی نمیخواهد”.
– «مَا جَعَلَ علیکُم فی الدینِ مِن حَرَج» (حج 78) “خداوند برای شما در دین حرج و سختی قرار نداده است”.
– «اِنَّما بُعِثتُم مُیَسِّرینَ و لَم تُبعَثوا مُعَسِّرین» (حدیث نبوی) “شما امتی آسانگیر انتخاب شده اید، نه سختگیر”.
– «یَسِّروا و لا تُعَسِّروا و بَشِّروا و لا تُنَفِّروام (حدیث نبوی) “آسان بگیرید و سخت نگیرید و مژده بدهید و تنفر ایجاد نکنید”.
ه) چند توصیهی دیگر
– در جناحبندیها و رقابتهای سیاسی، بدون هماهنگی و اعلام موضع رهبران مردمی خوشنام اهل سنت شرکت نکنید. زیرا مسائل سیاسی دارای پیچیدگیهای زیادی بوده و شرکت در آن مستلزم وسعت دید زیاد و تجربه کافی میباشد.
– از جدلهای مذهبی اکیداً پرهیز نمایید، زیرا با توجه به سابقهی طولانی و چند قرنه، این نوع جدلها مصداق بارز “جدل غیر أحسن” بوده و هیچ نتیجه مثبتی به همراه ندارد. به جای این کار، ضمن احترام به سایر دانشجویان، در صورت تمایل متقابل به تبادل کتاب بپردازید.
– مدگراییهای کاذب یکی از بیماریهای رایج در جامعهی ماست. اگر مقداری ژرفتر و دلسوزانهتر به پیرامون خود بنگریم به راحتی قبول خواهیم کرد که دانشجوی اهل سنت با وظایف مهمی که بر دوش دارد اصولاً فرصت پرداختن به امور عبثی همچون مدگرایی را ندارد.
در خاتمه چند خواهش از علمای بزرگوار اهل سنت دارم
علمای بزرگوار! شما چشم و چراغ دل ما هستید و همیشه ما از اخلاص، تقوا و موضعگیریهای اسلامی شما قوت قلب می گیریم. علمای بزرگوار! دانشجو روحیهی استدلالی دارد. بنابراین با حوصله و سعهی صدر بیشتری به حرفها و سئوالات و شبهات آنان گوش داده و وقت بیشتری را صرف تربیت این قشر موثر اجتماعی نمایید. به عنوان مثال ایجاد کلاسهای تابستانی مخصوص دانشجویان، جهت تبیین مبانی عقیدتی و رفع شبهات، قدم مبارکی در این زمینه است.
از اقدامات موثر دیگر میتوان به فراهم کردن امکان ازدواج آسان برای این قشر اشاره نمود. که بدون دغدغه فقط به فکر تحصیل و پیشرفت منطقه خود باشد. (مثلاً ازدواجهای دانشجویی در یکی از اعیاد اسلامی و تهیه حداقل امکانات و اسباب و اعطای وام قرضالحسنه).
در خاتمه از خداوند متعال آرزوی موفقیت برای تلاشگران عرصهی خدمت به بندگان حق تعالی را خواستارم.
خدایا چنان کن سرانجام کار تو خوشنود باشی و ما رستگار
دیدگاههای کاربران