اللہ تعالی چہ وتی بندہا لہتے حکمانی پورہ کنگءَ لوٹیت کہ اے حکمانی پورہ کنگءِ نام عبادت انت، عبادت بزاں بندگی، و غلامی انسان چہ وتی قول و اقرار و حرکتءَ اے گپءِ جار جنت کہ من اللہ تعالیءِ بندہ ءُں و آئی حکمانی پورہ کنگ، منی زندگیءِ مقصد انت،۔
چہ ہمے حکماں یکے زکاۃ انت، اے چیز بزان زکاۃ، ہما عبادت انت کہ انسانءِ مالءِ تہا آرا ادا کنگی انت، اے چارگی انت کہ ہما مال کہ انسان آرا وت نزکاریت و چہ وتی دست و جانءِ محنت و کوششءَ آرا حاصل کنت، اے عبادت آرا چہ ہمے مالءَ کنگی انت، بزاں یک مقدارے کہ نام گپت و معلوم و مقرر انت، انسانءَ در کنگی و دومی مسلمانیں براتءَ دگی انت، بلئے نہ شگان و ریا، و نہ پہ بدل و باندات، دگی انت، مفت و بے بدلءَ۔
قرآن و حدیثءِ فرمانانی دیما وہدے ما اللہ تعالیءِ حکم و عملاں چاریں، گیشتر زور پہ نمازءَ گندگ بیت، بلئے تقریبا اگر شر بچارئے قرآن کریمءَ ہر کجا کہ نمازءِ ذکر و بیان ہست انت اودا زکاۃءِ بحث بُلّ ہم گندگ بیت، قرآن کریمءِ فرمان انت ’’اقیموا الصلاۃ و اٰتوا الزکاۃ‘‘، بزان نمازءَ قائم و برجاہ بدارت و زکاۃءَ ادا بکنت، بزاں نماز ہما عمل انت کہ چہ آئی برکتءَ مسلمان وت ماں وتا ہور و ہمراہ و ہم صف و ہم ریزگ بنت، و اے پیما یکیں ربءِ دیما توامیں انسان پہ وازمندگی و محتاجی اوشتنت، و یکیں عملءَ انجام دینت، اے یک ریزگ و یک پیما اوشتگ مسلمانانی تپاک و ہمدستیءِ نمونہ و مظاہرہ انت، بلئے ہمدا اے گپ ہم ظاہرانت کہ اے توامیں خلقت وت ماں وتا اے دینءِ حکم و قانونانی دیما یک و برابر انت اشانی تہا اے بابتءَ جہل و برز نیست، بادشاہ و رعیت نیست، مال دار و غریب نیست، و اے پیما اے توامیں مخلوقءِ دیما یکیں ربءِ دیما سر جہل بوگ انت و بس، بزاں اے توامیں مخلوق یکیں اللہ تعالیءِ دیما سر جہل بنت و بس دگہ کسی دیما اشانی سر جہل نہ بیت، چیا کہ اے دگہ دین و ایدگہ دو دور بیدگانی تہا اے گپ نیست انت، اشانی تہا پہ ہر کسءَ دو دو قانون یکے نہ انت، اے دگہ دنیائی نظام و قانونانی تہا آ رعایت کہ مالدار و وژنودیں مردمءَ ہست انت، آغریب و نزوریں مردمءَ نیست، آسہولت و فائدہے کہ واجہءَ ہست انت آغلام و نوکر و کستر پادچہ آسہولتاں زبہر و محروم انت، حالانکہ انسان توامیں یک چیزے انت، و اشانی اے جہل و برزءِ تہا آیانی وتی مئیل و واہگ ہور نہ انت، کس وتی مرضی و کوششءَ ہستگار و کسے نیستگار نبوتگ، کسے بادشاہ و کسے غریب و عوام و رعیت نبوتگ، اے درہا اللہ تعالیءِ وتی مرضی و منشاءِ فیصلہ انت، مردمانی بود و کمال و مرتبہ و بستار غیبی بہر و تقسیم انت، پہ غیبی معاملہاں مسلمان وتی ربءِ منت وار و شکرگزار بیت، چو ایدگہ مردماں اشرا وتی کمال و کرامت نزانت۔
نوں بزاں ہنچو کہ دگہ باز جیڑہ و معاملہانی تہا مسلمان گندیت کہ توامیں مردم یک رنگ و یک قد و یک راہ نہ انت، ہمے دابءَ مال و ہستیءِ جہتءَ ہم توامیں مردم یک و برابر نہ انت، لہتے کم و لہتے باز و لہتے ہچ، نوں کسےءَ کہ اللہ تعالی پہ صبر چکّا سیت و امتحان کنت آ بایدانت کہ پہ صبر و سگّ و اوپاروتی ربءِ منتوار ببیت و اگر سکےءَ اللہ تعالی ہما اندازہ دست پراہ و دراج کنت کہ ہر دابیں اسباب و سامان و وسائل آئی گورا گوں بازیءَ ہستنت آ پہ شکر وتی ربءِ منتءَ بگیرت، صبر و شکر دو عمل و کارانت، صبرءِ معنی اے نہ انت کہ مردم دستءَ دستءِ سرا یا کہ دستءَ سرءِ چیرا بکنت و بوپسیت، جائزیں محنت و جہد و جفا فرض انت، ہما اندازہ کہ چہ آئی جہدءَ دگہ فرضے قضا مبیت، بلئے اگر جائزیں جہد و کوششءَ آئی دلی واہگءِ توامیں اڑ و جیڑہ سر جم بوت نکننت گڑا آ مردم دزّی و دوکہ و کلاگءِ راہا مروت، چشیں وہدءَ مردم وتی تقاضا و لوٹانی لٹ و فہرستءَ لُک و کسان بکنت، چونائیءَ ہر یک مسلمانے اے گپءَ بزانت کہ اللہ تعالیءَ یک نظامے ہست کہ اللہ وتی داتگیں نعمتءِ یک روچے جستءَ ہم کنت، اگر کسےءَ را باز دنت گڑا بازءِ جستءِ کنت اگر کسےءَ را کم دنت، کمءِ جستءِ کنت، پمشا مردمے کہ سر ظاہرءَ آئی دست سک پچ نہ انت، آ دلءِ تہا قہر و پریشان بیت کہ بلکہ من شومے ءُں، چیا کہ منا آ چیزءِ زورگءِ توان نیست آ چیزءِ داراگءِ ہلمہ و طاقت نیست، حالانکہ اے دنیاءِ ہر چیز کہ ہست انت، اشانی ہستی خوش نصیبی و نیستی بدنصیبیءِ دلیل و نشانی نہ انت، اگر کسے کم دستی و کم مالیءِ سببءَ پہ کفر و نافرمانی مئیت، آ مردم ہر حالءَ خیرءِ تہا انت، چیا کہ پہ باندات و قیامتءَ اے مردمءِ بار سبک انت، و اگر کسےءِ دست پُر انت آ مردم آئی حقءَ ادا بکنت آئی حساب و کتاب آسان تر بیت، چہ ہما مردمءِ نسبتءَ کہ اللہ تعالیءِ داتگیں مالءَ ناجائز و حرامءِ راہا کاریت و بارت۔
زکاۃ ہما عبادت انت کہ پیسری امتانی سرا ہم بوتگ بلئے آیانی زکاۃ آیانی جندءِ کارءَ نہ اہتگ گوستگیں اُمتّانی تہا حکم ہمے بوتگ کہ زکاۃ و ایدگہ نفلی عبادت و نذر و نیازان جم کننت و ہورکیں پڑےءَ ایر بکننت اگر آیانی اے خیرات و صدقہ اللہ تعالیءَ قبول ببیت گڑا چہ آسمانءَ آسے ایر کپت و آ صدقہ سہت [سُتک] و گار کرت، اگر آسے میاہتین و آ مردمءِ نیاز و صدقہ مسہتیں گڑا بزان اے صدقہءِ تہا الم خرابی ے ہستت و اے چیز اللہ تعالیءَ قبول نکرت، بلئے اے امتءِ تہا معاملہ چو نہ انت، اے امتءِ زکاۃ و ایدگہ توامیں خیرات و ہردابیں نذر و نفلی عبادت بایدانت پہ اے امتءِ نزور تندگستیں مسلماناں برسیت۔
زکاۃءِ برکتءَ اے مسلمانیں چاگردوتی پادانی سرا اوشتیت و ہچ مسلمانے چہ شد و گژنءَ مجبور نہ بیت کہ لوچ و لنلڑ و ہمشام ببیت، و چہ مجبوریءَ پہ ناجائزین راہےءَ پاداں بشہاریت، زکاۃءِ مقدار پہ سال و ماہانی حساب و زمانگءِ ہر و روچی چیزانی نیاد و بہاءَ جہل و برز بیت، بلئے زکاتی چیز نقدیں زر و سہر و چاندی انتء و ہمے پیما ہما مال و دولت و رئندہ کہ مسلمانانی نصیبءَ انت و ماں جنگل و کاچراں و انڈہ و وجا ہمنند انت، ہمے پیما چہ مسلمانءِ مالءِ تہا زکاۃ ہما کشارءِ تہا ہم ہست کہ اللہ تعالی پہ وتی بندہاں چہ زمینءَ در کنت، ہمے پیما چہ معدن و چہ زمینءَ دست کپتگیں خزانہ ہم یک حقے دارنت، نون اے زکاتانی ادا کنگءِ شرطءَ مسلمانءِ مال پاک و پلگار بیت، و اگر مسلمانے چہ وتی مالءَ زکاۃءَ در مکنت، اللہ تعالی چہ مالءَ آرا سکون و آسراتی ندانت آئی ظاہری جلوہ و قیمتی سامانانی کارمرزیءِ تہا آ تنگدل و پریشان و سرگردان و ہزار دابیں دردانی شلنچگءَ گیش نبیت۔
اگر مال واہندیں مردم وتی مالانی زکاۃءَ در کنگءِ عادتءَ یلہ بدینت آیانی چاگردءِ تہا زمینی و آسمانی تہر تہریں جیڑہ و مشکلات سر چست کننت، مستریں آسمانی آفت ایش بیت کہ ڈکالءِ سببءَ شہر و ملک و مال و دلوت گار بنت، چہ اے مسئلہءَ ابید زکاۃ ندیوکین مردمانی قیامتءَ حال و بودسک خراب بیت، قرآن کریمءِ آیت انت، ’’والذین یکنزون الذھب و الفضۃ و لاینقونھا فی سبیل اللہ فبشرھم بعذاب الیم‘‘ ہما مردم کہ نزّ کارنت زر و سہران و آیاں اللہءِ مرضیءِ راہ و جاہا خرچ نکننت آیانی مستاگی بدئے یک دردانکیں عذابےءِ ہما روچءَ ہمے زر و سہران گرم [تیرکو] کنگ بیت و ماں آیانی پیشانی و پہناد و پشتاں داغ دیگ بیت، و آیانءَ گوشگ بیت کہ اے ہما چیزانت کہ شما پہ و تانز آورتت انت نوں بسگّ ات عذابءَ ہما چیزانی کہ شما نزّ آورتت انت،
حضرت ابن عباس و ابن عمر و ایدگہ بزرگواریں صحابیانی (رضی اللہ عنہم اجمعین)ءِ تو جیل ہمیش انت کہ اے آیت بیمے پہ ہما مردماں کہ وتی مالءِ تہا زکاۃءَ ادا نکننت، اگر مالءِ زکاۃ ادا کنگ ببیت آ مال چہ اے آیتءَ مقصود نہ انت۔
ہمے پیما اے مفہومءِ یک حدیثے روایت انت کہ واجہ صلی اللہ علیہ وسلمءَ ارشاد فرمائینت کہ حرامیں مال قیامتءِ روچءَ دوسریں مارے کنگ و مال واہندءِ کچکان لونجان کنگ بیت، و آرا گوشگ بیت کہ اے مارے نہ انت اے تئی مال انت، تئی خزانہ انت، اے گپ زانگی انت کہ زکاۃءِ مالءِ گوں وتی صافیں مالءَ ہور جنگ و ورگ حرام انت، اگر یکےءِ مال چہ جائز و حلالیں راہا کئیت بلئے آئی زکاۃءَ اگر ادا مکنت چیا کہ ہمدا کہ یک فرضے ادا بیت پہ مسلمان اللہ تعالیءِ حکمءَ بمنّیت و وتی مالءِ زکاۃءَ ادا بکنت چیا کہ ہمدا کہ یک فرضے ادا بیت پہ مسلمانءَ اے داتگیں زکاۃءِ برکتءَ آئی مال ودّیت و گیش بیت و آئی بود و برکت ہم گیش بیت و اللہءِ ایدگہ بندہ ہم چہ تکلیفءَ رستگار بنت، زکاۃءِ یک فرضے کہ بایدانت مسلمانءَ مدامی آئی ادا کنگءِ مارشت و واہگ ببیت و ہمے تیاری و تمنائی ببیت کہ کدی من ہم پہ مال اللہ تعالیءِ عبادتءَ بکناں۔
ابید چہ زکاۃءِ حقءَ ایدگہ صدقہ و خیرات ہم مزنیں اجر و مزے و آخرتءَ اللہ تعالیءِ رضاءِ سبب بنت، بلئے اگر کسےءَ سرا زکاۃ فرض انت و آزکاۃءِ فرض انت و آزکاۃءِ فرضءَ ادا مکنت گواہے توامیں مالءَ خیرات بکنت انگت زکاۃءِ جاہا نگیپت۔
ادا اے گپ ہم بیان کرزیت کہ زکاۃءِ حقدار ہر نزور و تنگدستیں مسلمانے بلئے اگر زکاۃ دیوکءِ وتی کس و عزیز چوش کہ ترو و ناکو و برات و گہار و برات زہگ و گہاز زہگ (برازاتک و گہارزاتک) ہست کہ تنگدست انت و وتی زندگیءَ بارءَ چست کرت نکننت گڑا آیانءَ چہ زکاۃءِ مالءَ دیگ لازمی انت، دومی درجہ و باریءَ مردمءِ کش و گواراں نشتگیں ہمساہگ کہ وتی زندگیءِ بارءَ چیرترّ تگ انت، اشانءَ چہ زکاۃءِ مالءَ مدت کنگ و دستگرگ شرتر انت، وتی مات و پت وجن و چک و پیرو بلکءَ نماسگ و کڑاسگ و بن پیرک و بن بلکءَ تاں چنت پشتءَ اگر بروت زکاۃ دیگ حرام انت، چیا کہ اشانی سرا چہ نقدیں مالءَ مناسب خرچ کنگ فرض انت۔
اللہ تعالی مارا وتی توامیں حکمانی پورہ کنگءِ ہمت و سعادتءَ نصیب بکنات، آمین
سرچمّگ: راستیں راہ
چمشانک