نماز شب (تهجد) از نمازهای پرفضیلتی است که در قرآن مجید و احادیث گهربار پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم بر پایبندی به آن بسیار سفارش شده است.
خداوند متعال خطاب به پیامبرش صلیاللهعلیهوسلم میفرماید: «وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ» و در جایی دیگر میفرماید: «قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا»؛ مخاطب اول این آیات اگرچه پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم هستند، اما به تبع آنحضرت، امت را نیز شامل میشوند.
خواندن نماز شب در آغاز اسلام بر پیامبر و عموم مسلمانان فرض بود، بعدها فرضیت آن در حق امت منسوخ شد، اما در حق پیامبر صلیاللهعلیهوسلم همچنان ثابت ماند. (قرطبي: 19/ 34)
در رابطه با اهمیت و فضیلت نماز شب احادیث بیشماری از پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم نقل شده است. امام مسلم در صحیح خود روایت کرده است که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: افضلترین نماز بعد از فرایض، نماز شب (تهجد) است.
نماز شب تأثیر زیادی در زندگی انسان و پرورش روح و معنویت انسان دارد. ابوامامه رضیاللهعنه روایت میکند که پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: قیام شب را لازم بگیرید، زیرا آن عادت نیکان پیشین، بازدارنده از گناه، وسیله تقرّب بهسوی خدا، آمرزنده گناهان و دورکنندۀ بیماری از جسم است. (شعب الإيمان: 4/ 468)
بسیاری از بندگان صالح و نیک خدا در طول سال توفیق ادای این نماز را دارند. افرادی که در طول سال این توفیق را نداشتهاند، ماه رمضان را غنیمت بشمارند و از فرصتی که فراهم آمده برای بهرهمندی از برکات نماز شب استفاده کنند. استفاده از این فرصت میتواند تبدیل به عادتی نیکو در طول سال شود.
در ادای نماز شب لازم است که به کیفیت ادا و رعایت خشوع و خضوع در آن توجه کنیم، چنانکه در حدیث امالمؤمنین عایشه صدیقه رضیاللهعنها آمده است: آنحضرت ابتدا چهار رکعت میخواند، اما از حُسن و طولانی بودن آنها (کیفیّت و کمّیت بالای آن) نپرس، بعد از آن مجددا چهار رکعت دیگر به همین شکل ادا میکرد. در روایت امام بخاری از أمالمؤمنین عایشه صدیقه رضیاللهعنها آمده است که پیامبر در یک سجده بهاندازه قرائت 50 آیه مکث میکرد.
دیدگاههای کاربران