شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید، ماں زاهدان ءِ نمازجمعه ءِ دیوان ءَ (17 شهریور 1402/ 8 سپتمبر 2023) گۆں حاکمے اگدهانی بیان ءَ ماں اسلامی ءُ الس‌واجهی حکومتاں؛ «هاکساری»، «مردمی بوتن» ءُ «مردمانی هزمت کنگ» ءَ را شه اے دو ئێں حکومت ءِ مهمترین بُنداراں زانت.
🔹آ حکومت ارزشت دار ایت که په لس مردماں هزمت کنت
په سنی‌آنلاین ءِ سرهال ءَ شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید درشان کرت: الله پاک ءَ مردمان ڈاه داتگ که په سار به ات، دنیا شما را مه رێپێن ایت. برے زرءُمال وت‌منی ءِ سبب بیت؛ «إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَى أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى». برے نسبت وت‌منی ءِ سبب بیت. برے هم جاگه ءُ کار وت‌منی ءِ سبب بیت. ماں حالےکه اے پهکاں الله ءِ داد انت ءُ بائد آوانی شکر ادا کنگ بیت.
واجه ءَ گێش کرت: اگاں مردم جاگه ءُ مستری ءُ حکومت دار ایت، اے چیز نبائد آیی وت‌منی ءِ سبب بےانت، پچےکه حکومت هم الله ءِ داد انت. بازێن زۆر ءِ واهند بوتگ انت که زۆر ءُ حکومت که شه آوانی دست ءَ در بوتگ جایے په زند ءِ گوازێنگ ءَ نه داشتگ اش. هچ دادے ابدمان نه انت. لهتے که حکومت ءَ رستگ انت مردمانی دێم ءَ هاکساری اش کرتگ، پچےکه زانتگ اش که حکومت ابدمان نه انت. آوان شه اے وار ءَ په مردمانی هزمت ءَ کار گپتگ. انچێن حکومتے ارزشت دار ایت که په مردمانی هزمت ءَ بیت، بلێن لهتے مردم وهدےکه حکومت ءَ رس انت وت‌منی ءِ آماچ بےانت ءُ گۆں مردماں بدێن رنگے کردار کن انت.
🔹حاکم بائد «هاکسار»، «مردمی» ءُ «په مردمانی هزمت ءَ» بیت؛ اسلام ءُ الس‌واجهی ءِ اصل همێش انت
🔹 اگه مردم ناوشنود بےانت گڑا حکومت کنگ په حاکم ءَ سکّ بیت
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ ٹکاٹک گوشت: «اسلام» ءُ «الس‌واجهی» بازێن هواری ءِ دار انت. «زۆرغنڈی» ماں اسلام ءُ الس‌واجهی ءَ هچ جاگه ءِ نه دار ایت. ماں اسلام ءُ الس‌واجهی ءَ حاکم بائد مردمی بیت ءُ مردمانی هزمت ءَ کنت ءُ آیرا هم مردم گچێن کن انت. حاکم تاں وهدے توانت حکومت ءَ سات ایت که آیرا گێشتری مردم لۆٹ انت ءُ شه آیی پله‌مرزی کن انت ءُ وشنود بےانت. اگه مردم ناوشنود بےانت حکومت کنگ په آیی سک بیت. همارنگ که حاکم ءَ گێشتری مردم گچێن کن انت، گۆں هما گێشتریانی لۆٹ ءَ توانت حکومت کنت. بائد گێشتری مردم شه آیی پله‌مرزی کن انت.
واجه ءَ سک سۆگه کرت: هچ حاکمے غٹێن اختیار نه دار ایت. غٹێن ولایت تهنا الله ءِ انت. گواچنی حاکم الله انت. دنیا ءِ حکومتاں بائد کانود ءُ اسلامی حکومتاں بائد شریعت ء رد ءَ کردار کن انت.
مولانا عبدالحمید دێمتر ءَ گوشت: منی هبراں کلی انت. ماں اسلام ءُ الس‌واجهی ءَ هچ حکومتے نه توانت که ملک ءَ یک پاٹی ءِ دست ءَ دنت که ملک ءُ استمان ءِ سۆبانی چپ ءَ انت. پمێشا هژدری انت که استمان شه حاکم ءَ پله‌مرزی کنت ءُ حاکم هم مردمانی لۆٹان دلگۆش کنت ءُ مردمانی لۆٹاں پرایی هژدری بےانت
واجه ءَ گێش کرت: حاکم بائد هاکسار بیت ءُ آیی هاکساری مردمان وش بیت. ارمان که مئے ملک ءِ تها نه تیوگێں کارمستران، بلکه بازێنے هاکساری نه دار نت. بائد مردمانی دێم ءَ هاکساری بیت مه گوش ایت که من وزیر، استاندار ءُ پارلمان ءِ جهگیرے آں یا فلان برزێن کار ءَ دار آں. تاں چنکه وخت دێم ءَ ما شه کارمستراں اُشکت اێں که گوشت اش ما مردمانی نوکر اێں، بلێں نون اێرنگێن هبران که کارمسترانی مردمی بوتنے چێدگ اَنت کمتر اشکنگ بےانت.
🔹مچاں سرپد انت که زاهدان ءِ هۆنێن جمعه ءِ پێشامد ءِ باروا مردماں هچ گناهے نه داشتگ
🔹اے شمے اگده ات که سوگێن مردمانی کر ءَ شتێن ات ءُ آوانی مشکل ءَ رندگیری کرتێن ات
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ گوشت: یکے شه استان ءِ کارمستراں گوشت ات که سۆگێن مردماں منی ءَ نه یهت انت تاں من آوانی مشکل ءَ رندگیری کن آں. آ دگه مردمانی ءَ شتگ انت. ماں‌حالےکه عرف ءِ رد ءَ کارمسترانی اگده انت تاں سۆگێں ءُ دردمندێں مردمانی کر ءَ برۆ انت ءُ آوانی مشکلانَ رندگیری کن انت. وهدے شه یک کارمسترے ءِ دست ءَ کارے بیت گڑا آ بائد وتی اگده ءِ رد ءَ آ کار ءَ جۆڑ کنت.
واجه ءَ گێش کرت: شما ءُ پهکێن کارمستراں سرپد ات که ماں هۆنێن جمعه ء پێشامد ءَ مردم میارگ نه بوتگ انت. کارمستراں وڑوڑێن جاهاں اے بن‌گپ ءَ را منتگ ءُ شه مزن رهشۆن تاں آدگه کارمستراں پهکاں سرپد انت که ادا ناحقێن کارے بوتگ. وهدے ناحقێن کارے بوتگ شما بائد آمید ءَ را اێر داشتێں. اے شمے ملک ءِ نندۆک بوتگ انت ءُ اێشانی امنیت حاکم ءِ اگده انت.
🔹 اگه ماں اسلامی حکومتے «عدالت» مه بیت گڑا آیی رۆچ ءَ بێگاه کرتگ
مولانا عبدالحمید درشان کرت: یکے شه اسلامی حکومت ءِ مهمێن بُنداراں عدالت انت. اگه ماں اسلامی حکومتے عدالت مه بیت گڑا آیی رۆچ ءَ بێگاه کرتگ. الس‌واجهی حکومتانی بندار هم عدالت انت. اگه عدالت مه بیت گڑا آ الس‌واجهی هم رد ءُ بےپۆک انت. شه اسلامی ءُ الس‌واجهی حکومتانی بنداراں هبر، ند ءُ سسا ءِ آزاتی انت.
واجه ءَ گوشت: آوان که ماں گوستگێن زهرشانیاں کشگ ءُ ڈڈری بوتگ انت، اگه آوانَ توپگ گۆں بوتێں گڑا شما توانت که آوانَ گۆں توپکاں جن ات، بلێں وختے آوان گۆں سنگ ءُ لٹ ءَ شمے دێم ءَ اۆشتاتگ انت، حق نه بوتگ که آوانَ گۆں جنگی تیراں جن ات. پاگواجه‌ئاں بائد اێشرا پسۆ دےانت که چشێن مامورانی سزا که مردمانَ گۆں جنگی ئێں تیر ءَ جتگ اش، چےانت، زاناں آ مامور ءَ حق داشتگ که مردمانَ جنت؟ اگه حق ئِے نه داشتگ گڑا بائد سزا دیگ بیت. ماں بندیجاهاں بندگانی سر ءَ چه شِر اش داتگ. اے مشکلاں بائد جۆڑ بےانت. ما اۆپارَ کن اێں، نه بکشا اێں، بلکه ما را امێت هست که به وتی حق ءَ رس اێں.
🔹شرگدار شمے «دشمن» نه انت؛ بلکه شمے «دۆزواه» ءُ «خیرلۆٹ» انت
زاهدان ءِ آدێنگ ءِ امام ءَ درشان کرت: یکے شه کهنگێن مشکلاں که تاں نون هست، همێش انت که کارمستراں نادلگۆش کن انت. په بازێنے شه ٹوهێن کارمستراں نمد نبشته بوتگ، بلێن آواں پسۆ نه داتگ. بازێنے شه اے کارمستراں مردمانَ په نیاد ءَ نه هل انت که مردم برۆ انت ءُ وتی مشکلان گوش انت. ماں دنیا ءِ دگه جاهاں چشێن مشکلاں باز کم انت ءُ کارمستراں مردمانی هبران گۆش دار انت ءُ نمدانی پسۆ ءَ دےانت.
واجه ءَ گێش کرت: ماں دنیا ءِ بازێن ملکاں پٹءُپاس کنۆک ءُ شۆهازکنۆکاں مخالفانی دیدانکانَ سۆج کن انت. ماں تیوگێن دنیا ءَ شرگداری ءَ دلگۆش کن انت، بلێن ارماں که مئے ملک ءِ تها شرگدار ءَ دشمن زان انت، ماں‌حالےکه اێرنگ نه انت؛ شرگدار «دۆزواه» ءُ «هزمت کنۆک» انت. بائد دل‌پاکێن شرگدار ءِ هبر اشکنگ بیت. من په ستک گوش آں که هرچی اے منبر ءِ سر ءَ گوشگ بیت بےگرز انت ءُ مولءُمراد مئے جندے سۆب نه انت، بلکه اے هبراں په ملک ءُ استمان ءِ سۆب ءَ انت. اگه شرگداریانَ گۆش مه کن انت رۆچے رس ایت که پشۆمانَ بےانت.
مولانا عبدالحمید وتی هبرانی گڈی سر ءَ گوشت: ما آوانی کرّ ءَ اێں که حق اش پادمالی بوتگ ءُ اێشرا وتی اگده زان اێں که آوانی لۆٹان جار جن اێں.
چمشانک