مروچی :پنجشنبه, ۹ فروردین , ۱۴۰۳

بلوچستان ءِ  درروگے راهاں شه گپچل ءَ

<strong>بلوچستان ءِ  درروگے راهاں شه گپچل ءَ</strong>

گپچل ءِ پژدر ءُ رۆتگاں

هرچۆن که بلوچستان ءِ زهرشانی ءُ زاهدان ءُ خواش ءِ دردناکێن  پێشامدانی سبب ایران ءِ استمان ءِ  زهرشانی ءُ چهباری ئێن گهارے بن‌گپ ات، بلێن اے چیزاں تهنا اے زهرشانیانی سبب نه بوتگ انت، پچےکه آوانی سبب بازێن گپچلے انت که سالانی سال اے ڈیه ءِ مردمانی مسُکّان رێش اش کرتگ ءُ چۆ کهنگێن ٹپے نون آزگ بوتگ انت. اے ٹپ که آیی سبب ڈیه ءِ پدمانی، ناداری، نابرابری، جهل جنی، سیاسی ءُ چاگردی مشکلاں بوتگ انت، نون گۆں چڑکائے آزگ بوتگ. همارنگ که اے پێشامداں بازێن وختاں ماں اے استان ءَ پێش آتگ انت، گڑا بائد اے پێشامداں ٹک رێسءُپرێس بےانت.

یکے شه اے دورێن ڈیه ءِ مشکلاں ردێن نگدال، راستێن هالزانتیانی کمی ءُ حاکمانی ناسهیگی شه ڈیه ءِ ارزشت ءُ پێشامداں ءُ همےپێم مردم ءُ آوانی دۆدءُربێدگانی ڈالچار کنگ بوتگ. البت که دێرێن وهدےکه اے استان ءِ مردم ءُ حکومت ءِ میانجین ءَ ترندێن همگرنچی ءِ نه بوتگ.

گۆں اسلامی انقلاب ءِ سۆبێن بیگ ءَ که آزاتی، برابری ءُ براسی آیی واهشت ءُ یکویی ءُ دێمپانی شه بےوساں آیی مزنێن اوگام بوتگ انت، دێمروی ءِ امێت ماں اے زبهرێن استان ءَ گێشتر بوت. اے استان ءِ مردمانی لۆٹ چۆ ملک ءِ آدگه مردماں، آزاتی ءُ هواری ماں حکومت ءَ بوتگ که هچ بر اے مردماں آیرا نه دیست.

اے استان ءِ همسایگی گۆں پاکستان ءُ اۆگانستان ءُ شپکی ءُ ناداری ءِ بن‌گپاں سبب بوت انت تاں استان ءِ جاور سک امنیتی بیت، اے رنگ که لهتے وهداں استان ءِ راه برگ پهک پهازگی واکانی دست ءَ  بوتگ که همے چیز استان ءِ پدمانی ءِ  سبب بوتگ.

شه ایران ءُ عراق ءِ جنگ ءَ پد ماں اے استان ءَ لهتێن کار چۆں چهبار ءِ آزاتێن ڈیه ءِ جۆڑ کنگ ءَ بوت، بلێن حکومت ءِ ردێن کاراں شیعه ءُ سنی ءُ بلوچ ءُ زابلی ءِ جێڑهانی سبب بوت انت. ماں سال 72 ءَ مشهد ءِ مسیت فیض ءِ پێشامد سبب بوت که اے جێڑهاں گێشتر ءُ اهل‌سنتاں شه حکومت ءَ دلسیاه بےانت ءُ استان ءِ جاور امنیتی بیت. همے کرداراں سبب بوت انت که اهل‌سنتان ماں گچێنکاریاں باز کم بهر زور انت.

ماں هپتمی دۆرے گچێنکاری ءَ اهل‌سنتان خاتمی ءُ آیی گپانی نێمگ ءَ هاسێن دلگۆشے کرت، پچےکه آیی اوگام که «ایران تیوگێن ایرانیانی انت» ءُ آدگه گپانی سبب بوت انت که  ایران ءِ مردماں ءُ هاس اهل‌سنتاں آیی نێمگ ءَ برو انت.

اهل‌سنت ءُ بلوچاں پد شه شش دۆر گچێنکاری ءَ اولی گشت ات که په بازی ماں گچێنکاری ءَ بهر اش زۆرت ءُ خاتمی ءَ گچێن اش کرت ءُ وتی لۆٹانَ شه حکومت ءَ رندگیری اش کرت.

خاتمی ءِ سرکار سبب بوت تاں ماں سیستان ءُ بلوچستان ءَ شه شیعه ءُ سنیاں کار گرگ بیت ءُ مردماں به حکومت ءَ امێتوار بےانت ءُ آی سر ءَ برۆسه کن انت. خاتمی ءِ سرکار ءِ کرداراں سبب بوت انت تاں مسیت مکی ءُ واجه مولوی عبدالحمید ءِ دلسیاهی ءُ دوری شه حکومت ءَ هلاس بیت. اے چیز سبب بوت تاں استان ءِ مردمانی یکویی ءُ رهوت گۆں حکومت ءَ گێشتر بیت ءُ تاں 25 سال بزان 1400 ءِ گچێنکاری ءُ نونێن پێشامداں مان ایت.

نونێن جاور ءِ گێشواری

زاهدان ءُ پد ءَ خواش ءِ پێشامداں مزنێن زهرشانیانی سبب بوت انت که تاں نون روان انت. اے پێشامداں سبب بوت انت تاں اهل‌سنت ءُ بلوچاں شه 72 ءِ پێشامد ءَ هم گێشتر شه حکومت ءَ دور ءُ ناامێت بےانت، آ رنگ که سهل ءُ ترانکاری اهل‌سنت ءُ هاس مسیت مکی ءُ مولوی عبدالحمید ءِ میانجین ءَ بند بیت. نون جاور وڑے بوتگ که لهتێنے که پێسر ءَ مولوی عبدالحمید ءِ نگدکنۆک بوتگ انت هم آیرا وتی جهگیر زان انت په دێمپانی شه مردم ءُ آوانی حقانی لۆٹگ ءَ.

نون جاور باز خراب انت ءُ هاسێن دلگۆشے لۆٹ ایت پچےکه بیت‌کنت حکومتی ئێن ترندێن پاٹی ءُ اهل‌سنتانی میانجین ءَ جیڑه جۆڑ بیت ءُ راجی ءُ مذهبی جنگانی سبب بےانت که اے باز خطرناکێن چیزے.

ماں نونێن جاور ءَ چے بکن اێں؟

ماں اے سکێن جاور ءَ بائد هم حکومت ءُ هم چاگردی کارندهاں جهد کن انت تاں اے آچش خاموش ءُ مهر ءُ محبت جۆڑ بیت، پچےکه انچێن کردار که اهل‌سنت ءُ بلوچ ءُ اے استان ءِ راج ءُ حکومت ءِ  میانجین ءَ جتایی ءُ دوری ءِ سبب بیت، سک گران ءُ خطرناک انت ءُ په هچ کسے سۆب ءَ نه انت، بلکه استان ءِ امنیت ءَ خراب کنت ءُ دێمروی ءِ دیم ءَ گیت.

گۆں پژدر ءُ رۆتگانی دلگۆش کنگ ءَ چنکه پیشنهاد که ماں اے درگت ءَ کمار کنگ اش هژدری انت، ادا پێش کن اێں. آ اێش انت:

1.  زاهدان ءِ 8 مهر ءُ خواش ءِ 12 آبان ءِ پێشامداں سبب بوت انت بازێن نمازوانۆک ءُ زهرشانی کنۆکے شهید ءُ ٹپی بےانت که بائد گۆں آمید ءَ رندگیری بےانت ءُ آوانی کنۆک ءُ امر کنۆکاں ماں آمیدگس ءَ محاکمه بےانت ءُ شهید ءُ ٹپیانی لۆگمانانی حق دیگ بےانت تاں لس مردماں دلجم بےانت؛

2. ماں نونێن پێشامداں ءُ چاگرد ءِ وڑوڑێن پاٹیانی شتءُآتاں، واجه مولوی عبدالحمید ءُ مسیت مکی بلوچانی چاگردی رهشۆن ءُ مردم ءُ تاوان دیستگانی پناهجاه انت، پمێشا بائد انت حکومت مسیت مکی ءُ مولوی عبدالحمید ءِ جند ءَ مردم ءُ حکومت ءِ میانجینگر زانت په اشکام ءُ مردمانی لۆٹاں گۆں واجه ءَ ترانکاری کنت؛

3. هرچۆن که واجه مولوی عبدالحمید ءُ اهل‌سنت ءُ بلوچستان ءِ گێشترێن پاگواجهاں میانه‌رو ءُ سهل‌لۆٹ انت، بلێن امێت‌دار اێن که مه هل‌انت همسایگێن ملکانی ترۆندێں پاٹیاں وتی پگر ءُ سسائانَ ماں استان ءَ تالان کن انت، همارنگ که شه شیعه ئێن پاگواجه ءُ حکومت ءَ هم امێت‌دار اێں که مه هل انت شیعه ئێن ترۆندروئاں جێڑه جۆڑ کن انت ءُ اهل‌سنتانی مقدساتانی بدگوشی ءَ کن انت؛

4.  شه هر سیاست ءُ کردارے که تپاک ءَ پرۆش ایت ءُ پاٹی پاٹی ءِ سبب بیت، چه شه حکومت ءِ نێمگ ءَ بےانت یا مردمانی، بائد پلگار بیت؛

5. امنیت ءِ باروا بائد سیاستاں بدل بےانت، اێشی بدل ءَ که امنیت تهنا په حکومت ءِ واسته ءَ بیت، بائد په مردم ءُ حکومت ءِ واسته ءَ بیت. همارنگ که «النصر بالرعب» ءِ سیاستَ نه توانت مدامی ئێن امنیتے جۆڑ کنت، بائد ترسێنگے بدل ءَ شه مهر ءُ دۆستی ءَ کار گرگ بیت. دگه اے که استان ءِ امنیتی جاور که پادگان  ءِ رد ءَ گۆں سلاهبندێن واکاں راه برگَ بیت، هلاس بیت.

نون استان ءِ امنیت سے اداره ءِ دست ءَ‌ انت، یکے «قرارگاه عملیاتی جنوب شرق» که پورئێن اختیار ءُ زر دار ایت؛ دۆمی «شورای تامین» که استاندار آیی سرمستر انت ءُ سێمی «شورای راهبردی» که مزن‌رهشۆن ءِ جهگیر آیی سرمستر انت ءُ بازێن اختیارے دار ایت. عجیب اێش انت که اے سے ادارهانی باسکاں گێشتر یکے انت که اے وڑێن راه برگ ءَ پایدگے نێست ءُ امنیت جۆڑ نه بیت.

نون بائد استان ءِ اے رنگێن راه برگ زوت یله دیگ بیت ءُ سلاهبندێن واکاں گۆں وتی کاران گلائێش بےانت ءُ استان ءِ راه برگ یک اداره ءِ دست ءَ بیت که که شورای تامین انت ءُ استاندار آیی سرمستر انت.

امێت انت که گۆں چاگرد ءِ وڑوڑێن پاٹیانی هواری ءَ ءُ هاس وانندگاں، ترانکاری ءِ دروازگ پچ بےانت ءُ حکومت ءُ مردمانی میانجین ءِ دلگرانیاں زورگ بےانت.

پارسی نبیسۆک: سیدمحمود حسینی ـ شه سیستان ءُ بلوچستان ءِ پێسر ءِ استانداراں

چمشانک

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *