الزامات تبلیغ دین

مهم‌ترین و بهترین تبلیغ دین در حال حاضر عملکرد «حکومت دینی» است. هر میزان که این حکومتی که به اسم دین حکمرانی می‌کند، بتواند کارآمدتر و صالح‌تر باشد، خود به خود ترغیب مردم به دین بیشتر خواهد شد و چنانچه عملکرد حکومت مشحون از ظلم و فساد و در کنار آن ناکارآمدی در ساختن دنیای مردم باشد، بیشتر از همه مخرب دین و ایمان مردم خواهد بود. بنابراین حفظ ایمان مردم وابسته به عملکرد درست حکومت است و مسئولیت این امر بیش از همه متوجه تمامی دست‌اندرکاران است.
ازجمله مواردی که اسلام به دلیل عملکرد حاکمان مورد اتهام قرار گرفته، تفسیر خشونت‌طلبانه و ضد حقوق بشر از اسلام و ارائه‌ی تصویری خشن از دین در سطح جهان است.
متأسفانه نگاهی که در بین مسلمانان در طی قرون رواج پیدا کرده، با آنچه پیشوایان مذهبی ازجمله پیامبر اسلام (ص) و ائمه (ع) ارائه کرده‌اند، به کلی متفاوت است و اسلامِ بسیاری از ما همچون پوستین وارونه‌ای است که با حقیقت اسلام فاصله دارد. همچون راه‌اندازی گشت ارشاد که زمزمه‌ی دوباره‌ی آن در این روزها مطرح است و جز ارائه‌ی چهره خشنی از دین هیچ ثمره‌ای بر آن مترتب نیست.
به نظرم یکی از وظایف مبلغان در حال حاضر، ارائه‌ی تصویری رحمانی از دین برای مخاطبان است. این تصویر رحمانی در عین اینکه می‌تواند بدون لکنت بگوید که از آموزه‌های درست غربیان آموخته و سعی دارد به آن توجه کند، می‌تواند نشان دهد که در ماهیت حقیقی اسلام و عملکرد پیشوایان دینی این آموزه‌های حقوق بشری و رواداری مذهبی بالاترین و برترین جایگاه را داشته‌اند.

ضمن آنکه آموختن از دیگران بنابر آنچه پیشوایان ما به ما آموخته‌اند، هیچ ایرادی ندارد و می‌توان از آموزه‌های حقوق بشری غرب هم آموخت. حضرت علی (ع) می‌فرماید: «حكمت، گمشده مؤمن است؛ پس، آن را، گر چه از منافقان، فرا گير» (نهج البلاغه/ حکمت ۸۰).
بنابراین این نگاه که چون غربی‌ها حقوق بشر را مطرح کردند، پس نباید به آن توجه کرد، نگاه غلطی است که متأسفانه در میان بعضی از مسئولان و متفکران ما هم زیاد رواج دارد.
جالب است که شهید مطهری سال‌ها پیش این نگاه را رد کردند و بر حرکت افتخارآمیز غربی‌ها صحه گذاردند: «علمای اسلام با تبیین اصل عدل، پایه فلسفه حقوق را بنا نهادند، گو اینکه در اثر پیشامدهای تاریخی نتوانستند راهی را که باز کرده بودند، ادامه دهند. مقدر چنین بود که کار خود را ادامه ندهند … و پس از تقریباً ۸ قرن دانشمندان و فیلسوفان اروپایی آن را دنبال کردند و این افتخار را به خود اختصاص دادند» (کتاب مجموعه یادداشت‌ها).
این نگاه افتخارآمیز به غربی‌ها در حوزه‌ی حقوق بشر کجا و نگاه‌های تحقیرآمیز به آنها کجا؟ بنابراین لازم است که مبلغان دینی نقاط ضعفی که از اسلام در جهان مطرح است را بشناسند و در جهت تصحیح آن نقاط ضعف و ارائه‌ی تصویری رحمانی از دین اقدام نمایند.

نکته سوم در اهمیت «شناخت ارتباطات» و «رسانه‌شناسی» در دنیای امروز است. دنیای امروز به‌درستی به عصر ارتباطات معروف است و رسانه‌ها در آن نقش اصلی و تعیین‌کننده دارند. لذا مبلغان مذهبی به جای نفی رسانه‌ها و یا محدودساختن آنها، نیازمند آن هستند که با شناخت ماهیت و نحوه عملکرد هر رسانه، از آنها به درستی در جهت تبلیغ دین بهره ببرند.
در دنیای امروز ارتباطاتِ یک‌طرفه و از بالا به پایین مردود است و این شیوه برای ارتباط با نسل‌های جدید راه به جایی نمی‌بَرد. شاید با اغراق بتوان گفت که «دوران منبر تمام شده است» که در آن ارتباطات، یکسویه و از بالا به پایین است، اما در حقیقت، دنیای امروز دنیای ارتباطات دوسویه و تعاملی است و منبر هم اگر می‌خواهد حفظ شود باید تا حد امکان خود را به این الزامات مقید سازد.
بنابراین لازم است مبلغان با به‌کارگیری شیوه‌ی درست ارتباطات انسانی در کنار شناخت رسانه‌ها و بهره‌گیری صحیح و به‌جا از آن، در جهت تبلیغ و گسترش دین اقدام نمایند.
می‌توان به این فهرست باز هم افزود که نیازمند تأملات صاحبان اندیشه و فکر است تا از این طریق منظومه کاملی از الزامات تبلیغ درست دینی شکل گیرد.

به نقل از: سایت انصاف‌نیوز (با اندکی تلخیص)