اظهارات تفرقهانگیز و تحریکآمیز محمدجواد لاریجانی علیه مسجد جامع مکی زاهدان و شیخالاسلام مولانا عبدالحمید با اعتراض شدید علما و مراکز دینی برجستۀ اهلسنت کشور مواجه شد.
جامعه مدرسین دارالعلوم زاهدان با صدور بیانیه ای با اشاره به جایگاه معنوی، مردمی و اجتماعی و خدمات جهانی مسجد جامع مکی زاهدان، «حضور روزانۀ هزاران نمازگزار مرد و زن برای عبادت پروردگار» و «تعلیم و تعلم» را از مهمترین شاخصههای مسجد مکی برشمرد و هشدار داد که توصیف چنین مسجدی با عنوان “مسجد ضرار”، «نارضایتی و مؤاخذه الله تعالی را در دنیا و آخرت به دنبال دارد».
در ادامه بیانیۀ مذکور با اشاره به نقش تأثیرگذار شیخالاسلام مولانا عبدالحمید در ایجاد «وحدت و امنیت ملی» و «حمایت از نظام و انقلاب»، مصادیقی از دیدگاهها و فعالیتهای فرامذهبی ایشان ازجمله: «نوشتن نامه به پادشاه عربستان در اعتراض به اعدام شیخ نمر»، «اعتراض به تصمیم سلطنت بحرین درخصوص سلب تابعیت شیعیان مخالف حکومت» و «تاکید طالبان بر تأمین امنیت مساجد و مراسم شیعیان افغانستان» مورد تذکره قرار گرفته است.
جامعه مدرسین دارالعلوم زاهدان در ادامه، برخی از مشکلات ملت ایران ازجمله «فقر» و «فرار مغزهای متفکر از کشور» و نیز دغدغههای 43 سالۀ جامعه اهلسنت از قبیل: «تبعیض شدید»، «عدم بکارگیری در مراکز تصمیمگیری قدرت» و «دخالت در امور مذهبی» را مطرح کرده و از محمدجواد لاریجانی پرسیده است که وی در زمانی که مسئولیت دبیر ستاد حقوق بشر اسلامی را بر عهده داشته، چه «عملکرد مثبتی برای دفاع از حقوق اقلیتهای قومی و مذهبی و مردم ستمدیده» داشته است.
حادثۀ جمعه خونین زاهدان که منجر به شهادت نزدیک به صد نمازگزار و مجروحشدن حدود سیصد تن دیگر شد، از دیگر مواردی است که در این بیانیه به آن اشاره شده و آمده است که علیرغم عدم محکومیت این جنایت از سوی مقامات و عدم دلجویی و عذرخواهی از مردم استان، اما مولانا عبدالحمید و علما و معتمدین استان از «ناامنی و خونریزی جلوگیری کردند».
در بخش دیگری از این بیانیه در پاسخ به ادعای جواد لاریجانی که مولانا عبدالحمید را متهم به «همسویی با دشمنان کشور» کرده بود، آمده است: «آیا انتقاد سازنده و دلسوزانه مولانا عبدالحمید نسبت به وضعیت موجود کشور و توصیههای دوستانۀ ایشان که معترضان را هدف قرار ندهید، اعدام نکنید، به حرفهایشان گوش کنید، در کشور تغییرات بیاورید و به خواستۀ مردم تن بدهید، همصداشدن با دشمنان کشور است؟!»
جامعه مدرسین دارالعلوم فاروقیه شهرستان گالیکش با صدور بیانیهای، خطابه به محمدجواد لاریجانی آمده است: «آقای نماینده حقوق بشر اسلامی!! آیا این حق اهل سنت ایران است که هم بشر و هم مسلمان محسوب میشوند، بزرگترین مسجد آنان (مسجد جامع مکی زاهدان) به تعبیر تو، «مسجد ضرار» گفته شود؟! مسجد جامع مکی، خانه خدای رحمان است. حتما علت عدم موافقت با ساخت مساجد در کلانشهرها این است که مساجد اهلسنت را “مسجد ضرار” میدانند.»
در ادامۀ این بیانیه از مواضع مولانا عبدالحمید حمایت شده و آمده است: «سخنان بهحق و حقیقت حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید همان سخنان و حقخواهی ملت شریف ایران است. اهلسنت ایران حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله تعالی) را بهعنوان پیشوا و رهبر مذهبی خود میدانند و به افرادی مانند تو اجازۀ گستاخی به مقدساتشان را نخواهند داد.»
مدیریت و جامعۀ مدرسین حوزه علمیه احناف خواف در بیانیۀ خود سخنان جواد لاریجانی را «سخیف»، «هتاکانه» و «قرون وسطایی» توصیف کردند و ضمن محکومنمودن این اظهارات، خاطرنشان ساختند: «در شرایط بحرانیِ کنونی که کشور نیاز به آرامش، و مردم نیاز به دلجوییِ مسئولین دارند، جواد لاریجانی با چه جرأتی در پیشگاه خدا و مردم، به خود اجازه میدهد به بزرگترین شخصیت علمی و مذهبی اهلسنت ایران؛ حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید(حفظهالله) اتهام وابستگی به دشمنان را بزند؟! شخصیتی که سابقۀ و نیز موضعگیری خردمندانه و بهحق ایشان در رویدادهای اخیر بیانگر اخلاص، درایت، حقطلبی، آزاداندیشی، زهد، خداخواهی و حمایت از ملت و کشور است. نامبرده، با کدام پایۀ فقهی و اجتهاد و یا براساس کدام قدرت حقوقی و قضایی، حکم “ضرار” را به مسجد مکی داده است که بزرگترین پایگاه اهلسنت ایران و محل نماز و عبادت شبانهروزیِ چندهزارنفر مخلص است؟!»
جامعه اساتید و کارکنان حوزه علمیه جامعةالحرمینالشریفین چابهار نیز سخنان لاریجانی را «سخیف» و «ضدمردمی» دانستند و خاطرنشان ساختند: «ایشان [جواد لاریجانی] چگونه مسجد مکی زاهدان را که تنها بلندگوی حق و ندای مظلومیت است با “مسجد ضرار” مقایسه نموده [است]؟ او بداند که مسجد مکی زاهدان نماد وحدت و همزیستی ملت ایران است. هیچ قدرتی نمیتواند آن را تخریب کند. صدایی که از این مرکز فرهنگی و دینی بلند میشود صدای صلح و آبادانی این سرزمین است. پیشینۀ دینی و سیاسی مسجد مکی نشان میدهد که مرام متولی و همکاران وی هرگز در تضاد با منافع ملی نبوده و اتفاقا خط مسجد مکی در تمام این سالها حقیقت و «عدالتطلبی» بوده است.»
در پایان این بیانیه آمده است: «ما مجموعه اساتید و کارکنان جامعةالحرمینالشریفین چابهار ضمن محکومکردن چنین اظهاراتی، از قوه قضاییه و دادستانی کشور خواستاریم جلوی چنین عنصرهای تفرقهانگیز را گرفته و اجازه ندهند آنها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود، مقدسترین مکان و مرجعیت دینی را نشانه بگیرند.»
امامجمعه اهلسنت و مدیریت و اساتید و طلاب حوزه علمیه الصدیق بیرجند در بیانیهای «سخنان نابخردانه و اهانتآمیز» جواد لاریجانی علیه مسجد مکی و مولانا عبدالحمید را محکوم و اعلام کردند: «متاسفانه در روزهای اخیر در شرایط ملتهب کشور و جو بیاعتمادی بین ملت و دولت و اعتراضات مردم بر سیاستهای اقتصادی کشور، شاهد هتاکیها و اهانتهای جواد لاریجانی به علما و بزرگان اهلسنت بویژه شخصیت حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله) و مسجد مکی زاهدان (که یکی از بزرگترین مساجد اهلسنت کشور است) بودیم که این امر موجب ناراحتی و جریحهدارشدن جامعه اهلسنت کشور و بسیاری از مسلمانان دنیا گردید.»
در ادامه بیانیۀ مذکور ضمن درخواست «برخورد قاطع» با جواد لاریجانی، خاطرنشان شده است: «حمایت همهجانبه خود را از سخنان حکیمانه و دلسوزانه حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله) در راستای تحکیم وحدت و امنیت ملی و اجرای عدالت و رسیدگی به مشکلات ملت ایران اعلام میداریم.»
جامعه مدرسین و طلاب حوزه علمیه مظهرالتوحید تایباد در بیانیه خود سخنان جواد لاریجانی را «توهین به جمعیت 85 میلیونی ایران اسلامی» دانسته و خطاب به او نوشت: «شما که از امکانات و امتیازات کشور استفاده کرده و تربیت فرزندانتان را به مربیان کشورهای دشمن میسپارید، چطور میتوانید مدافع اسلام، انقلاب و ایران باشید؟ چطور میتوانید به خدمتگذاران و مرزداران این میهن توهین کنید؟ مرکز فتنه و توطئه نیز خانواده لاریجانیها میباشد، نه اهلسنت و نه یک مرکز دینی…. مرکز فتنه شمایید که نه مشاوره خوب میدهید و نه کار خوبی انجام میدهید.»
جامعه مدرسین و طلاب حوزه علمیه مظهرالتوحید تایباد در پایان با بیان اینکه جامعه اهلسنت خواهان «عدالت» و «امنیت» است، ضمن حمایت از «موضعگیریها و مطالبات بحق و خیرخواهانه» شیخالاسلام مولانا عبدالحمید و هشدار درخصوص عواقب اهانت به ایشان، خاطرنشان کرده است: «شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله) قلب اهلسنت، فکر اهلسنت، رهبر اهلسنت بوده و خواهد بود و توهین به ایشان توهین به تمام اهلسنت است.»
مدیران و مدرسین حوزههای علمیه، و امامان جمعه و جماعات شهرستانهای خاش، تفتان و میرجاوه با صدور بیانیهای مشترک، مراتب محکومیت خودشان را از سخنان «کینهتوزانه» و «اختلافبرانگیز» جواد لاریجانی اعلام کردند و گفتند: «آقای لاریجانی که از توانمندیهای مولانا عبدالحمید حفظهالله دچار حیرت شده و از روی حسادت و کینهتوزی این موضوع را به توجه دولت آقایان خاتمی و روحانی نسبت میدهد؛ باید بداند که این توانمندی و محبوبیت، تنها از طرف خداوند متعال بوده و نشانگر مقبولیت این شخصیت در بارگاه الهی است و کسانی که بخواهند با چنین اشخاصی از سرِ کین برخیزند، قهر و غضب الهی را در مقابل خود خواهند یافت.»
در این بیانیه در واکنش به اهانت جواد لاریجانی به مسجد جامع مکی زاهدان نیز آمده است: «در مسجد مکی جز اقامه نماز، تلاوت قرآن و بیان احادیث نبوی سخن دیگری بیرون نمیآید که شما از آن احساس تعفن و خفگی کنید.»
در بیانیۀ مدیر و مدرسین حوزه علمیه صدیقیه تربتجام نیز آمده است: «شخصی که خود سالها بر مسند حقوق بشر قوه قضاییه تکیه زده بود چنان از مسجد و خدا و دین سیر و ملول به نظر میرسد که خانۀ دوست را جای ضرر میشمارد. شما آقای لاریجانی بهخاطر حطام دنیا از نماز سیر شدهاید، اما هنوز عشق ما مسجد و نماز و عبادت است.»
این بیانیه میافزاید: «بلوچستان را شما صاحبان پست حقوق بشر و قوه قضاییه هم ندیدید و نخواستید ببینید. اگرچه وظیفۀ شما دفاع از حقوق بشر بود و به این بسنده نکردید و در حمایت از حقوق بشر با سرفصل لاریجانی به مقدسات مردم مسلمان اهانت میکنید و دلهای مومنان را میسوزانید. امروز چشم باز کردید و فریاد خیرخواهانه حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید را میبینید و خدمتی که او به جامعه اسلامی ایران میکند به زبان تلخ و تند خویش به تمسخر میگیرید و تهمت میزنید.»
مديريت و اساتيد حوزههاى علميه دارالعلوم شورک مَلِكى مشهد و جامعةالأحناف تايباد، در بیانیهای اظهارات محمدجواد لاریجانی درخصوص تخریب مسجد مکی و اهانت به شیخالاسلام مولانا عبدالحمید را «صداى اختلافافكنى و تفرقه» توصیف کردند و نوشتند: «تهديد به تخريب مساجد و معابد خصلت و خوى مغولان وحشى و صليبیهاى افراطى بوده كه براى ازبینبردن اسلام به اين عمل شنيع روى میآوردند. اما اتهام به نفاق، عمق ناآگاهى و كجفهمى و بیدرايتى و بىتدبيرى مشاراليه را نشان میدهد كه به انسانهاى نيک و بندگان صالح خدا چنين اتهاماتى را روا میدارد.»
مديريت و اساتيد حوزههاى علميه دارالعلوم شورک مَلِكى مشهد و جامعةالأحناف تايباد در پایان ضمن محکومیت اظهارات جواد لاریجانی، «عذرخواهی وی از جامعه اهلسنت» را خواستار شدند.
مدیریت، اساتید و طلاب مدرسه علوم دینی نعمانبنثابت شهر ساربوک- از توابع شهرستان قصرقند- نیز در واکنش به «اراجیف» محمدجواد لاریجانی، خاطرنشان ساختند: «مسجد مکی خانۀ خدا و نماد صلح و دوستی است. از مسجد مکی بوی وحدت و اتحاد به مشام جهانیان میرسد. در این مسجد خداوند متعال عبادت میشود. به جرأت میتوان گفت این مسجد بزرگ وابسته به هیچ گروه و طیفی نیست.»
در ادامۀ بیانیه آمده است «دنیا بداند حضرت شیخالاسلام و مسجد مکی خط قرمز جامعه اهلسنت هستند. حضرت شیخالاسلام کسی است که برای جهانیان میاندیشد. از دیدگاه ایشان شیعه و سنی فرقی ندارد. وجود نازنین حضرت شیخالاسلام در کشور مایه عزت و افتخار است. ایشان خیرخواه مردم و دولت هستند و در سختترین شرایط استان و کشور مردم را به حفظ آرامش و امنیت دعوت دادند. در همین اتفاقات اخیر اگر ایشان نمیبودند کشور و استان خیلی ملتهب میشد.»
مدیریت، امامجمعه و جامعه مدرسین حوزه علمیه تعلیمالقرآن نشتیفان در بیانیهای در واکنش به اتهامات جواد لاریجانی نوشتند: «آیا حق اهلسنت ایران این است که بزرگترین مسجد آنان (مسجد جامع مکی زاهدان) که سالیان سال است با کمترین امکانات و بیشترین مشکلات به عرصه ظهور رسیده و مورد تبعیض واقع شده، “مسجد ضرار” نامیده شود؟!»
در ادامۀ این بیانیه آمده است: «سخنان بهحق و حقیقت حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید همان سخنان حقخواهانۀ ملت شریف ایران است. اهلسنت ایران حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید را پیشوا و رهبر مذهبی خود میدانند.
مدیریت و اساتید حوزه علمیه احمدیه تربتجام نیز در بیانیۀ خود اظهارات جواد لاریجانی را «سخیف و بیهوده» توصیف کردند و خاطرنشان ساختند: «در شرایط کنونی کشور که جامعه بسیار ملتهب بوده و جو بیاعتمادی شدیدی بین ملت و دولت بهوجود آمده است و کشور بیش از هر زمانی نیازمند آرامش، وحدت و امنیت میباشد، به هیچ عنوان شایسته نبود از سوی برخی افراد منتسب به نظام اینگونه ناجوانمردانه و برخلاف هرگونه حقیقت و منطق، علمای بزرگ و اماکن مقدس اهلسنت مورد اهانت قرار بگیرند. مسجد مکی یکی از بزرگترین مساجد اهلسنت کشور است و اعتبار بینالمللی دارد.»
مدیریت و اساتید حوزه علمیه احمدیه تربتجام در ادامه با بیان اینکه «محمد جواد لاریجانی هیچ اعتقادی به حقوق اقوام و اقشار مختلف کشور نداشته و کوچکترین حرکتی در جهت استیفای حقوق ملی انجام نداده است»، تاکید کردند: «از مسئولین ارشد کشور خواهان برخورد قاطع با نامبرده و افراد همفکر وی و تذکر شدید و جلوگیری از تکرار چنین اهانتهایی به علما و بزرگان و مساجد اهلسنت هستیم.»
جامعه مدرسین مدرسه دینی انوارالحرمین پشامگ- ازتوابع شهرستان سرباز- سخنان لاریجانی را «بر خلاف اخلاق اسلامی» دانست و اظهار داشت: «مسجد مکی پایگاه اعتدال و میانهروی، مرکز صلح و صفا، منبع عشق و وفا، جایگاه عالمان و زاهدان، تبلور اتحاد، همدلی و همبستگی است. مکی محل وجدانهای بیدار، اندیشههای پویا، فرهنگ درست تعلیمی و تربیتی، عاری از هر گونه جهل، غرض، تعصب و توهم میباشد.»
در ادامۀ این بیانیه به جایگاه مولانا عبدالحمید اشاره شده و آمده است: «شخصیت علمی و شامخ حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید برای هیچ فرد ایرانی و حتی جهانی پوشیده نیست، چراکه ایشان فراتر از هر دین و مذهب نسبت به انسانیت فکرمند و دلسوز هستند. محبت وی سینهها را درنوردیده و به اعماق قلب هر ایرانیِ شیعه و سنی ریشه دوانیده است. لذا توهین به شیخالاسلام مولانا عبدالحمید در واقع اهانت به جامعهٔ ایرانی میباشد، زیرا ایشان زبان گویای ملت ایران هستند.»
جامعه مدرسین مجتمع دینی امام ندوی آبگرم- از توابع شهرستان درمیان خراسان جنوبی – اظهارات جواد لاریجانی را «تنش زا» و «علیه وحدت و امنیت ملی ایرانیان» دانست و خاطرنشان کرد: «ضمن محکومیت شدید، از مسئولین ارشد کشور خواهان برخورد قاطع با نامبرده و جلوگیری از تکرار چنین اهانتهایی هستیم و حمایت همهجانبه خود را از مواضع حکیمانه و دلسوزانه حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله) در راستای تحکیم وحدت و امنیت ملی و اجرای عدالت و رسیدگی به مشکلات ملت ایران اعلام میداریم.»
مدیریت و مدرسین حوزه علمیه اشاعةالتوحید زاهدان نیز در بیانیه ای به اظهارات «اختلاف افکن» جواد لاریجانی واکنش نشان داده و خاطرنشان کرده اند: «آقای جواد لاریجانی با چه جرأتی در پیشگاه خدا و مردم، به خود اجازه میدهد به مسجد جامع مکی زاهدان که بزرگترین مسجد اهلسنت ایران است و روزانه مؤمنان مخلص در آن به عبادت مشغول هستند و علم دین در آن فراگرفته می شود و این مسجد محل خیر برای همه است، این نسبت را بدهد؟!»
در ادامه بیانیۀ مذکور شیخ الاسلام مولانا عبدالحمید «خیرخواه حاکمیت و مردم» توصیف شده و آمده است: « [لاریجانی] با چه فکر و عقل و باوری به خود اجازه داده به شخصیت علمی و مذهبی اهلسنت ایران حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید (حفظهالله) اتهام وابستگی به دشمنان را بزند؟! شخصیتی که همواره در راستای حفظ وحدت و خیرخواهی برای حاکمیت و مردم کوشیده است و سابقۀ موضعگیریهای خردمندانۀ ایشان گواه این ادعا است.»
امامجمعه، مدیر و مدرسین حوزه علمیه دارالعلوم اسلامی خلیلآباد خواف نیز «اظهارات مذبوحانه و ناشی از یاس و درماندگی» افراد فرصت طلب علیه مولانا عبدالحمید را «عمق پلیدی تفکر» این افراد دانستند و تاکید کردند: «ضمن محکوم نمودن این اظهارات فرمایشی، حمایت قاطع خود را از مطالبات و خواستههای بهحق ملت بزرگ ایران و موضعگیریها و نصایح دلسوزانه حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید(حفظهالله) اعلان نموده، رشد و تعالی فکری و نقشهشناسی ملت بزرگ ایران را به پیشگاه باعظمت این ملت تبریک گفته، چنانکه مقدماتش پیداست، آیندهای درخشان برای ملت عزیز ایران آرزو داریم.»
مدیر و مدرسین حوزه علمیه فخرالمدارس تربتجام در بیانیهای، با انتقاد شدید از “اظهارات سخیف و وحدتشکن” محمدجواد لاریجانی، بر لزوم برخورد با اینگونه افراد تاکید کردند و گفتند: «آقای لاریجانی! شاید جایگاه مسجد را شما نمیدانید، ولی آنچه شما زشت میانگارید، محبوب ماست و خانه دوست است؛ همان جایی که سالها برای خیرخواهی و اصلاح مردم و آرامش جامعه تلاش کرده و خالصانه در خدمت خدا و دین محمدی خواهد بود و به سخنان بیاساس شما توجهی نخواهد کرد. جامعه اهلسنت، اهانت به شخص حضرت مولانا عبدالحمید حفظهالله و مسجد جامع مکی زاهدان که نماد وحدت و محبت است، را هرگز برنمیتابد و این درد را تا بالاترین مقامات جمهوری اسلامی ایران فریاد خواهد زد.»
ائمه جمعه و جماعات، جامعه مدرسین و طلاب حوزه های علمیه ایرانشهر، بمپور و حومه در بیانیهای مشترک با انتقاد شدید از «سخنان سخیف و نسنجیده» جواد لاریجانی علیه مولانا عبدالحمید و مسجد جامع مکی زاهدان، اظهار داشتند: «به نص صریح قرآن، فردی که برای ویرانی مساجد تلاش نموده و اظهارنظر میکند، از ستمکارترین و بداقبالترین نوع بندگان الله به شمار میرود.»
در ادامۀ این بیانیه آمده است: «جناب آقای جواد لاریجانی! چنین اظهارنظرهای بیارزشی، شما را در جامعه منفورتر و حقیرتر ساخته و علما و مصلحان را در قلوب بندگان الله محبوبتر و ریشهدارتر میگرداند.»
جامعه مدرسین و کارکنان حوزه علمیه عزیزیه انزا سرباز نیز با صدور بیانیهای ضمن محکومیت اظهارات لاریجانی، خاطرنشان کردند: «محبوبیت جهانی شیخالاسلام مولانا عبدالحمید -حفظهالله- ازجانب خداوند است و مسجد مکی نیز محل نماز و عبادت هزاران نفر از مومنان میباشد. عزت خدادادی را نمیتوان با استعمال سخنان سخیف و اراجیف از قلوب مومنین بیرون کرد.»
امامان جمعه، علما، معتمدین و مردم شهرستان مهرستان در واکنش به «اظهارات نابخردانه و اهانتآمیز» جواد لاریجانی خاطرنشان کردند: «مسجد مکی نگین کشور و حضرت شیخالاسلام مولانا عبدالحمید حفظهاللّٰه افتخار ایران و هر ایرانی است. مسجد مکی خانهی خدا و محل عبادت خداوند متعال است و از آنجا ندای وحدت و برادری برمیخیزد و روزانه هزاران نفر در این مسجد به تلاوت، نماز و دعا مشغول هستند. مولانا عبدالحمید نیز خیرخواه ملت و دولت و جانِ این مردم است و در بین مردم این کشور و دیگر کشورهای جهان با نام حضرت شیخالاسلام شناخته میشود.»
در ادامۀ این بیانیه خطاب به لاریجانی آمده است: «اگر واقعاً خیرخواه کشور و مردم هستید به فکر حل مشکلات اقتصادی و پر کردن سفرههای خالی مردم باشید و در حفظ آبروی کشور بکوشید. به مردم که سرمایهی اصلی نظام و انقلاب هستند رسیدگی کنید، نه اینکه با اهانت به بزرگان، آتش خشمشان را شعلهور سازید.»