«انتقاد از اعدامهای گسترده در کشور»، «لزوم شنیدن صدای اعتراض مردم و رسیدگی به خواستههای قانونی آنان»، «تأکید بر دقت در صدور حکم محاربه علیه معترضان»، «محکومیت ترور مولانا عبدالواحد ریگی» و «احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی به دادهگاه ویژۀ روحانیت مشهد» از مهمترین موضوعاتی هستند که خطیبان اهلسنت کشور در مراسم نماز جمعه (25 آذر 1401) به آنها پرداختند.
مولانا گرگیج: نباید مخالفان خود را محارب بدانیم
مولانا محمدحسین گرگیج در مراسم نماز جمعۀ گالیکش با اشاره به صدور احکام “محاربه و افساد فی الارض” برای معترضین، خاطرنشان ساخت: نباید مخالفان خود را محارب بدانیم. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم و خلفای راشدین، برای منافقین و مخالفین خود حکم محاربه صادر نکرده و آنان را اعدام نکردند. هر کسی نمیتواند مخالف خود را محارب اعلام کند و نمیتوان به افراد دزد، شرابخوار، زناکار یا اینکه به کسی تهمتی بزند، آن را محارب دانست.
مدیر دارالعلوم فاروقیه گالیکش در ادامهٔ سخنانش به احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی به دادگاه ویژه روحانیت مشهد اشاره کرد و گفت: بسیاری از جوانان اهلسنت، طرفدار حافظ عبدالغفار نقشبندی هستند. اگر این مولوی (حافظ عبدالغفار) به دادگاه احضار شود وضعیت بهمراتب بحرانیتر خواهد شد. لذا درخواست ما این است احضار وی باید لغو شود.
عضو مجمع فقهی اهلسنت کشور در ادامه ضمن محکومیت ترور مولانا عبدالواحد ریگی، امام جمعه مسجد امام حسین خاش، خاطرنشان کرد: هفتۀ گذشته مولانا عبدالواحد ریگی ترور شد و به شهادت رسید. خون ایشان پایمال نخواهد شد و خائنین رسوا میشوند و دست آنان رو میشود. اگرچه صداوسیما خبر دستگیری قاتلین ایشان را اعلام کرده است؛ اگر بازداشتشدگان، قاتلین واقعی باشند مطابق احکام شریعت حکم آنان مشخص است، اما امیدواریم مانند ترور مولوی جنگیزهی افراد بیگناه قربانی نشوند.
مولانا گرگیج در بخش دیگری از سخنان به «برکناری غیرمنصفانه» خود از امامت جمعه شهرستان آزادشهر توسط حاکمیت در آذرماه سال گذشته و درخواست مردم مبنی بر بازگشت ایشان به آزادشهر اشاره کرد و اظهار داشت: سال گذشته در نماز جمعه آزادشهر از ساحت مقدس حضرت عمر رضیاللهعنه دفاع کردم. در آن سخنرانی یک چالش علمی مطرح کردم، اما دوستان بهجای پاسخ منطقی و علمی، بنده را از امامت جمعه آزادشهر برکنار کردند. ما پایبند به این ممنوعیت بودیم، اما از لحاظ فقهی، حاکم نمیتواند در نمازهای جمعه، عیدین و یومیه و همچنین در عزل و نصب امامان جمعه و جماعات اهلسنت دخالت کند، بلکه فقط مردم هستند که تعیین میکنند چه کسی امام آنان قرار گیرد.
ایشان ادامه داد: بنده نخستین خشتهای هر دو مسجد (گالیکش و آزادشهر) را نهادم و بیش از چهل سال برای هر دو مرکز دینی، سختی و مشقت تحمل کردم، لذا بهدور از عدالت است که امروز از ورودم به مسجد جامع آزادشهر ممانعت شود. حکومت باید به خواستۀ مردم در این زمینه توجه کند و صدای آنان را بشنود، زیرا اگر صدای مردم را نشنیدیم، عملکرد ما دیکتاتوری محسوب میشود.
امامجمعۀ زابل: نباید ملت بهخاطر شعار و دعوت به تظاهرات کشته و اعدام شوند/ مسئولین قضایی نباید علمای خیرخواه و دلسوز را احضار و بازداشت کنند
مولانا عبدالرشید شهبخش در مراسم نماز جمعۀ زابل با انتقاد از «اعدامهای گسترده» در کشور اظهار داشت: تعجب میکنیم افرادی صرفاً بهخاطر “شعار”، “دعوت به تظاهرات” و “چاقو در دستداشتن” کشته و اعدام میشوند. قطعاً این اعدامها برخلاف عقل، منطق و شریعت اسلام هستند؛ بعضی از فقهای اهلسنت و شیعه به این مسئله اذعان کردهاند.
مولانا شهبخش در ادامه به نقش روحانیون در جامعه اشاره کرد و گفت: مردم از روحانیون انتظار دارند که سکوت نکنند، بلکه مشکلات و دردهای آنان را مطرح کنند، زیرا همۀ مسئولین مستقیم یا غیرمستقیم از طریق مردم انتخاب میشوند. مردم ولینعمت روحانیون و مسئولین هستند، پس باید به فکر حل مشکلات مردم باشند.
امامجمعه اهلسنت زابل در ادامه افزود: علمای اهلسنت در راستای رسیدگی به مشکلات مردم از خود ایثار و ازخودگذشتگی نشان دادهاند. حافظ عبدالغفار نقشبندی بهخاطر بیان دردها و مشکلات مردم به دادگاه ویژه روحانیون احضار شده و مولانا فضلالرحمن کوهی بهخاطر فریاد مشکلات مردم ایران به زندان رفت. مولانا کوهی باید آزاد شود. از مسئولین قضایی میخواهیم علمای خیرخواه و دلسوز را که مشکلات مردم را مطرح میکنند، احضار یا بازداشت و زندان نکنند.
امامجمعۀ اهلسنت زابل در ادامه به شخصیت و مواضع مولانا عبدالواحد ریگی اشاره کرد و اظهار داشت: مولانا عبدالواحد ریگی از علمای شاخص و حقگو در استان بود که متأسفانه مرموزانه ربوده و شهید شد.
مولانا محمدعثمان: نباید برای معترضان حکم قتل و اعدام صادر کرد
مولانا محمدعثمان در مراسم نماز جمعه مسجد الخلیل خاش با اشاره به صدور احکام «اعدامهای گسترده» از سوی قضات در کشور اظهار داشت: ما به قضات میگوییم اگر کسی در خیابان شعار داده تنبیه او را در حد شلاق در نظر بگیرند، نباید برای آنان حکم قتل و اعدام صادر کنند. مأمورین امنیتی حواسشان را جمع کنند فردای قیامت نزد احکمالحاکمین بهپای میز عدالت میروند و برای این نوع قتلها باید دلیل شرعی داشته باشند. شلیک گلوله بهسمت مردم و عابرین پیاده به دور از حکمت اسلامی، دینی و عقلانی است. همه باید احساسات خود را کنار گذاشته و از شریعت اتباع کنیم.
عضو مجمع فقهی اهلسنت ایران خاطرنشان ساخت: متأسفانه دستگیری، حبس و اعدام در کشور روزبهروز در حال افزایش است . ما خواستار آزادی زندانیان هستیم. علما و دانشگاهیانی که در مسائل سیاسی و مطالبهگری زندانی شدند، سزای آنان اعدام و حبس نیست.
مدیر مدرسۀ دینی مدینةالعلوم خاش در ادامه خواستار لغو حکم احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی شد و گفت: مولانا عبدالغفار نقشبندی جز خیرخواهی و واقعیت سخنی غیرمنطقی و غیرواقعی نگفته است. ما از دادگاه ویژه روحانیت مشهد میخواهیم حکم احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی را دوستانه و برادرانه و خیرخواهانه برای حفظ امنیت، اخوت و برادری و حرمت ایشان لغو کند.
مولانا محمدعثمان در ادامه به حادثه شهادت مولانا عبدالواحد ریگی اشاره کرد و اظهار داشت: مولانا عبدالواحد شخصی خیرخواه، خدوم و صلحجو بود. ایشان توسط افرادی از خدا بیخبر و جانی ناجوانمردانه به شهادت رسید. مردم و مسئولین استان و کشور از این حادثه غمگین و دردمند شدند. مسئولین و شورای تأمین مسئله را پیگیری کردند و افرادی دستگیر شدهاند که اثبات جرمشان در حال بررسی است.
امامجمعه بندرعباس: اگر قاضی در صدور حکم عفو اشتباه کند بهتر از این است که در عقوبت اشتباه کند
شیخ یوسف جمالی در مراسم نماز جمعۀ بندرعباس خواستار تجدیدنظر در احکام صادره برای حوادث اخیر کشور شد و اظهار داشت: احکام و اعدامها را متوقف و در صدور احکام تجدیدنظر کنید. البته موضوع تجدیدنظر در احکام صادره برای حوادث اخیر کشور بهمعنای دفاع از مجرم نیست، باید هر کسی که جرمی مرتکب شده است، به آن رسیدگی شود، اما در این زمینه بحث خون و جان آدمی در میان است و دراینباره شریعت اسلام اصل را بر احتیاط و حرمت خون گذاشته است.
رئیس شورای مدارس اهلسنتوجماعت جنوب ایران خاطرنشان ساخت: در اجرای احکام باید دقت کافی صورت گیرد. اگر قاضی هنگام صدور حکم در عفو اشتباه کند بهتر از این است که در عقوبت اشتباه کند، زیرا عقوبت آن دیگر قابل برگشت نیست.
امامجمعه اهل سنت بندرعباس در ادامه خواستار تدوین قوانین برای نحوه اعتراض به عملکرد دولت شد و گفت: بهجای این کار (صدور حکم اعدام) بیاییم مرز بین اعتراض و اغتشاش را تعیین و مشخص کنیم. کسی که اعتراض دارد چگونه آن را بیان کند. با تدوین قانونی به مردم بگوییم به این شکل اعتراض خود را مطرح کنند.
مولانا فتحیمحمد نقشبندی: از دستگاههای حکومتی و دولتی خواستار لغو احضار مولانا عبدالغفار هستیم
مولانا فتحیمحمد نقشبندی در مراسم نماز جمعۀ راسک به احضار حافظ عبدالغفار نقشبندی اشاره کرد و گفت: مولانا عبدالغفار نقشبندی باوجود کسالت بنابر فشارهای دادگاه ویژه روحانیت به مقصد مشهد از خانه بیرون شده و تلفنش خاموش است و از خودش نیز خبری نیست. از دستگاههای حکومتی و دولتی تقاضای رسیدگی عادلانه و عاجلانه و لغو احضار ایشان را داریم.
امامجمعه راسک ادامه داد: از مردم میخواهم از مجرای قانون پیگیر مسائل باشند. نباید بیقانونی کنیم، زیرا نتیجهبخش نیست. هدف بنده از بیان این سخنان روشنگری برای دستگاههای امنیتی، اطلاعاتی و قضایی است.
خطیب جمعه مهرستان: معترضین «محارب» و «تجزیهطلب» نیستند
مولانا عبدالخالق حسینزهی در مراسم نماز جمعۀ مهرستان «رسیدگی به امور مردم» و «برقراری امنیت» را از وظایف حکومت برشمرد و اظهار داشت: حکومت وظیفهاش رسیدگی به امورات مردم و برقراری امنیت است و باید با ناامنیها مقابله و از مردم حفاظت کند، نه اینکه میان مردم رعب و وحشت ایجاد کند. اگر ملت دست به اعتراض زده، پاسخگوی آنان باشد.
ایشان در ادامه با بیان اینکه «محارب مسلحانه وارد میدان میشود» خاطرنشان ساخت: افرادی که به خیابانها آمدهاند و دست به اعتراض زدهاند، “محارب” و “تجزیهطلب” نیستند، آنان فقط معترضاند و طالب حقوقشان هستند. آنان میگویند: نان، بنزین و پول نداریم. این افراد تجزیهطلب نیستند، بلکه حقطلباند.
مولانا حسینزهی در ادامه با اشاره به احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی به دادگاه ویژه روحانیت اظهار داشت: به عقیدۀ ما احضار و دستگیری مشکلی را حل نخواهد کرد و احضار مولانا نقشبندی قطعاً به صلاح نیست. تقاضای ما این است که حکم احضار ایشان لغو و مولانا کوهی نیز آزاد گردد تا دل مردم این منطقه شاد شود.
خطیب جمعۀ کهیر/کنارک: حکومتها در اجرای حدود و قصاص و اعدام جنبۀ احتیاط را در نظر بگیرند
مولانا نواب حوت در مراسم نماز جمعۀ بخش کهیر- از توابع شهرستان کنارک- با اشاره به اعدامهای گسترده در کشور اظهار داشت: روزبهروز مشکلات و مصائب و گرفتاریها در کشور بیشتر میشوند و بر آمار یتیمان، بیوهها و بیسرپرستان افزوده میشود. پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم که مجری احکام و حدود بودند، در خصوص حدود و قصاص خیلی احتیاط میکردند و در زمان ایشان در موارد خاصی حدود اجرا شده است، آنهم بر افرادی که خود به گناهشان اعتراف میکردند و خواستار اجرای حدود بودند.
ایشان ادامه داد: مسئولان درخصوص حدود حکومتها جانب احتیاط را در نظر بگیرند و با اندکشبههای از اجرای حدود و قصاص دست نگه دارند. دقت در اجرای حدود و قصاص و اعدام یکی از خواستههای بهحق ملت ایران است.
امامجمعه دهستان کهیر در ادامه به ترور مولانا عبدالواحد ریگی رحمهالله اشاره کرد و اظهار داشت: مولانا عبدالواحد ریگی؛ عالمی متدین، خدمتگزار دین و قرآن و از علمای فعال منطقۀ خاش بود. ایشان زندگی بابرکت و مبارکی داشت. در میان قوم و طایفه و مردم منطقه خدمات بزرگ و ارزنده انجام داده و همواره در میان ملت خود صلح و سازش ایجاد کرده است. الله تعالی شهادت مولانا عبدالواحد را به درگاه خود قبول بفرماید.
خطیب جمعه خواف: هیچ ایرانیای تجزیهطلب نیست/ با کشتن و اعدام مشکلی حل نمیشود
مولوی گلمحمد منصوری در مراسم نماز جمعه خواف گفت: مردم گرفتار مشکلات هستند و خواستههایی دارند. ما اهلسنت نیز تقاضاهایی داریم. ما مرزبانان وفاداری بودهایم و هیچ وقت طغیان نکردهایم. متاسفانه به حق و حقوق ما رسیدگی نشده است. هیچ ایرانی تجزیهطلب نیست، تهمت تجزیهطلبی اشتباه است. مردم در اعتراضاتی که داشتند، از کردستان تا تهران و بقیۀ مناطق، فریاد «جانم فدای ایران» را سر دادند. صدای مردم را بشنوید. درد مردم را گوش کنید. اشتباه با اشتباه جبران نمیشود. اگر خون ریخته شود، وضعیت مردم بدتر میشود.
مولوی منصوری با بیان اینکه «با کشتن و اعدام مشکلی حل نمیشود» تصریح کرد: برخوردهای تند و خشن با جوانان، آنان را از اسلام دور میکند و با کشتن و اعدام ملت مشکلی حل نمیشود و نباید خون را با خون شست، بلکه باید سعهصدر داشت.
استاد حوزه علمیه احناف خواف در ادامه با اشاره به جایگاه شیخالاسلام مولانا عبدالحمید اظهار داشت: شیخالاسلام مولانا عبدالحمید رهبر مذهبی ما هستند. ایشان خدمات و فعالیتهای زیادی برای کشور انجام دادهاند. با پادرمیانی ایشان تعدادی از مرزبانان اسیر، آزاد شدند. ما احترام علمای خود را لازم میگیریم و جان خود را فدای شیخالاسلام مولانا عبدالحمید میکنیم.
خطیب جمعه ساربوک: باید مطابق قانون اسلامی با قاتلان مولانا عبدالواحد ریگی برخورد شود
مولانا فضلالله رئیسی در مراسم نماز جمعه ساربوک ـ از توابع شهرستان قصرقند- ضمن محکومیت ترور مولانا عبدالواحد ریگی، به ویژگیهای اخلاقی ایشان اشاره کرد و اظهار داشت: شهید مولانا ریگی، عالمی بزرگ و خیراندیش بود. به چه علت این عالم فرزانه را به شهادت رساندند؟ مولانا ریگی رحمهالله را از محراب مسجد ربودند.
مولانا رئیسی در ادامه گفت: چند روز پیش در صداوسیما خبر دستگیری قاتلان شهید مولانا ریگی پخش شد. ما از مسئولین قضایی خواستاریم که در تحقیق این موضوع توجه ویژهای داشته باشند، اگر واقعاً قاتلان دستگیر شدهاند، باید پاسخگو باشند که به چه دلیلی این شخصیت علمی و مرد صلحجو را به شهادت رساندند و آنگاه با آنان طبق قانون اسلامی برخورد شود.
ماموستا امینی: ما حقوق خود و ملتمان را مطالبه کردهایم و میکنیم
ماموستا لقمان امینی در مراسم نماز جمعه مسجد چهاریار نبی سنندج اظهار داشت: بنده از بنیانگذار جمهوری اسلامی و از رهبر کنونی ایران کلیپهایی دیدهام. رهبر کنونی میگوید: “هر ملتی مقابل ظلم سکوت کند، لایق مرگ است.” ما طبق همین سخنان سکوت نکرده و نمیکنیم و مطالبۀ حقوق خود و ملتمان را کردهایم و درخواست محاکمۀ مسئولین دروغگویی را داریم که فرزندانشان مشغول عیاشی و خوشگذرانیاند و فرزندان ما گرفتار فقر و بیکاری هستند.
مولانا اسحاق سپاهی: با احضار، دستگیری و زندانیکردن علمای اهلسنت هیچ مشکلی حل نمیشود
مولانا اسحاق سپاهی در مراسم نماز جمعه مسجد جامع محمدی شعبان سراوان با اشاره به حادثۀ شهادت مولانا عبدالواحد ریگی اظهار داشت: افرادی که مولانا عبدالواحد ریگی را به شهادت رساندند، از هر گروهی هستند، انسانهای جاهل و نادانی بودند، زیرا شهادت علما باعث خوشحالی و شادی دشمن میشود. از مسئولان امنیتی تقاضا داریم که قاتلان واقعی را شناسایی و دستگیر کنند و آنان را به مجازات قانونی برسانند.
ایشان به احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی اشاره کرد و اظهار داشت: مولانا عبدالغفار نقشبندی؛ عالمی جوان، مخلص و مدافع حقوق مردم ایران و قوم بلوچ بوده است و کار خلاف قانونی انجام نداده است. مواضع و مطالبات ایشان، خواستۀ همۀ علما و مردم است. از مسئولین قضایی و ریاست محترم دادگاه ویژۀ روحانیت مشهد تقاضای لغو احضار ایشان را داریم.
مولانا سپاهی ادامه داد: با احضار، دستگیری و زندانیکردن علمای اهلسنت و عدالتخواهان و مطالبهگران نهتنها هیچ مشکلی حل نمیشود، بلکه بر تعداد مشکلات افزوده میشود.
خطیب جمعۀ پشامک سرباز: احضار مولانا عبدالغفار به دادگاه ویژه روحانیت باعث نگرانی اهلسنت شده است
مولوی محمداکرم کوهی در مراسم نماز جمعه پشامک ـ از توابع شهرستان سرباز ـ با اشاره به احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی به دادگاه ویژه روحانیت مشهد اظهار داشت: احضار مولانا عبدالغفار نقشبندی به دادگاه ویژه روحانیت مشهد باعث نگرانی و پریشانی اهلسنت شده است. مولانا نقشبندی عالمی حقگو، خدمتگزار و مدافع مظلومان بود و از حقوق اهلسنت و حریم صحابه کرام رضیاللهعنهم دفاع میکرد. ایشان طبق ادعای خودشان با کسی بغض، کینه و عداوتی ندارد و هدف او از موضعگیریهایش رساندن صدای مظلومان به گوش مسئولین است.
مولانا عبدالکریم حسینپور: زنان بلوچ نباید به تقلید از دیگران چادرهای خود را کنار بگذارند
مولانا عبدالکریم حسینپور در مراسم نماز جمعه گُشت- از توابع شهرستان سراوان- با اشاره به بحث آزادی در دنیای کنونی خاطرنشان کرد: اکنون در تمام دنیا بحث آزادی است و همه آزادی میخواهند، اما هیچ کشور و هیچ قانونی اجازۀ آزادی مطلق را نداده است. آزادی در یک چارچوب و معیار خاصی است و شریعت مقدس اسلام نیز در چارچوب اسلام به مسلمانان آزادی داده است. الله تعالی به مرد آزادی داده، در همین چارچوب و به زن هم آزادی داده است. در دین اسلام زن بردۀ محض نیست، کسانی که این تفکر را دارند، در اشتباهاند؛ بلکه باید در همان معیاری که الله تعالی به ما اجازه داده، آزادی خود را طلب کنیم.
ایشان ادامه داد: هیچ زمانی برای ما مسلمانان بهخصوص جامعۀ بلوچستان فشار رعایتکردن حجاب نیامده است، ما طبق معیار دینی و عرف بلوچیمان حجاب خود را نگه داشتهایم. لذا زنان بلوچ نباید به تقلید از دیگران چادرهای خود را کنار بگذارند، این بر خلاف شئون اسلامی و بر خلاف غیرت بلوچی است.
مدیر حوزه علمیه عینالعلوم گُشت دلیل فریاد ملت را «عدم رسیدگی به مشکلات» عنوان کرد و گفت: در هر جامعهای نسبت به حقوق زن، مرد و رعیت تنگنظری باشد، خودبهخود صدا و فریاد بلند میشود. متأسفانه در جامعه مشکلاتی وجود دارد. بارها به مسئولین تذکر دادهایم به فکر آرامش ملت باشند تا ملت تابعشان باشد و حق ملّت را ادا کنند تا ملّت شکرگزارشان باشد. وقتی حقوق مردم پایمال میشود مجبور میشوند فریاد بزنند و علیه مسئولین قیام کنند و شعار دهند. این درست نیست ارباب حکومت و مسئولین نسبت به حقوق ملت، رعیت و شهروندان خود کوتاهی کنند. در هر جایی که مسئولین احساس مسئولیت نکنند و مطابق با وظایفشان رفتار نکنند، مشکلاتی در شهرها و کشورها پدید میآید.
ماموستا لطفی: تنها راه برونرفت کشور از مشکلات کنونی مراجعه به رأی و نظر ملت در قالب رفراندومی آزاد است
ماموستا عبدالجبار لطفی در مراسم نماز جمعۀ مسجد جامع ارشاد سنندج با قرائت بیانیهای، ضمن اعتراض علیه «اعدام فلهای جوانان معترض»، بر لزوم «آزادی بیقیدوشرط زندانیان سیاسی و عقیدتی و زندانیان حوادث اخیر» ازجمله ماموستا سیفالله حسینی، ماموستا محمد خضرنژاد و ماموستا رحمتالله نصوحی تاکید کرد.
ماموستا لطفی در ادامه با انتقاد شدید از مسائلی همچون: «تبعیض»، «نابرابری اقتصادی»،«بیکاری»، «تورم افسارگسیخته» و «هزینۀ ثروتهای ملی در دیگر کشورها»، خاطرنشان کرد: متأسفانه کسانی که علیه این مشکلات و مسائل اعتراض میکنند «محارب» قلمداد شده و «اعدام» میشوند.
خطیب جمعه مسجد جامع ارشاد سنندج در پایان ضمن آرزوی «آرامش، آسایش و امنیت برای ملت ایران»، تصریح کرد: یک بار دیگر تاکید میکنیم که همۀ ملت ایران اعم از کرد و بلوچ و ترک و عرب و فارس خواستار حفظ تمامیت ارضی کشور هستیم. اتهام واهی و پوچ «تجزیهطلبی» را به شدت رد کرده و طرح آن را ابزار فریب مردم دانسته و تنها راه برونرفت از مشکلات کشور را مراجعه به رأی و نظر ملت شریف در قالب رفراندومی آزاد میدانیم.