- سنی آنلاین - https://sunnionline.us/farsi -

عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها؛ مادر مؤمنان جهان

دکتر جلال جلالی‌زاده- استاد دانشگاه تهران

عائشه صدیقه رضی‌الله‌عنها دختر ابوبکر صدیق است که از دو جهت جد امام جعفر صادق محسوب می‌شود. او محبوب‌ترین همسر رسول خدا، فقیهه، مجتهده، مفسره، مورخه، نسابه (نسب‌شناس) و عالم‌ترین زنی‌ست که نصف دین را برای ما مسلمانان روایت کرده است. بسیاری از آیات قرآن در منزل ایشان نازل شدند و او اولین کسی بود که آنها را می‌شنید. عایشه صدیقه یکی از هفت نفری است که بیش از هزار حدیث روایت کرده است.
خداوند متعال به صراحت فرموده است: «النَّبِيُّ أَوْلَى بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ». لذا عایشه رضی‌الله‌عنها «مادر مؤمنان» است. وقتی الله متعال عایشه را «مادر مومنان» می‌داند، جسارت و اهانت هیچ اهانت‌کننده‌ای هرگز از شأن و مقام شامخ این بانوی بزرگوار اسلام نمی‌کاهد.
قرآن مجید همسران پیامبر را «مادران مومنان» معرفی می‌کند. لذا بر هر انسان مسلمان و غیرتمندی لازم است که احترام و مقام والای مادر خود را حفظ کند، زیرا دوستی و احترام به حضرت عایشه، در واقع دوستی و احترام به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم است. به‌راستی کسانی‌که به ساحت ام‌المؤمنین عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها اسائه ادب می‌کنند در مقابل این سخن پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم چه پاسخی دارند که در جریان «افک» و تهمت به ساحت پاک و مقدس عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها فرمود: «من یعذرنی فی رجل آذانی فی أهلی».
بدون شک عایشه صدیقه «اهل‌بیت» پیامبر و «مادر مؤمنان» است. آیا ممکن است یک انسان شرافتمند از مادر خود متنفر باشد؟! آن‌هم از مادری مانند عائشه رضی‌الله‌عنها که خداوند او را در دنیا و آخرت برای همسری پیامبرش برگزیده است. مگر می‌شود خداوند متعال برای پیامبری که از لحاظ شخصیتی، اخلاقی، علمی، پاکی و عقل الگوی مومنان است، پاک‌ترین، عاقل‌ترین، شریف‌ترین وعالم‌ترین همسر را انتخاب نکند؟ قرآن مجید می‌فرماید: «وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَاتِ.» [نور: 64]
عمر بن عبدالعزیز رحمه‌الله می‌فرماید: سلف صالح را دریافتیم که عبادت را فقط در نماز و روزه نمی‌دانستند، بلکه در حفظ آبروی دیگران می‌دانستند و شخص روزه‌دار و شب‌زنده‌دار اگر زبانش را نگه ندارد در روز قیامت مفلس‌ترین مردم است.
یکی از صحابه از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم پرسید: چه کسی را بیشتر از همه دوست داری؟ فرمود: عایشه را. صحابی پرسید: سؤال من دربارۀ مردان بود. آن‌حضرت فرمود: پدر عائشه را. [متفق‌علیه]
صحابه حضرت عائشه را گرامی می‌داشتند، و چگونه تکریم‌اش نکنند درحالی‌که او مادرشان است. آری، عائشه و علی و دیگر صحابه و اهل‌بیت پیامبر، پرورش‌یافتگان مکتب نبوی بودند که با یکدیگر محبت و الفت داشتند. از حضرت عائشه دربارۀ حضرت فاطمه می‌پرسند؛ می‌گوید: او شبیه‌ترین فرد به پیامبر در اخلاق و سیمای ظاهری بود. یا اینکه از ایشان دربارۀ حکم مسح بر خفین (موزه‌ها) می‌پرسند؛ آنان را به حضرت علی رضی‌الله‌عنه ارجاع می‌دهد و می‌گوید: او آگاه‌ترینِ مردمان به این موضوع است.
مسروق وقتی از عائشه صدیقه رضی‌الله‌عنها حدیث روایت می‌کرد، می‌گفت: «حدثني الصدیقة بنت الصدیق، حبیبة رسول الله، المبرأة في السماء.»؛ (حدیث روایت کرد صدیقه دختر صدیق، محبوب رسول خدا، [بانوی] پاکدامن در آسمان).
ام‌المؤمنین عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها شخصیتی است که شانزده آیه در قرآن در بیان فضیلت و پاکدامنی‌اش نازل شده است.
عایشه صدیقه تنها بانویی‌ست در اسلام که حضرت جبرئیل امین به‌وسیلۀ پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به او سلام می‌فرستند.
ام‌المؤمنین عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها کسی‌ست که پیامبر آخرین لحظات زندگی‌اش را در منزل او سپری می‌کند و در دامان این بانوی بزرگوار جان به جان‌آفرین تسلیم می‌کند.
امام موسی کاظم و برخی دیگر از ائمه و بزرگان اهل‌بیت دختران‌شان را «عائشه» می‌نامد.
امام زهری رحمه‌الله می‌فرماید: عائشه عالم‌ترین شخص در فقه، پزشکی و شعر بوده است.
اگرچه برای بیان فضایل عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها آیات قرآن و احادیث صحیح کفایت می‌کنند و نیاز به مراجعه به دیگر کتب و منابع نیست، اما مراجعه به کتاب‌هایی مانند: “الاستیعاب”، “الإصابة”، “طبقات ابن سعد” و سِیَرُ أعلامِ النُّبَلاء” نیز جلوه‌هایی از شخصیت این بانوی بزرگ اسلام را بیان می‌کنند.

و در پایان چند بیت شعر در وصف ام‌المؤمنین عایشه صدیقه رضی‌الله‌عنها؛
أنعم بأم المؤمنین فإنها / صدیقة وعلی البراءة فاشهد
أن لم تبرئها فقد کذّبتَ ما / أوحاه ربي للنبي محمد
فاحفظ لعائشة مقام عفافها / واحذر بأن تتلو طریقة ملحد
واعلم بأن العِرض عِرضُ محمدٍ / والبیتُ بیتُ المصطفی المتعبد
صدیقة والصدق یألف دارها / أُمٌّ لِکُلّ مُکَبّرٍ وَمُوَحِدٌ
ترجمه:
شاد باش برای ام‌المؤمنین، همانا او صدیقه (راستگو) است، و بر پاکی او گواهی بده.
اگر او را پاک ندانی، پس یقیناً آنچه را که پروردگارم بر پیامبرش؛ محمد [صلی‌الله‌علیه‌وسلم] نازل کرده، تکذیب کرده‌ای.
حرمت و پاکدامنی عایشه را حفظ کن و از اینکه بر مسیر انسان‌های ملحد و بی‌دین حرکت کنی، برحذر باش.
بدان که آبرو[ی عایشه]، آبروی محمد است و خانه، خانۀ محمد مصطفی و عبادتگزار است.
[عایشه] «صدیقه» است و صدق و راستی منزلش را فراگرفته است، او مادر هر انسان تکبیرگوینده و موحد است.

منبع: کانال تلگرامی نویسنده (با اندکی تلخیص و ویرایش)