کسانی که از خارج از استان می آیند نزدیک به ده هزار نفر هستند اما جمعیت کلی شرکت کنندگان نزدیک به صد هزار و بالاتر می باشد، در سال گذشته بیش از صدو پنجاه هزار نفر شرکت کننده داشتیم و جالب این است که شرکت کنندگان از همه فرقه ها (شیعه و سنی) و دیدگاههای مختلف حضور دارند زیرا همه اینها دارالعلوم زاهدان را متعلق به خودشان می دانند
————————————————–
– با عرض سلام وخسته نباشید خدمت حضرتعالی
– و علیکم السلام ورحمة الله و برکاته
1- به عنوان اولین سوال لطفا مختصری در مورد مراسم فارغ التحصیلان( ختم صحیح بخاری) طلاب دارالعلوم زاهدان و برکات و تأثیرات این مراسم توضیح دهید.
– حوزه علمیه دارالعلوم زاهدان در سال 1349توسط حضرت مولانا عبدالعزیز رحمه الله بنیانگذاری شد و در سال 1350- که در شرایط فعلی در خیابان خیام واقع هست- عملاً و رسماً آغاز به کار کرد.
در اوایل آغاز کار مدرسه با توجه به محدودیت منطقه، از نظر کمی و کیفی وسعت چندانی نداشت، اما با تلاش های مجدانه حضرت مولانا عبدالحمید (حفظه الله) که در زمان حیات حضرت مولانا عبدالعزیز رحمه الله مسئولیت مدرسه را به عهده گرفتند مدرسه مقداری توسعه یافت و در دهه شصت ترقی و پیشرفت چشم گیری داشت.
اولین سال فارغ التحصیلی طلاب دارالعلوم زاهدان درسال 1364بود که به منظور تشویق طلاب فارغ التحصیل و ارج نهادن به مقام علم و دانش و همچنین ترویج فرهنگ دینی در بین مردم، در سال 1366که فارغ التحصیلان آن سال حدود 6نفر بودند جلسه فارغ التحصلی با عنوان "ختم بخاری" در مسجد مکی برگزار شد.
دلیل این که این جلسه تعبیر به "ختم بخاری" می شود این است که در آخرین سال تحصیلی اکثریت قریب به اتفاق کتب درسی طلاب، کتب حدیث است، از جمله صحاح سته و از مجموعه آنها کتاب صحیح بخاری که با توجه به جایگاه کتاب صحیح بخاری از نظر صحت و اعتبار در جامعه اهل سنت، معروف به "ختم بخاری" شد. و به این صورت این جریان، شکل گرفت.
بعد از سال 66 13به صورت متداول این برنامه در مسجد برگزار می شد و به تبعیت از دارالعلوم زاهدان، مدارس دیگر نیز جشن فارغ التحصیلی طلاب خود را برگزار می کردند، و این مراسم با عناوینی مثل "ختم بخاری"، یا "جلسه عمامه گذاری" در سطح استان سیستان و بلوچستان و استان خراسان و بعضی استان های دیگر برگزار می شود.
اما با توجه به علاقه خاص مردم استان سیستان و بلوچستان بالاخص مردم زاهدان به مراسم دینی، استقبال مردم از داخل و خارج استان زیاد شد و با توجه به این وضعیت، برای این که مردم خوب استان و مردم شریف زاهدان و طلاب عزیز از این جلسه بهره بیشتری ببرند و از طرفی گامی هم در زمینه اخوت و برادری برداشته شود، دارالعلوم اقدام به دعوت کردن مهمانانی از سطح کشور و مهمانانی از خارج نمود که این اقدام تاثیر مثبتی در باب اخوت امت اسلامی داشته است به طوری که شخصیت هایی اعم از شیعه و سنی که احیاناً دارای نظریات و بینش های خاص و گاهاً دیدگاههای افراطی بوده اند، وقتی در این جلسه و مراسم شرکت کردند وچنین صفا و صمیمیتی را در بین شرکت کنندگان اعم از مردم و علماء و یا در بین علمای فریقین (شیعه و سنی) با یکدیگر و حضور مسئولین در این جلسه مشاهده کرده اند همه این عوامل باعث شد که همه به این جلسه با یک دیدگاه مثبت و مؤثر بنگرند.
2- چند سالی است که شاهد حضور مهمانان خارجی در این مراسم هستیم. آیا حضور این مهمانان تأثیر بخصوصی در کیفیت جلسه داشته است؟
حضور مهمانان خارجی تقریباً به پنج شش سال قبل بر می گردد که اولین بار مهمانانی که در واقع به دعوت مجمع تقریب، دعوت شده بودند و علمایی هم از استان در این جلسه شرکت داشتند و با توجه به اینکه تعداد زیادی از علمای منطقه از کشور پاکستان فارغ التحصیل شدند، یا با علمای آنجا رابطه شاگردی و استادی داشتند و یا رابطه همکلاسی، در آن ملاقات ها، از علمای خارجی شرکت کننده د رجلسه تقریب خواسته شده بود که بیایند از استان سیستان و بلوچستان و شهر زاهدان دیدن کرده و درمراسم و جلسات آنها شرکت کنند که این عمل، فتح بابی شد برای برقراری ارتباط بین علمای بلاد. در نتیجه این ارتباط بسیاری از علمایی که از جانب حکومت ایران از آنها دعوت به عمل آمده بود اما آنها دعوت را قبول نکرده بودند اما بعد از این که علمای اولیه در این جلسه حضور پیدا کرده و فضای موجود در این مراسم را مشاهده کردند و پیام آن را به کشور خودشان منتقل کردند، آن علما متأثر شدند و به دعوت دارالعلوم زاهدان به ایران سفر کردند که این سفر تاثیر بسزایی داشت که هم مسئولین وزارت خارجه و هم مسئولین سیاسی – فرهنگی به این مطلب معترفند که این جلسه تاثیر قابل توجهی در ایجاد محبت و صفا و صمیمت داشته است. به عنوان مثال حضرت حجة الاسلام و المسلمین جناب آقای سلیمانی امام جمعه محترم زاهدان وقتی سفری به پیشاور داشتند و با یکی از علما و اصحاب مدارس دینی آنجا ملاقاتی داشتند بسیار متاثر از آن ملاقات بودند. همین شخصیت (مدیر مدرسه پیشاور) قبل از آمدن به ایران نگاهش به فرق اسلامی منجمله شیعه نگاه دیگری بود ولی وقتی در این جلسه (فارغ التحصیلی) حضور پیدا می کند و با علمای اینجا ملاقات می کند در هنگام برگشت وقتی آقای سلیمانی با ایشان ملاقات می کند، به تعبیر خود آقای سلیمانی این عالم، صد و هشتاد درجه نگاه و برخوردش عوض شده بود و بسیار با گرمی از یک عالم شیعه استقبال کرد که این تغییر نگرش به برکت حضور در جلساتی این چنینی بوده است.
3- برای حضور مهمانان خارجی لزوما باید کارهایی از قبیل صدور ویزا و …. صورت گیرد. لطفا بفرمایید چه همکاری هایی از طرف وزارت خارجه در این مورد صورت گرفته است؟ و چه انتظاراتی از این سازمان دارید؟
مهمانان خارجی که دعوت می شوند، شخصیت های خاص و برجسته ای هستند که در ممالک خودشان در باب ایجاد وحدت و اخوت، بسیار تاثیر گذارند و در باب ترویج فرهنگ دینی بر حکومت هایشان و تعدیل نگاه و نظریات آنها بسیار موثرند. لذا عموماً وقتی این مهمانان را به جاهای دیگر دعوت می کنند، میزبان، سایر امکانات و ضروریات آنها از قبیل ویزا و غیره را فراهم می کند اما از طرف دارالعلوم زاهدان روال در این است که از دو یا سه ماه قبل با آنها ارتباط برقرارشده و دعوت می شوند و در صورتی که دعوت را بپذیرند، برای آنها دعوت نامه ارسال می شود و وقتی که دعوت نامه به آنها می رسد معمولاً آنها به سفارت خانه جمهوری اسلامی و یا به کنسولگری جمهوری اسلامی در کشور خودشان مراجعه کرده و در خواست ویزا می کنند و به ایران سفر می کنند که بعضی وقتها با یکسری مشکلاتی هم مواجه شده اند که با پیگیری هایی که انجام گرفته این مشکلات برطرف شده و انتظار هم همین است که با توجه به اینکه دنیا، دنیای گفتگو هست و امروز مسأله گفتگوی تمدن ها در دنیا مطرح است که بنیان گذار این شعار، جمهوری اسلامی بوده که آنچه را که می توان در سایه گفتگو و تعامل به دست آورد شاید با وسایل و طرق دیگر به دست نیاید لذا طبیعی است وقتی ما دنیا را دعوت به گفتگو و زندگی مسالمت آمیز می دهیم، که در حقیقت این روش هم نشأت گرفته از قرآن است که قرآن عظیم الشان در بدو ورود، اقوام را اینگونه دعوت می دهد که «قل یا أهل الکتاب تعالوا إلی کلمة سواء بیننا و بینکم». ملت و مجموعه ای که داعی گفتگوی بی طرف هست، دربین خودشان خیلی بیشتر باید این تعامل و تفاهم وجود داشته باشد. لذا انتظار بر این است که مهمانان جلسه فارغ التحصیلی که در واقع مهمانان جمهوری اسلامی هستند با محبت و صفا و صمیمیت بیشتر از آنها استقبال بشود و امکانات سفر از جمله ویزا برای آنها فراهم شود تا اینکه آنها از همان ابتدای برخورد خشت اول اخوت و برادری را لمس کنند و خدای ناخواسته این ذهنیت برای آنها ایجاد نشود که اهل سنت ایران در انزوا قرار دارند به طوری که حتی کسانی که خواسته باشند به آنها سر بزنند برایشان امکانات فراهم نمی شود و در لوای این دیدگاه، بدخواهان نظام و ملت به تبلیغات بپردازند که جامعه اهل سنت در ایران با مشکلات رو به رو هست و هیچ کسی را اجازه نمی دهند که برود از وضعیت مردمی آنجا آگاه بشود، و گاهی اوقات افرادی که می آیند کسانی هستند که در میان مردم خود جایگاهی ندارند یا اینکه می آیند و در محیط سربسته ای قرار گرفته و بر می گردند و از این قبیل سوء تبلیغات.
البته کسانی که در جلسه تقریب مذاهب شرکت می کنند شخصیت های برجسته ای هستند، اما جلسه آنها در یک محیط بسته و رسمی انجام می گیرد و حشر و نشر عمومی با مردم را ندارند و این فضای خاصی که در جلسه ختم بخاری و دیگر مراسم گرفته می شود در آن جلسه موجود نبوده و چنین وضعیتی را مشاهده نمی کنند، لذا موانعی در گذشته بوده و بحمدالله برطرف شده و الآن هم انتظار ما همین است که مهمانان بتوانند با عزت و سربلندی شرکت کنند، بالاخص مهمان هایی که از کشورهای آسیای میانه می آیند که آنها حدود شصت هفتاد سال در یوغ کمونیست زندگی کردند و فقط همان نور ایمانی خود را در قلوب خودشان حفظ کردند لذا اینها نیاز دارند که بیایند و در چنین جلساتی شرکت کرده و از حضور در جمهوری اسلامی پیام گرفته و برای تشویق و ترغیب دینی در مناطق خودشان اقدام نمایند. همچنین در کشورهای همجوار مانند افغانستان یا پاکستان که احیاناً در آنجا یکسری نظریات افراط گرایانه و تعصبات فرقه ای حکمفرما می شود، اگر این مهمانان بتوانند به آسانی حضور پیدا بکنند، می توانند انتقال دهنده پیام صلح و دوستی از سوی ملت ایران به کشورهای خودشان باشند. همچنین کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای عربی که به هر حال همه این بلاد مجموعه امت اسلامی را تشکیل می دهند اگر نظام جمهوری اسلامی و بتواند زمینه را برای حضور پر رنگ آنها فراهم کند می توانیم هم پایه های اخوت اسلامی را به معنای واقعی کلمه مستحکم کینم و هم می توانیم مانور بیشتری در تعامل و تفاهم بین شیعه و سنی داشته باشیم.
4- با توجه به فرا رسیدن مراسم فارغ التحصیلی، چه اقدامات و آماده گی هایی انجام گرفته است؟
طبق روال معمول وقتی مراسم ختم بخاری برگزار می شود یک شورای مرکزی تشکیل می شود که این شورای مرکزی راهکارها و راهبردهای اصلی مراسم را تبیین می کند و توسط این شوار کارها تقسیم می شوند و حضرت شیخ الاسلام حفظه الله و سایر مدرسین، کارکنان و طلاب حوزه در راستای فراهم کردن تدارکات و برنامه های اجرایی جلسه بر اساس تقسیم بندی شورای برنامه ریزی مشغول فعالیت می شوند، ابتدا اطلاع رسانی می شود – در داخل و خارج کشور-. عده ای دیگر در راستای فراهم کردن تدارکات دیگر جلسه فعالیت می کنند.
الحمد لله برای جلسه امسال هم آمادگی لازم صورت گرفته واطلاع رسانی شده وهنوز هم می شود که إن شاء الله این جلسه با کیفیت و کمیت بالایی برگزار بشود و بنده در اینجا جا دارد از مردم دین دوست و فهیم زاهدان تقدیر و تشکر کنم از این که به هر حال بدون اینکه یک ریال از هزینه های جاری حوزه برای جلسه صرف شود همه نیازهای جلسه را همه ساله مردم زاهدان فراهم می کنند. امسال هم مثل سالهای گذشته مردم به میدان آمده و خیلی از امکانات را فراهم کردند و برای فراهم شدن بقیه موارد هم در حال تلاش و کوشش هستند، دریک جمله باید بگویم که بحمدالله آمادگی کامل هست که ان شاء الله این جلسه با عزت و سربلندی هرچه تمام تر برگزار بشود و از مسئولین هم تشکر می کنیم که به هر حال زمینه برگزاری خوب و محترمانه جلسه را فراهم کردند. درمراوده ای که با مسئولین امر در زاهدان صورت گرفته موانعی که بر سر راه بوده، این موانع برطرف شده است.
و إن شاء الله جلسه در موعد مقرر(پنج شنبه و جمعه 10و 11مرداد) در محل عیدگاه ومصلی بزرگ اهل سنت زاهدان برگزار خواهد شد.
5- لطفا بفرمایید که هر ساله تقریبا چه تعداد شرکت کننده در این مراسم حضور می یابند؟
ما یک جمعیت مهمان داریم که از خارج از استان می آیند که آن جمعیت، تقریباً حدود 10هزار نفر می شوند. و از آنجایی که بخشی از فارغ التحصیلان خواهر هستند برای خواهران نیز همه ساله برنامه هایی در نظر گرفته می شود، اگرچه امسال به دلایل کمبود جا و امکانات شاید در مورد حضور عمومی خواهران برنامه ریزی خاصی نشده است ولی به هر حال این طور پیش بینی شده که در روز جمعه برای خواهران برنامه برگزار بشود.
لذا کسانی که از خارج از استان می آیند نزدیک به ده هزار نفر هستند اما جمعیت کلی شرکت کنندگان نزدیک به صد هزار و بالاتر می باشد، در سال گذشته بیش از صدو پنجاه هزار نفر شرکت کننده داشتیم و جالب این است که شرکت کنندگان از همه فرقه ها (شیعه و سنی) و دیدگاههای مختلف حضور دارند زیرا همه اینها دارالعلوم زاهدان را متعلق به خودشان می دانند و دارالعلوم هم شیوه اش بر این است که یک حرکت فراگیر داشته باشد که به هیچ وجه خودش را در یک قومیت و مذهب و تفکرمحصور نکند و در واقع این جلسه، یک جلسه مذهبی نیست بلکه یک جلسه دینی است ودین مال همه است. به اقرار خود شرکت کنندگانی که از خارج استان می آیند می گویند ما وقتی دراینجا حضور پیدا می کنیم، بوی مکه و مدینه را احساس می کنیم و یک جمعیتی مشابه آنجا را مشاهده می کنیم که برای مردم زاهدان این جمله آنها مایه عزت و افتخار است و ما خداوند متعال را بر این لطف و احسانش شکر می گوییم و این رانتیجه اخلاص مردم، و دعاهای حضرت مولانا عبدالعزیز و نتیجه همدلی و همکاری، علما، مردم و مسئولین می دانیم که چنین فضایی ایجاد شده است.
6- پیام و توصیه شما به مردم و شرکت کنندگان محترم چیست؟
امید و آرزوی من از مردم عزیز و شریف زاهدان این است که إن شاء الله دراین دو روز همه کارهای شخصی خود را تعطیل کنند و برای برگزاری این جلسه تشکیل بشوند. زیرا حضرت رسول اکرم صلی الله علیه وسلم فرمودند: «من کان یومن بالله و الیوم الآخر فلیکرم ضیفه» و اینها مهمانان خدا و رسول هستند که از جاهای مختلف حضور پیدا می کنند. لذا مردذم عزیز همانطوری که در پذیرایی و تهیه تدارکات شرکت کرده اند، در مورد پذیرایی اصلی خود که حضور در جلسه هست نیز کوتاهی نکنند.
انتظارم از شرکت کنندگان عزیز و مهمانان گرامی که از سطح استان و یا استان های دیگر حضور پیدا می کنند این است که پیام این جلسه که پیام دین دوستی و اخوت و برادری است این پیام را به دیگران انتقال بدهند و در راستای عملی ارج نهادن به دین و دانش د رمناطق خود شان گامهای مؤثری بردارند و از مسئولین امر و مسئولین عزیز انتظامی و امنیتی هم انتظار این است که در این روزها هوشیارانه حضور پیدا کنند تا این جلسه درامنیت کامل و باعزت و سربلندی توأم با محبت و صمیمیت برگزار شود و جوانان عزیز انتظامات که همیشه به عنوان بازوان توانا و چشمهای بینای مسجد مکی فعالیت می کنند إن شاء الله کما فی السابق حضورفعال و خستگی ناپذیری داشته باشند.
و در پایان خودم وعلمای عزیز، مردم گرامی و مادران و خواهران را خطاب می کنم که برای عزت و سربلندی اسلام و برای موفقیت و آرامش و مقبولیت این جلسه دعا بکنند.