امسال در جریان برپایی سیوسومین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران ضمن دیدار از غرفههای ناشران اهلسنت؛ پای صحبت برخی از فعالان این عرصه نشستیم و به چالشها و موفقیتهای این صنف و تعدادی از نویسندگان مطرح هم گوش فرا دادیم.
طبق گفتهها بیش از ۵۰ ناشر اهلسنت ایران مجوز نشر کتاب دارند. هرچند تعداد اندکی از این آمار بهطور مداوم تاکنون فعالیت نشر داشتهاند. در نمایشگاه امسال (۱۴۰۱) هم چیزی قریب به ۱۰ انتشاراتی فعال و مطرح از ایران حضور داشتند. حضور ناشران اهلسنت از کشورهای دیگر هم به نسبت سالها و دهههای گذشته کمتر شده بود.
برخی از ناشران ضمن اشاره به سابقۀ چند دهۀ خود در امر کتاب و موفقیت در نشر حتی بالای ۲هزار عنوان کتاب، اما باز هم از افزایش فشارها و چالشهای مادی و معنوی پیش رو برای تداوم فعالیتشان نقد و گلایه داشتند.
هرچند گرانی کاغذ و فراگیر نبودن یارانۀ آن به همۀ ناشران، مشکلات معیشتی و حمایتی، عدم استقبال گرم جامعۀ کتابخوان در شرایط فعلی و در نتیجه فروش نرفتن کتابها، پیچوخمهای مستأصلکنندۀ اداری در دادن مجوز نشر کتابها و حتی عدم استقبال و تمایل نویسندگان و مترجمان مطرح و متخصص بنا به دلایل گفتهشده برای تولید کتاب، درد مشترک اکثر ناشران و فعالان این حوزه است.
با وجود موارد اشارهشده، ناشران فعال اهلسنت به چالشهای ویژهتری هم اشاره مینمایند ازجمله؛
نداشتن کارشناسان متخصص، با تجربه و دلسوز از اهلسنت در شورای تخصصی ممیزی کتاب در وزارت ارشاد؛ این عدم حضور متخصصان موجب گردیده که کتابهای اهلسنت مطابق با باورهای اکثریت جامعۀ اهلسنت از گردونۀ ممیزی عبور داده نشوند بهطوریکه گاهی دستور به حذف و اضافههایی در کتابها داده میشود که ضمن بههمریختن شاکلۀ اصلی پیام کتاب، چنین حذفهایی در صورت تحقق، خلاف باورهای ارزشمند اهلسنت خواهد بود.
نکتۀ دیگر جامعۀ اهلسنت برای صحابۀ گرامی پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوسلم)؛ پیشوند و پسوندهای مکرّمانهای قائل هستند؛ درخواست اِعمال سلیقۀ حذف این موارد خلاف باور آنهاست و حتی خلاف اصول مسلّم و مصرّح قانون اساسی و تأکیدات مسؤولان رده بالای مملکت مبتنی بر آزادی اقلیتهای قومی و مذهبی در نشر و گسترش باورهای مذهبی و عرفی خودشان است.
البته اِعمال این مورد ظاهراً در رابطه با موضوعات تاریخی، فرهنگی و اجتماعی اقلیتهای قومی هم گاهی طبق گفته ناشران صدق میکند.
مسألۀ دیگر بابشدن زدن برچسب اجباری «ویژۀ اهلسنت» بر روی تمام کتابهای ناشران اهلسنت حتی بر روی موضوعات غیرمذهبی در چند سال گذشته، از نظر ناشران «محدودیتی ناروا» است.
همچنین نداشتن اتحادیۀ صنفی ناشران اهلسنت که پیگیر حقوق و مطالبه صنفی ناشران و اهل قلم این جامعه باشد و نداشتن مکان و مؤسسهای برای گردآوری، ساماندهی امور تخصصی و اقدام برای پروژههای مشترک، نداشتن هیچ پژوهشکدۀ علمی و تخصصی که بهطور ویژه و مستند به امور تحقیقی و علمی این حوزه بپردازد و مرجعی برای پشتیبانی علمی ناشران گردد؛ چالش جدّی دیگر این صنف است.
موارد اشارهشده تنها بخشی از چالشهای پیش روی این صنف تأثیرگذار در نشر و نهادینه نمودن فرهنگ و باورهای اهلسنت است. بدون تردید چالش و مشکلات این عرصه، فراتر از این موارد است و مواردی از زاویههای دیگری هم در این حوزه وجود دارند که در این سطور تنها به شمّهای از آنها اشاره گردید.
ناگفته نماند پتانسیلها و ظرفیتهای ارزشمندی هم در این جامعۀ وسیع و متنوع قطعاً وجود دارند که در صورت اهتمام و مدیریت صحیح و دوراندیشی نهادها و مسؤولان ذیربط میتواند بر انرژی همگرایی و انسجام ملّی سرزمین ما نیز بیشتر بیفزاید.
منبع: اصلاحوِب (با اندکی تلخیص)
دیدگاههای کاربران