همواره صیادان و ماهیگیران و ملوانان بلوچ، كم مورد اخاذی، غارت، اسارت‌های طولانی‌مدت و شكنجه‌های بسیار سخت جسمانی و روحی و روانی كشورهای آفریقایی و دزدان دریایی قرار نگرفته‌اند. در تازه‌ترین این حوادث اوایل سال گذشته یک لنج حامل چهارده صیاد و ملوان بلوچ ایرانی كه به قصد صید ماهی وارد آب‌های آزاد شده بودند توسط ماموران جمهوری موزامبیک به اتهام ورود به آب‌های قانونی این کشور بازداشت و پس از آن بلافاصله روانه زندان‌های این كشور واقع در جنوب قاره آفریقا شدند. اكنون با گذشت نزدیک به یک سال از اسارت این ماهیگیران و تشدید نگرانی‌ها در خصوص وضعیت سلامت و وخامت حال آنان، خانواده‌های صیادان در بند با نگارش نامه‌ای به محمدجواد ظریف خواستار پیگیری فوری و جدی وزارت امور خارجه برای آزادی اسیران خویش شده‌اند.
هرچند تاكنون تلاش‌هایی برای رهایی اسیران ماهیگیر در موزامبیک انجام شده، اما این رایزنی‌ها نتیجه مشخصی در بر نداشته، به همین دلیل خانواده‌های مستضعف این چهارده صیاد بلوچ با نگارش نامه‌ای ضمن برشمردن رنج‌های حاصله از زندانی شدن سرپرستان و نان‌آوران خود، خواستار این شده‌اند كه با دیپلماسی مقامات وزارت خارجه هرچه سریع‌تر شرایط را برای آزادی ایشان هموار و فراهم كنند.
در این میان آنچه بیش از پیش حائز اهمیت و قابل توجه است اینکه تمامی چهارده صیاد اسیر در كشور موزامبیک اهل و ساكن روستای محروم «رمضان كلگ» در شهرستان نیکشهر هستند و تقریبا همۀ این زندانیان مستضعف از اقوام نزدیک همدیگرند و حتی در میان آنها از یک خانواده دو یا چند نفر زندانی‌اند كه به دلیل نداشتن شغل و درآمد كافی برای صیادی به شهرستان‌های همجوار چابهار و كنارک رفته بودند.
مسالۀ صید صیادان بلوچ توسط دزدان دریایی و یا اسارت اینان همواره در كشورهای قحطی‌زده، ناامن و بسیار فقیر آفریقایی به تجارتی غیرانسانی و كثیف اما جذاب و پررنق برای آنان بدل شده كه در بسیاری از مواقع حتی به قیمت جان صیادانی ایرانی تمام خواهد شد كه ناتوان هستند از پرداخت مبالغ هنگفت در قبال آزادی خویش. نیروهای دریایی كشورهای جنوبی آفریقا ازجمله تانزانیا، سومالی، موزامبیک و… هر از چندگاه به اتهام و بهانۀ ورود غیرمجاز به آب‌های قانونی خود اقدام به صید صیادان بلوچ ایرانی می‌كنند كه یا ناخواسته و بدون اطلاع وارد آب‌های این كشورها می‌شوند، یا اینكه بر اثر توفانی‌شدن دریا یا نقص فنی لنج ناچار خواهند شد به آب‌های سرزمینی كشورهای یادشده پناه ببرند، اما این پناهندگان بلافاصله پس از پا نهادن بر ساحلِ به‌ظاهر نجات، طعمه‌هایی جذاب و پول‌سازی خواهند شد برای گاردهای ساحلی این كشورهای بحران‌زده و گرسنه.
می‌دانیم كه بنادر استراتژیک چابهار و كنارک در سیستان‌وبلوچستان به‌عنوان قطب صید و صیادی ایران شناخته می‌شوند و اكنون نیز بیش از 60 درصد صید ماهیان صنعتی كشور و 40 درصد از كل صید ایران در همین استان تامین می‌شود. بنابراین صیادان برای صید بیشتر به آب‌های دور می‌روند و ناخواسته یا از مرزهای مشخص آبی عبور كرده و توسط گارد ساحلی كشورها بازداشت می‌شوند، یا اینكه صیادان بلوچ طعمه صید دزدان دریایی خواهند شد كه در هر دو صورت در ازای آزادی اسیران باید مبالغی هنگفت پرداخت شود در غیر این‌صورت یا از گرسنگی و تشنگی خواهند مرد یا از خطر شكنجه‌های طاقت‌فرسا و بی‌رحمانه.
بر اساس آمارهای موجود در حال حاضر تنها در شهرستان كنارک بیش از 25 هزار صیاد به‌وسیله 930 فروند لنج و هزاروچهارصد قایق در این منطقه مشغول صید و صیادی هستند كه شمار بالایی از این صیادان را روستاییان شهرستان‌های همجوار دو بندر چابهار و كنارک تشكیل می‌دهند كه هر ساله به خاطر حوادث دریایی این‌چنینی و مشابه همچون غرق‌شدن كشتی‌ها و لنج‌ها یا جان خود را از دست می‌دهند یا اینكه سال‌های بسیاری از عمر گران خود را در اسارت می‌گذرانند. آن‌طوركه خانواده‌های چهارده ماهیگیر اسیر در كشور موزامبیک اظهار می‌دارند و طبق تماس‌ها، تصاویر و ویدیوهای ارسالی این زندانیان وضعیت ایشان اكنون بسیار اسفناک است و سوا از گرسنگی، وضعیت بد نگهداری، شكنجه‌های جسمانی سخت و طاقت‌فرسا شرایط را برای این صیادان بلوچ غیرقابل تحمل كرده است.
ورود ناخواسته، یا به اجبار ماهیگیران بلوچ به آب‌های كشور سومالی كه از جنگ داخلی و عدم تمركز حكومت واحد و مركزی رنج می‌برد، تاكنون بیشترین مخاطرات و آسیب‌ها را برای این صیادان بلوچ داشته تا جایی كه در بسیاری از مواقع منجر به از دست دادن جان ایشان شده و در بهترین حالت ممكن طعم تلخ و كشنده ماه‌ها و سال‌ها اسارت را در چنگال دزدان دریایی، یا در زندان‌های این كشور فقیر و ناامن تجربه كرده‌اند.
به‌هرحال، خانواده‌های صیادان زندانی در جمهوری موزامبیک همچون خانواده‌های 17 زندانی اسیر آزادشده در كشور سومالی در سال گذشته و 3 زندانی نجات‌یافته دیگر در اوایل سال جاری، امیدوار به دیپلماسی دیپلمات‌های كشورمان هستند تا هر چه زودتر سوا از رنج معیشت و دست‌وپنجه نرم‌كردن با فقر و نداری، از دربند بودن تنها نان‌آوران خانواده خویش و فراق عزیزان‌شان رهایی یابند. تا بعد.
منبع: روزنامه اعتماد/ 5 مهر 1399
دیدگاههای کاربران