واقعۀ «اسراء» تنها یک رویداد و پیش‌آمد فردی و معمولی نبود که صرفاً رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم به رؤیت نشانه‌های بزرگ و مشاهده عینی ملکوت آسمان و زمین مشرف شده باشند، بلکه علاوه بر اینها این مسافرت اسرارآمیز نبوی، اهدافی دقیق و عمیق، و دلالت‌های حکیمانه و نکاتی شگفت‌انگیز در بر داشت.
داستان «معراج» و سوره های «اسراء» و «نجم» که در همین‌باره نازل شده‌اند، صریحاً گویای این مطلب‌اند که حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم پیامبر «قبلتَین» و امام «مشرقین» و «مغربین» و جانشین پیامبران گذشته و رهبر تمام نسل‌های آینده است.
در سفر معراج رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم «مکه» با «قدس» و «مسجدالحرام» با «مسجدالاقصی» پیوند یافت و تمام پیامبران پشت سر آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم اقتدا نمودند.
واقعۀ مهم فوق، بیانگر این مطلب است که رسالت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه وسلم عمومی و امامت‌اش جاودانی و تعالیم وی راهنمای تمام بشر در هر مکان و زمان باشد.
واقعۀ «معراج» ثابت کرد که نبوت و رسالت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم جهانی و جاودانی است و هرگز منحصر به یک زمان و مکان خاص نیست.
اگر رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم صرفاً رهبر یک ملت و منطقه و یا رهبر آزادیبخش یک نژاد و بنیانگذار یک دولت می‌بود، نیازی نداشت تا به «اسراء» و «معراج» مشرف شود و به سیاحت جهان ملکوت بپردازد و بین زمین و آسمان تماس تازه‌ای برقرار شود.
چه، آن سرزمینی که در آن می‌زیست، محیطی که در آن دست به فعالیت زده بود، و جامعه‌ای برای سعادت و پیشرفت آن می‌کوشید، کافی بود که فقط در جهت مصالح و منافع آن گام بردارد و از دیگر نقاط جهان صرف‌نظر نماید. در این‌صورت ضرورتی نداشت که در آسمان‌های بلند و تا «سدرة المنتهی» سَیر کند، یا به مسجد الاقصی که از منطقه‌اش دور بود و در قلمرو دین مسیحی و حکومت روم قرار داشت، مسافرت نماید.
بنابراین حادثۀ عظیم «اسراء» و «معراج» اعلامی بود از سوی خداوند جهانیان که حضرت محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم از طراز رهبران عادی و ملی نیست که تلاش‌ها و استعدادهای آنها از مرز کشور و ملت‌هایشان تجاوز نمی‌کند و به‌جز ملت‌ها و محیط‌هایی که در میان آن تولد یافته‌اند دیگران بهره‌ای نداشته باشند.
واقعۀ معراج این امر را مبرهن ساخت که محمد صلی‌الله‌علیه‌وسلم از گروه انبیا و پیامبرانی است که رسالت‌های آسمانی را به زمین حمل می‌کنند و پیام‌های خالق را به مخلوق می‌رسانند و مایۀ خوشبختی بشریت و باعث سعات تمام انسان‌های روی زمین در هر زمان می‌شوند.
*[اقتباسی از کتاب «نبی رحمت»/ تألیف: علامه سید ابوالحسن علی ندوی رحمه‌الله/ ترجمه: مولانا محمدقاسم قاسمی]