طی چند ماه گذشته که حزب بیجیپی (بهارتیا جناتا پارتی) هند برای بار دوم اکثریت آرا را به دست آورده و بر تخت دهلی نشسته است، مسلمانان این کشور با مشکلات جدی و محدودیتهای تازهای مواجه شدهاند. لغو خودمختاری کشمیر که تنها ایالت دارای اکثریت مسلمان در کنترل هند است و هموار کردن راه برای تغییر بافت جمعیتی کشمیر و سپس سرکوب شدید معترضان کشمیری و بازداشت هزاران تن از آنان، تغییر اسامی اسلامی چندین شهر مثل «اللهآباد»، «فیضآباد» و حکم دیوان عالی هند به نفع هندوها در مورد قضیه مسجد بابری همه مسائلی هستند که مسلمانان هند را نسبت به وضعیتشان شدیدا نگران کردهاند. پیش از این، دولت بیجیپی به رهبری نارندرا مودی طلاق ثلاثه را غیرعادلانه خوانده بود و پس از کشمکش فراوان آن را ممنوع قرار داد؛ امری که رهبران مسلمان آن را دخالت در امور مذهبی خود تلقی کردند.
در تازهترین مورد، دولت ملیگرای هندو توسط پارلمانش لایحهای را به تصویب رسانده که براساس آن مهاجران پیرو شش دین رایج در جنوب آسیا از کشورهای پاکستان، بنگلادش و افغانستان تابعیت هند را خواهند گرفت، به شرط آنکه این مهاجران پیش از 2015 به هند مهاجرت کرده باشند. طبق این لایحه مهاجران مسلمان به هند نمیتوانند تابعیت این کشور را بگیرند.
اهمیت این لایحه در چیست؟
سالهاست که مسلمانان ایالت آسام با مشکل هویتی مواجه هستند. آسام تقریبا 33 میلیون نفر جمعیت دارد که 35 درصد آن مسلمان هستند. 70 درصد مسلمانان آسام (حدودا 7 میلیون) از نژاد بنگالی هستند. 5 میلیون بنگالی هندومذهب نیز در این ایالت زندگی میکنند. آسام مرز مشترک با بنگلادش دارد. در پایان ماه اوت سال جاری دولت به آمارگیری اقدام کرد و از شهروندان خواست هندوستانی بودن خود را اثبات کنند. پس از اعلام نتایج آمار، دولت حدود دو میلیون نفر را «مشکوکالتابعیت» قرار داد. مسلمانان آسام عموما بیسواد یا کمسواد هستند و به کشاورزی و شغلهای معمولی اشتغال دارند. ارائه مدارک برای اثبات حضور پیش از 1971 برایشان کار آسانی نیست. بههمین دلیل خیلی از مسلمانان آسام مشکوکالتابعیت قرار داده شدهاند.
موضوع کمپهای نگهداری “خارجیهای غیرقانونی” در ایالت آسام هند همیشه مورد اعتراض گروههای حقوق بشری و مسلمانان این کشور بوده است. اخیرا روزنامه “اندین اکسپرس” هند با انتشار گزارشی تحقیقی افشا کرده که دولت ایالتی آسام پس از آمارگیری اخیر، در حال ساخت کمپهای جدیدیست که قرار است در هر کدام سه هزار نفر نگهداری شوند؛ کمپهایی که شبیه زندان هستند و ساکنانشان در شرایط سختی به سر میبرند. این بدین معناست که هند میخواهد افراد بیشتری را از تابعیت کشورش محروم کند و تعداد مسلمانان زندانی افزایش یافته است. از طرفی، مهاجران غیرمسلمان طبق لایحه جدید به راحتی میتوانند شهروند هند بشوند.
اقدامات پیشین هند علیه مسلمانان و اعتراض محدود و مسالمتآمیز آنان علیه اقدامات تبعیضآمیز دولت بیجیپی، آقای مودی و همکارانش را دچار اشتباه محاسباتی کرد و آنها بر این رویه ادامه دادند. سرانجام فعالان مسلمان با همراهی احزاب اپوزیسیون خشم خود را ابراز کردند و اقشار مختلف به خیابانها ریختند. طی دو هفته بیش از بیست معترض جان باختهاند، دهها نفر زخمی شدهاند و هزاران نفر نیز راهی بازداشتگاه شدهاند. اکنون مسلمانان هند احساس میکنند تدریجا تبدیل به شهروند درجه دو میشوند و حتی ممکن است تابعیت هندیشان لغو یا مشکوک تلقی شود.
همهی این اقدامات تبعیضآمیز و خصمانه در حالی صورت میگیرد که قانون اساسی هند این کشور را سکولار معرفی کرده و قرار نیست جا برای پیروان دینی خاص در این کشور تنگ شود. اما اقدامات تبعیضآمیز علیه دویست میلیون مسلمان در هند طی ماههای اخیر، باعث شده شهرت مثبت این کشور بزرگ زیر سؤال برود. رهبری بزرگترین دموکراسی جهان به دست هندوهای ملیگرا افتاده که تدریجا کشورشان را تبدیل به کشوری «هندو» میکنند و به راحتی حقوق دیگر اقوام و مذاهب را زیر پا میگذارند. مساجد را تعطیل میکنند. اینترنت را قطع یا مختل میکنند. مقررات منع آمد و شد اعلام میکنند. روزنامهنگاران و فعالان مسلمان را بازداشت میکنند. مدارس دینی را تهدید میکنند. همهی این اقدامات به بهانهی برقراری امنیت صورت میگیرد؛ امنیتی که خود دولت برای نابودی آن آستین بالا زده است.
از سوی دیگر، هیچ نشانهای از عقبنشینی «مودی» و یا فشار جدی از سوی کشورهای اسلامی و قدرتهای جهانی علیه هند نیز مشاهده نمیشود. اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، شرایط برای مسلمانان هند سختتر خواهد شد. اقدامات «مودی» هرچند باعث خرسندی هوادارانش میشود، اما ناگفته پیداست که او کشورش را به سوی تقابل مذهبی و چنددستگی پیش میبرد. نارندرا مودی ممکن است با اقدامات تبعیضآمیزش، برای مدتی افکار عمومی را نسبت به ناکامیهای اقتصادیاش منحرف کند، اما خیلی زود مأیوسی مردم خودش را خواهد دید و صدای مخالفانش را بلندتر و رساتر خواهد کرد.