📎جمعه 22 شهریور 1398 دومین روز سفرمان به جمهوری تاتارستان است و ما همچنان در شهر تاریخی بلغار در ۲۵۰ کیلومتری جنوب غربی قازان هستیم. طبق برنامه قرار است حضرت شیخ‌الاسلام در دو جلسۀ درس‌گفتار دیگر مباحثی را برای دانشجویان آکادمی اسلامی بلغار مطرح کنند. همچنین مولانا عبدالغنی بدری قرار است درس‌گفتاری داشته باشند.
درس‌گفتار دوم حضرت شیخ‌الاسلام طبق برنامه، ساعت 8ونیم صبحِ جمعه با موضوع «درس‌هایی از سیرت محمد مصطفی صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم» برگزار شد. در این جلسه هم ایشان به عربی سخن گفتند و باز هم سخنان‌شان با استقبال دانشجویان آکادمی اسلامی بلغار مواجه شد. این بار هم ایشان پرنکته سخن گفتند و دانشجویان حاضر خیلی اظهار تأثر کردند.
پس از درس‌گفتار حضرت شیخ‌الاسلام، جناب مولانا عبدالغنی بدری حفظه‌الله درس‌گفتاری به زبان عربی با موضوع «اصول و مبادی فهم قرآن» برگزار کردند که مباحث ایشان هم خیلی برای دانشجویان حاضر تازگی داشت و آنگونه که خود اظهار می‌کردند، خیلی برایشان مفید واقع شده بود. در ادامه مراسم نماز جمعه برگزار شد. برنامۀ بعد از نماز عصر روز جمعه بازدید از بخش‌های مختلف آکادمی اسلامی بلغار بود.
📎دربارۀ آکادمی اسلامی بلغار قدری توضیح بدهم؛ این آکادمی را دولت روسیه پایه‌گذاری کرده است. کلنگ احداث آن با تلاش و پیگیری‌های رئیس‌جمهور سابق تاتارستان، سال 1395 بر زمین زده شده و عملیات ساخت آن تقریبا طی یک سال به پایان رسیده است. مراسم افتتاح رسمی این آکادمی دو سال پیش یعنی اردیبهشت 1396 با حضور شخصیت‌های سیاسی و دینی جمهوری تاتارستان از جمله رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر این کشور، رئیس اداره تشکیلات دینی بخش مرکزی روسیه، مفتی تاتارستان و مفتی چچن‌ستان برگزار شده است.
می‌توان گفت آکادمی اسلامی بلغار در ردۀ مراکز علمی پیشرفتۀ دنیا قرار دارد. در دبی دانشگاهی اسلامی با همین سبک‌وسیاق وجود دارد که به نظرم این آکادمی از نظر امکانات در سطح بالاتری از دانشگاه دبی قرار دارد. در دو مقطع ماجیستر و دکتری/کارشناسی ارشد و دکتری، و در سه رشتۀ فقه، اصول فقه و عقیدۀ اسلامی دانشجو می‌پذیرد. دربارۀ کادر آموزشی آکادمی بگویم که هم استادان بومی در این آکادمی تدریس می‌کنند و هم استادانی مدعو از کشورهایی مثل سوریه، لبنان، مراکش، الجزایر و مصر. ما اینجا با جمعی از این بزرگواران آشنا شده‌ایم. استادان سوری با شیخ اسامه رفاعی و شیخ عدنان درویش ارتباط نزدیکی دارند و شافعی هستند. با شیخ جنید یکی دیگر از استادان سوری هم آشنا شده‌ایم که حنفی است و از چهره‌های نزدیک به شیخ رمضان البوطی رحمه‌الله است. استاد دیگری از الجزایر هم اینجا تدریس می‌کند که ما با ایشان هم ملاقات کردیم.
تعداد دانشجویان مقطع دکتری محدود و تعداد کل دانشجویان آکادمی مجموعاً 110 تا 120 نفر است که بیشترشان از کشورهایی مثل قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و سایر کشورهای عضو فدراسیون روسیه مثل داغستان و چچن‌ستان و نیز خود تاتارستان برای تحصیل به بلغار آمده‌اند.
آکادمی اسلامی بلغار شعبه‌ای در قازان ویژۀ دانشجویان مقطع کارشناسی دارد. دانشجویانی که این مقطع را با موفقیت پشت سر می‌گذارند از قازان به بلغار می‌آیند و اینجا ادامۀ تحصیل می‌دهند.
📎این آکادمی دارای یک کتابخانۀ مجهز دارای 15 هزار جلد کتاب است. در این کتابخانه از به‌روزترین امکانات کتابداری استفاده شده است؛ وقتی یک دانشجو کتابی را برمی‌دارد ابتدا باید آن را در جای مشخصی بگذارد تا بارکدخوانیِ الکترونیکی انجام شود و رسید دریافت کند. اگر این مرحله را دانشجو رد نکند و کتاب را با خود ببرد، بلافاصله سنسورهای حفاظتی فعال می‌شوند و صدای آژیر به علامت اینکه کتابی ثبت نشده دارد از محدودۀ کتابخانه خارج می‌شود، فضا را پر می‌کند. در دانشگاه اسلامی بلغار محلی برای نگهداری کتاب‌های نفیس خطی هم درنظر گرفته شده است.
📎از امکانات و تجهیزات آموزشی و کمک‌آموزشی آکادمی اسلامی بلغار هرچه بگویم کم گفته‌ام. این آکادمی دارای یک سالن آمفی‌تئاتر با ظرفیت 700 نفر است. در وسایل کمک‌آموزشی تکنولوژی روز دنیا به‌کار گرفته شده است. هر کلاس مجهز به یک مانیتور تقریبا 60، 70 اینچی است و در سالن آمفی‌تئاتر آکادمی یک مانیتور بزرگ به اندازۀ تقریبا 100 متر مکعب نصب شده است.
امکانات رفاهی برای دانشجویان هم قابل توجه است. هر دانشجو یک اتاق مستقل با تمام تجهیزات رفاهی در اختیار دارد. این آکادمی همچنین دارای فضاهای ورزشی، سونا و جکوزی است و دانشجویان می‌توانند در اوقات فراغت از آنها استفاده می‌کنند.
وسایل گرمایشی و سرمایشی برای اتاق‌ها و کلاس‌ها پیش‌بینی شده و از این لحاظ هم هیچ کمبودی وجود ندارد. دوستان میزبان می‌گویند شما در بهترین زمان به اینجا آمده‌اید چون فقط یک ماه دیگر اینجا چیزی حدود دو متر برف می‌بارد و دمای هوا چندین درجه زیر صفر می‌رود. 6 ماه این وضعیت ادامه دارد و رفت‌وآمد در محوطه‌های بیرونی از طریق تونل‌هایی که بین برف‌ها ایجاد می‌شود، انجام می‌گیرد.
باتوجه به سرمای بیش از حد هوا در زمستان‌ها، درهایی که در ورودی ساختمان‌های این آکادمی نصب شده، دو جداره‌اند. یعنی هنگام ورود و خروج شما باید از دو در عبور کنید. در زمستان‌ها رفتن به مسجد اصلی که مقداری با ساختمان آکادمی فاصله دارد، هم سخت می‌شود. برهمین اساس در ساختمان اصلی آکادمی نمازخانۀ بسیار شیک و چشم‌نوازی بنا کرده‌اند تا دانشجویان بتوانند در شرایط سخت آب‌وهوایی اینجا نمازشان را با جماعت ادا کنند.
📎در شهر بلغار مسجد بسیار زیبایی بنا شده است که به آن آق‌مسجد/مسجد سفید می‌گویند. آق‌مسجد خیلی بزرگ نیست و معماری آن به سبک خانقاهی است. اطراف مسجد 30 حجره وجود دارد که البته مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
آق‌مسجد و آکادمی اسلامی بلغار نماد اسلام در تاتارستان به‌حساب می‌آیند و نکتۀ جالب اینکه هر دو در همان نقطه‌ای بنا شده‌اند که برای اولین بار لشکر اسلام وقتی به این منطقه آمده آنجا توقف کرده و فعالیت خود را از آنجا آغاز کرده است. علما و بزرگان اینجا برای تبرک این نقطه را برای تأسیس مسجد و آکادمی انتخاب کرده‌اند.
📎همانگونه که علامه مفتی محمدتقی عثمانی در سفرنامۀ خود به این منطقه اشاره کرده‌اند؛ تاتارهای این منطقه از آن تاتارهای وحشی که به تعبیر یکی از بخاراییان «آمدند و کَندند و سوختند و کشتند و بردند و رفتند» نیستند. این مردم خودشان مورد ظلم آن تاتارها قرار گرفته‌اند. بااین‌حال عنوان «تاتار» که در زبان روسی به معنای «وحشی» است روی این مردم مانده است. آن ابتدا این مردم تلاش کرده‌اند که این عنوان را حذف کنند، که به مرور زمان تثبیت و امروز خودشان خود را «تاتار» معرفی می‌کنند.
95 درصد از جمعیت جمهوری تاتارستان را مسلمانان حنفی‌مذهب تشکیل می‌دهند. کل جمعیت این کشور چیزی حدود 5 میلیون نفر است که سه قومیت تاتارها، روس‌ها و چواش بیشترین تعداد جمعیتی را دارا هستند، اما تاتارها اکثریت اول هستند، خیلی هم مطرح و صاحب‌نفوذند و بیشتر پست‌های سیاسی را در اختیار دارند.
📎بعد از نماز مغرب روز جمعه استادان سوری آکادمی اسلامی بلغار حضرت شیخ‌الاسلام را دعوت کرده بودند که نتیجۀ آن دیداری ثمربخش شد؛ دیداری که سبب شد آن بزرگواران خیلی از شخصیت و دیدگاه‌ها و مواضع حضرت شیخ‌الاسلام متأثر شوند.
بعد از نماز عشا دانشجویان فارسیزبان آکادمی که از کشورهایی مثل قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان برای تحصیل به بلغار آمده‌اند، به دیدار حضرت شیخ‌الاسلام آمدند و ایشان مقداری برای آنان صحبت کردند. مقداری هم جناب مولانا بدری سخن گفتند و در پایان دعا شد. حدود یک ساعت این دیدار صمیمی به طول انجامید.
نکتۀ جالب اینکه بسیاری از دانشجویان اینجا پیش ما می‌آیند و می‌گویند ما در زاهدان درس خوانده‌ایم یا قرآن را حفظ کرده‌ایم. یکی می‌گوید من دو سال زاهدان بوده‌ام. یکی می‌گوید من سه سال زاهدان بوده‌ام. یعنی با زاهدان احساس تعلق می‌کنند و با هر کسی که از زاهدان بیاید بسیار اظهار محبت می‌کنند.
دو نفر از برادران تاجیک، اینجا در بلغار ما را همراهی می‌کنند. مولوی ادریس که دانش‌آموختۀ دارالعلوم کراچی و عالمی شایسته، معتدل و روشن است. ایشان در قازان در بخش فتوا فعالیت می‌کند. چهرۀ دیگری که ما را همراهی می‌کرد و حالا به قازان برگشته تا برنامه‌ها را ترتیب بدهد، دکتر آی محمد، استاد دانشگاه قازان است. ایشان مسئول کتابخانۀ دانشگاه قازان هم است.
ادامه دارد…
دیدگاههای کاربران