در قیام حضرت امام حسین رضیاللهعنه علیه ظلم و بیدادگریِ زمانش درسها و اندرزهایی نهفته است که یادآوری آن در این ایام خالی از لطف نیست.
ریشۀ قیام
بر اساس بعضی منابع تاریخی (که البته صحت و سقم آن چندان مشخص نیست)؛ حضرت معاویه رضیاللهعنه تصمیم داشت حضرت حسنبنعلی رضیاللهعنهما را بهعنوان ولیعهد تعیین کند، اما برخی از کارگزاران ایشان یزید را بهعنوان گزینۀ ولیعهدی مطرح کرده بودند، ولی حضرت معاویه دراینباره شکوتردید داشت، تا اینکه حسنبن علی رضیاللهعنهما از دنیا رحلت کرد و این حادثه سبب شد حضرت معاویه تصمیم دیگری بگیرد.
ولیعهدی یزید اتفاقی بود که در عصر نخست اسلام، درحالی رخ داد که بزرگانی از صحابه و تابعین وجود داشتند که به خلافت و رهبری مسلمانان سزاوارتر از یزید بودند. برایناساس امام حسین رضیاللهعنه از بیعت با یزید سر باز زد. یزید و کارگزارانش مخالفت فرزند رسولالله صلّیاللهعلیهوسلّم را اتفاق مهمی برشمردند و ایشان را برای بیعت تحت فشار گذاشتند. امام حسین وقتی شرایط را نامناسب دید به مکۀ مکرمه پناه برد. درهمینحال مردم کوفه از ایشان دعوت کردند که به آنجا برود تا با ایشان بیعت کنند. حضرت امام حسین مسلمبن عقیل را بهعنوان نمایندۀ خویش به کوفه فرستاد تا اوضاع را کنترل کند و ببیند واقعیت امر چیست.
هجدههزار نفر از مردم کوفه با امام حسین اعلام بیعت کرده و از ایشان خواسته بودند که به کوفه برود. سرانجام امام حسین با کاروانی متشکل از جمعی از یاران و افراد خانواده بهسوی کوفه حرکت کرد، اما مردم کوفه به سیدنا حسین رضیاللهعنه خیانت نموده و از سخن خود رجوع کردند و اینگونه بود که کسانی که موجب حرکت امام حسین به طرف کوفه شده بودند، به مقابله و مبارزه با آنحضرت پرداختند. لذا امام حسین رضیاللهعنه همراه با 72 تن از یاران خود، در روز شنبه دهم محرم سال 61 هجری در صحرای کربلا مظلومانه به شهادت رسید.
هنگام مصیبت صبر پیشه کنید
خداوند متعال با شهادت به امام حسین رضیاللهعنه عزت بخشید و ایشان را سرافراز نمود. بدون شک شهادت مظلومانۀ امام حسین و یارانش مصیبت بزرگی برای تمام مسلمانان جهان بوده است، اما خداوند متعال فرموده است که هنگام مصیبت صبر پیشه کنید… دین اسلام ما را از بیصبری بازداشته و به ما دستور داده هنگام مصیبت صبر و شکیبایی پیشه کنیم. خداوند متعال و پیامبر گرامیمان هیچگاه به ما توصیه نکردهاند که بر مرگ پیامبران پیشین بگرییم.
نکتۀ پایانی
یکی از مهمترین درسهایی که میتوان از واقعه شهادت مظلومانۀ امام حسین و یارانش گرفت این است که شاید قیام امام حسین از نظر سیاسی و نتیجۀ ظاهری به موفقیت نرسیده باشد، اما بیگمان قیام ایشان حرکتی بود برای اعلام حق و مخالفت با حکومتهای مستبد و باطل و راضی نشدن بر خفت و خواری و موضع گرفتن در برابر ظلم ظالمان و سر دادن فریاد عدالتخواهی و حقطلبی. امام حسین خدمت بزرگی به اسلام و مسلمانان کرد. ایشان با آغاز این حرکت برای نسلهایهای آیندۀ اسلام الگویی درخشان از ایمان و یقین بهوجود آورد که همواره در تاریخ پرتوافشانی میکند و موجب عزت و سربلندی مسلمانان میشود.