ترکیه بهعنوان کشوری که اروپا را به آسیا متصل کرده و با اکثریت مطلق مسلمان، قدرتی نظامی در ناتو، با عضویت در جی۲۰ و اقتصادی توانمند، بازیگر بزرگی در معادلات خاورمیانه است که باوجود جنگ سوریه و مرد بلندپروازی همچون اردوغان وارد سناریوهای زیاد داخلی و خارجی شده است که ریاستجمهوری ترامپ و برخوردهای نامتعارفش با متحدان و از طرفی موضعگیریهای اردوغان نسبت به مسئله اسرائیل و مخالفتها و شروط زیاد اتحادیه اروپا برای پیوستن ترکیه به این اتحادیه مجموعه علل و عوامل داخلی و خارجی باعث شده تا هر چه بیشتر ترکیه و شخص اردوغان به شرق نزدیکتر شود. هرچند به اعتقاد نویسنده این نزدیکی با توجه به ایدئولوژی فکری اردوغان هرگز نمیتواند اتحادی استراتژیک باشد.
ورود اردوغان با شهرداری استانبول به سطح اول سیاست ترکیه نشان از جایگاه مهم شهرداریها در ساختار سیاسی ترکیه دارد. اردوغان کمر همت به تغییر ساختار سیاسی کشور بسته و تصمیم به تغییر سیستم پارلمانی به ریاستی دارد و میخواهد دست نظامیان را از قدرت کوتاه کند و تا حدودی نیز در انجام تصمیماتش موفق بوده است.
11 فروردین 98 انتخابات شوراهای شهر و شهرداریهای ترکیه با هیاهوی مخالفان و موافقان اردوغان به پایان رسید و حزب حاکم «عدالت و توسعه» با متحد شدن مخالفانش تا حدودی از موقعیت انتخاباتی 2014 پایین کشیده شد، ولی به واقعیت نه آنگونه که موافقان دولت این انتخابات را یک پیروزی بزرگ برای دولت میدانند و نه آنطور که مخالفان دولت این انتخابات را یک پیروزی بزرگ برای خودشان میدانند، اتفاق تاثیرگذاری روی نداده است، اما میتوان آن را تلنگری برای حزب حاکم در آینده و ادامه راهش توصیف کرد. هرچند حزب حاکم چندین شهرداری بزرگ را از دست داده است، اما اکثریت نسبی خود را در کشور حفظ نموده است.
اگر بافت جمعیتی و سیاسی کشور ترکیه را بررسی نماییم از چهار طیف تشکیل شده که مخالفین و موافقین دولت دو اصل این ترکیب هستند و کردها و جامعۀ ملیگرا که مبنای رأیشان صرفا عملکرد دولتهاست و فارغ از تعصبات حزبی، به عملکرد افراد و احزاب حاکم رأی میدهند، ضلع سوم و چهارم این انتخابات هستند.
هرچند وجود تعصبات قومیتی در مناطق کردنشین ترکیه، سوریه، عراق و ایران همواره فاکتورهای دیگر را در انتخابها تحت شعاع قرار داده، ولی با روی کار آمدن حزب عدالت و توسعه و نخستوزیری شخص اردوغان و دادن پستهای کلیدی همچون وزارتخانهها تا حدودی دوران سیاهِ نداشتن حقوق اولیه شهروندی و حتی نداشتن اجازۀ پوشیدن لباس کردی برای کردها به پایان رسید و تا حدودی ارتباطی استراتژیک بین کردها و حزب عدالت و توسعه برقرار شد که تشکر اردوغان در سخنرانی اخیرش از کردها و رای آوردن حزب حاکم در شرناخ و آگری و رأی 30 درصدی حزب حاکم در دیاربکر نشان از این واقعیت دارد.
ازطرفی با توجه به بافت سیاسی در ترکیه، «رأیهای خاکستری» یکی از تعیینکنندهترین ضلعهای انتخاباتها در این کشور هستند.
اصلاحات ساختاری اقتصاد در ترکیه توسط اردوغان که ترکیه را از کشوری ضعیف در حوزه اقتصاد به بیست کشور برتر اقتصادی یا جی ۲۰ تبدیل کرده و دارای اقتصادی آزاد شده، اقتصاد را یکی از ابزار اصلی موفقیت اردوغان در یکی دو دهه گذشته کرده است. سقوط ارزش لیر و وضعیت بد اقتصادی در چند ماه گذشته را میتوان یکی از دلایل اصلی ریزش آرای خاکستری و ورود آنها به صندوق مخالفان ازجمله حزب جمهوریخواه خلق در انتخابات ۱۱ فروردین دانست.
تغییر لحن سخنان اردوغان با اولویت سیاست خارجی و قضیه سوریه در قبل از انتخابات، به اولویتهای اقتصادی در سخنرانی روز بعد از اعلام نتایج نشان از این واقعیت دارد که اقتصاد یکی از تعیینکنندهترین فاکتورهای انتخابات در ترکیه و دلیل اصلی ریزش آرا بوده است.
حال با این شرایط و اقتصاد آزاد که عوامل خارجی تاثیر مستقیمی بر آن دارند، اردوغان برای موفقیت حزب حاکم باید در چند حوزه به اصلاح سیاستهای خود بپردازد که ترمیم ارتباط خود با اروپا و تلاش در حل جریان سوریه و دوری از تنش با ایالات متحده آمریکا در مسائلی همچون خرید موشکهای اس۴۰۰ و پاتریوت در حوزه بینالملل و مذاکره با کردها و شروع روند پروسه صلح با کردها در حوزه داخلی میتواند در تثبیت موقعیت اردوغان و حزبش موثر باشد. هرچند بازیگران تاثیرگذاری در خارج از مرزهای ترکیه زیاد موافق شروع روند صلح در ترکیه نیستند.
انتخابات ترکیه و آیندۀ حزب حاکم
منتشر شده در فاتح کردی