براساس دادههای سازمان عفو بینالملل، پارلمان اروپا و دیدهبان حقوق بشر؛ از سرنوشت بسیاری از علما، روشنفکران، دانشمندان، ورزشکاران و هنرمندان اویغور که در «اردوگاههای اجباری» چین بهسر میبرند، اطلاعی در دست نیست.
بیش از یک میلیون ترک اویغور به اتهام «افراطگرایی دینی» در اردوگاههای بازپروری اجباری دولت چین در منطقه خودمختار سینکیانگ بازداشت شدهاند.
شخصیتهای مهمی مانند محمدصالح حجیم از علمای بزرگ اویغورها، عبدالنهد مخسوم و آیحان محمد تا کنون در این اردوگاهها جان باختهاند.
پارلمان اروپا در اکتبر 2018 پارلمان اروپا طی گزارشی درباره ضمن اظهار تأسف از درگذشت علمای مذکور در اردوگاههای اجباری چین، از بازداشت چند تن دیگر از علمای برجستۀ اویغور همچون: علی محمود، هائیلایته نیازی، ممتجان عبدالله، عبدالخلیل زنون و عبدالکریم عبدل در اردوگاههای اجباری چین خبر داده است.
جامعه بینالمللی همچنین اعلام کرده است که دکتر راحله داوود (رئیس مرکز تحقیقات فرهنگ و مدنیت اویغور) مفقود و پدرش نیز در اردوگاههای اجباری بازداشت شده است.
بنا به اعلام نهادهای حامی حقوق اویغورها، احتمالا افرادی مانند: دکتر گلپینا تاشممت (عضو هیئت علمی دانشگاه سینکیانگ)، پروفسور عبدالقادر جلالالدین (تاریخدان مشهور)، اکبر عمر (رئیس سابق دانشگاه کاشغر)، تاشپولاد طیب (رئیس سابق دانشگاه سینکیانگ)، پروفسور عبدالرحمان بیگ (نویسنده مشهور)، پروفسور غیرتجان عثمان (ادیب و عالم کارآفرین و موسس شرکت «اویغورتک») نیز توسط دولت چین بازداشت شدهاند.
واکنشهای بینالمللی به اقدامات چین
سازمان و نهادهای بینالمللی از مدتها پیش میکوشند تا جامعه جهانی را متوجه حبس میلیونها اویغور در بازداشتگاههای اجباری سینکیانگ چین به بهانه «آموزش دوباره» کنند.
کمیته رفع تبعیض نژادی وابسته به سازمان ملل متحد نیز نشستی در ژنو دربارۀ ظلم علیه گروههای اقلیت در چین برگزار کرد. در این نشست نهادهای حقوق بشری چین اعلام کردند: «دیدهبان حقوق بشر (HRW) هم اعلام کرده که بسیاری در ایالت خودمختار سینکیانگ در چارچوب «اتخاذ تدابیر پیشگیرانه» بازداشت و به دلیل اینکه این افراد از نظر مقامات چین دارای «مواضع خطرناک» بودهاند به مراکز «آموزش سیاسی» منتقل شدهاند.»/ آناتولی