سنی‌آنلاین| از وقتی‌که گوشی‌های هوشمند، فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی پا به زندگی انسان‌ها گذاشتند، از بعضی خانواده‌ها طعم خوش زندگی رخت بربست و صفا و صمیمیت و دیدوبازدیدهای دوستانه و دورهمی‌های خویشاوندان به تاریخ پیوستند و تبدیل به یک نوستالژی شد. این واقعیتی است که طرفداران پروپاقرص این پدیدۀ نوظهور نیز به آن اذعان دارند. البته اینترنت و فضاهای مجازی محاسنی هم دارند، اما اگر با نگاهی بی‌طرفانه و واقع‌بینانه به این قضیه بنگریم می‌بینیم که برای نوجوانان و جوانان به‌مراتب ضررشان از نفع‌شان بیشتر است، چون این دو وقتی کنار هم باشند همانند پنبه و آتش یا بهتر بگوییم آتش و بنزین همدیگر را با ولع می‌بلعند. قطعاً رفاقت این دو، فاجعه به‌بار می‌آورد.
سنگینی پلۀ ترازوی مضرات استفاده از فضای مجازی برای دانش‌آموزان چنان سنگین است که حتی اروپایی‌ها که خود سازنده و پیش‌قراول این عرصه هستند به مضرات آن برای این قشر زبان اعتراف گشوده‌اند. طبق تحقیقی که دربارۀ علل افت تحصیلی در بریتانیا صورت گرفته است؛ نظر 70 درصد از کارشناسان این بوده که فضای مجازی و اینترنت مصیبت افت تحصیلی را برای دانش‌آموزان‌شان به‌بار آورده است. اگر به تاریخچه گوشی‌های هوشمند نگاهی گذرا داشته باشیم، مدتی نیست که این موجود کشنده خودش را در جیب و دست همه انداخته و شروع به شبیخون‌زدن کرده است. استعدادها و اوقات زیبای همه را سوزانده و به جسم و روح آنان آسیب‌ها و ضرر‌ها رسانده است.
این مسئله موجبات نگرانی مدیران و مسئولان آموزشی در مدارس دینی اهل‌سنت کشور را نیز به‌همراه داشته است، به‌طوری‌که در بسیاری از این مدارس ازجمله دارالعلوم زاهدان- بزرگترین مرکز علمی و دینی اهل‌سنت ایران- برای استفادۀ طلاب از گوشی‌های هوشمند و ارتباط آنان با فضای مجازی قوانین و محدودیت‌هایی وضع کرده‌اند تا حتی‌الامکان از آسیب‌های این ابزار و فضا مصون بمانند.
پایگاه اطلاع‌رسانی «سنی‌آنلاین» با همکاری «انجمن فکر و اصلاح طلاب دارالعلوم زاهدان» شامگاه چهارشنبه (9 آبان 1397) میزگردی را با موضوع «آسیب‌‌‌شناسی استفاده از گوشی‌های هوشمند در فضاهای آموزشی» در حضور طلاب با کارشناسی مولانا عبدالحکیم عثمانی (استاد دارالعلوم زاهدان) و استاد علیجان آرمیون (کارشناس خانواده و اختلالات یادگیری و کارشناس رادیو زاهدان) برگزار کرد. در این مزگرد یک‌ونیم‌ساعته ابتدا مجری برنامه مولانا عبدالحکیم شه‌بخش، از اساتید دارالعلوم زاهدان مختصراً به بیان تاریخچه ورود کامپیوتر در جهان و پیشرفت وسایل و تکنولوژی‌های نوین پرداخت. سپس کارشناسان به آسیب‌‌‌شناسی استفاده از گوشی‌های هوشمند در فضاهای آموزشی پرداختند و برای نجات از این آسیب‌ها راهکارها ارائه کردند. در این میزگرد به سؤالات طلاب حاضر در جلسه نیز پاسخ داده شد.
آنچه در ادامه می‌خوانید چکیده‌ای از سخنان کارشناسان در این میزگرد است. ابتدا سخنان مولانا عبدالحکیم عثمانی و در ادامه سخنان دکتر علیجان آرمیون را با هم می‌خوانیم.
خطر استفاده نادرست از فضای مجازی واقعاً جدی است
مولانا عبدالحکیم عثمانی درباره انگیزه برگزاری این میزگرد با عنوان «آسیب‌‌‌شناسی استفاده از گوشی‌های هوشمند در فضاهای آموزشی» گفت: شاید بعضی‌ها فکر کنند در برخورد با این پدیده نوظهور خیلی افراطی عمل می‌شود. خطر فضای مجازی آن‌چنان زیاد و جدی نیست و نیازی به این‌همه سروصدا و وضع قانون‌های سفت‌وسخت ندارد.
ایشان ادامه داد: در مطالعاتی که درباره فضای مجازی در این چند روز پیش و گذشته داشته‌ام، تعبیراتی به چشمم خورد که با یقین می‌توان گفت که خطر استفاده نادرست از فضای مجازی واقعاً جدی است، بعضی‌ها از اینترنت و فضاهای مجازی با تعبیرات و جملاتی همچون: «فاجعه قرن بیست‌ویک»، «موریانه‌ای که ستون‌ها و پایه‌های خانواده‌ها را به لرزه درآورده است» و «ابتلای افراد به مرگ تدریجی» یاد کرده‌اند. به همین خاطر مسئولین به فکر افتاده‌اند تا برای دانش‌آموزان فضاهای آموزشی را در نظر بگیرند که از این امکانات به دور باشند.
موبایل خطرش از اسلحه بیشتر است
مولانا عثمانی «استفاده نادرست از موبایل» را «خطرناک‌تر از اسلحه» دانست و گفت: ما باید این واقعیت بسیار تلخ و خطرناک را بپذیریم که بسیاری از خانواده‌های متدین اما ناآگاه از مضرات و آسیب‌های فضاهای مجازی، نادانسته این اسلحه را در اختیار فرزندان‌شان گذاشته‌اند. باید از این خانواده‌ها پرسید، شما حاضر هستید یک کلت را با خشابی پر از تیر به دست بچه خردسال، دختر و فرزند‌تان بدهید. وقتی حاضر به پذیرفتن این پیشنهاد نیستند، باید بدانند که استفاده نامشروع از موبایل به‌مراتب از اسلحه گرم مخرب‌تر و زیان‌آورتر است.
ایشان ادامه داد: درباره افت تحصیلی دانش‌آموزان در بریتانیا تحقیقی انجام گرفت که 70 درصد معلمان و مدیران «فضاهای مجازی» را علت افت تحصیلی دانش‌آموزان عنوان کردند. در کشور ایران یک‌میلیون و سیصد هزار نفر در امتحانان نهایی شرکت کردند که 80 درصدشان با معدل 12 قبول شدند. وقتی این مسئله ریشه‌یابی می‌شود بیشتر کارشناسان استفاده از بازی‌ها و سرگرمی‌ها در فضای مجازی را علت این معضل می‌دانند.
استفاده موبایل به بهانه تحقیق و بررسی علمی، وسوسه شیطانی است
استاد دارالعلوم زاهدان در پاسخ به این ادعای طلاب که از موبایل‌های پیشرفته برای «تحقیق و بررسی مطالب علمی» استفاده می‌کنند، گفت: به نظرم بعضی‌ها که تحقیق و بررسی علمی را دستاویزی برای استفاده از گوشی‌های هوشمند قرار می‌دهند، دچار وسوسه شیطان شده‌اند، آنان واقعاً همه کتاب‌های کتاب‌خانه دارالعلوم زاهدان را مطالعه کرده‌اند که حالا به کتاب‌های مجازی نیاز پیدا کرده‌اند؟!
ایشان ادامه داد: شما کمی دست‌آوردهای علمی گذشتگان و اسلاف را با دست‌آوردهای علمی معاصر مقایسه کنید، یک آکادمی بزرگ علمی، یک دارالمترجمین و دارالتحقیق با چندین دستگاه رایانه، اینترنت و افراد زیادی مشغول تحقیق و بررسی فقط یک یا دو کتاب آنان هستند. درحالی‌که درگذشته نه اینترنتی بود و نه شبکه‌های اجتماعی. ما با این کارها فقط داریم خودمان را فریب می‌دهیم.
استفاده از اینترنت و شبکه‌های مجازی در جوانی مصداق واقعی جمع‌شدن آتش و بنزین است
ایشان «استعداد» و «زمان» را از سرمایه‌های مهم و حیاتی طلاب عنوان کرد و خاطرنشان ساخت: در سن جوانی استفاده از گوشی‌ها هوشمند، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی مصداق واقعی جمع‌شدن آتش و بنزین است. در این فضاها زمینه فساد کاملاً فراهم است و باعث «استعدادکُشی» و «ضایع شدن لحظات عمر» می‌شوند.
استاد دارالعلوم زاهدان با بیان اینکه که «مراوده گوشی از مراوده زلیخا کمتر نیست» تصریح کرد: اگر فضاهای مجازی برای افرادی بستر روابط نامشروع را فراهم کنند، زندگی معنوی آنان به آتش کشیده می‌شود. برای مبارزه با این نوع اشیای فریبنده نیاز به «ایمان پخته» و گفتن «معاذالله» حضرت یوسف علیه‌السلام است، چون در این نوع فضاها اسباب فساد و انحراف به‌وفور یافت می‌شود.
برای پرهیز از آسیب‌ها و ضررهای فضای مجازی، ب باید ه عمق این فاجعه نگاه کرد
مولانا عثمانی با بیان اینکه «برای پرهیز از آسیب‌ها و ضررهای فضای مجازی، باید به عمق این فاجعه نگاه کرد»، خاطرنشان ساخت: باید همیشه آسیب‌ها و ضررهای فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بیان شوند. وقتی خطر جدی گرفته شود افراد برای مقابله با آن پدیده تدابیر لازم را می‌اندیشند و برای نجات خود و دیگران به فکر راه چاره می‌شوند. اگر خطر جدی گرفته نشود، هیچ‌کسی به فکر تدابیر امنیتی نمی‌افتد.
ایشان «برگزار میزگردهای توجیهی» را در راستای بیان آسیب‌های گوشی‌های هوشمند مهم و مؤثر دانست و گفت: با برگزاری میزگردهای این‌چنینی و بار بار بیان کردن معضلات و مشکلات این فضاها توسط کارشناسان، عمق این فاجعه قابل درک خواهد شد و نیز با فرهنگ‌سازی و مدیریت درست استفاده از «گوشی‌های هوشمند» تا حدودی می‌توان از آسیب‌ها و ضررهای جبران‌ناپذیر این معضل مصون ماند و طلاب نیز برای کسب هر اطلاعاتی تنها به این ابزار متوسل نشوند. گاهی برای کسب اخبار و تحلیلها به روزنامه‌ها و مجلات دیواری مراجعه کنند.
افسردگی و اضطراب تحفه ملموس فضای مجازی است
مولانا عثمانی با بیان اینکه «افسردگی و اضطراب تحفه ملموس فضای مجازی است»، گفت: یکی از دانشمندان آمریکایی می‌گوید: کسانی که اعتیاد فضای مجازی دارند، آن‌هم به این نوعش که شخص منتظر است در تلگرام، واتساپ، فیس‌بوک چه مطلب جدیدی برایش ارسال شده است، از مغز این فرد هرمونی به نام پرتیزول رها می‌شود و مغز به‌صورت آماده‌باش قرار می‌گیرد که فرد در این حالت خودبه‌خود به حالت نیمه‌خواب درمی‌آید و از خواب آرام و عمیق محروم می‌ماند. نیمه‌خواب ماندن خیلی خطرناک است. شاید این عدم استراحت کافی چندین سال طول بکشد و فرد دچار پرخاشگری و عصبانیت‌های بی‌مورد بشود.
علم به قداست، پاکی و طهارت نیاز دارد
استاد دارالعلوم زاهدان در جمع‌بندی سخنانش با بیان اینکه «علم به قداست، پاکی و طهارت نیاز دارد»، خاطرنشان ساخت: برای کسب علم قرآن و حدیث نیاز به ظرف پاکی است. نباید ظرف قلب را با گناه ملوث کنیم. باید با اعمال نیک و پرهیز از معصیت خود را در برابر وساوس نفس و شیطان قوی و نیرومند کنیم تا راه‌های ورود شیطان به قلب مسدود شود.
اعتبار یک مجموعه به افرادی است که با آن مجموعه در ارتباط هستند
استاد علیجان آرمیون در این میزگرد با بیان اینکه «اعتبار یک مجموعه به افرادی است که با آن مجموعه در ارتباط هستند» اظهار داشت: اعتبار دارالعلوم زاهدان به‌نام مولانا عبدالعزیز، مولانا عبدالحمید، اساتید و حضور باشکوه طلاب و ارتباط آنان با قرآن و حدیث است. اگر دارالعلوم زاهدان و مسجد مکی در سطح جهانی مطرح است، چون چنین افرادی در اینجا رفت‌وآمد داشته و حضور دارند که همه به نام آنان افتخار می‌کنند و از آنان به نیکی یاد می‌کنند.
ایشان خطاب به طلاب دارالعلوم زاهدان گفت: اگر اساتیدتان استفاده از گوشی‌های هوشمند را در فضای آموزشی ممنوع کرده‌اند به این خاطر است که آنان به این باورند که شما طلاب تنها متعلق به خود، خانواده و اهل‌سنت نیستید، بلکه وابسته به همه جامعه اسلامی و بشریت هستید و رسالتی بس بزرگ بر دوش دارید. به‌خاطر جایگاه‌تان، مردم به شما لقب شاگردان دارالعلوم و مولانا داده‌اند. شما چقدر خوب و عزیز بودید که خداوند این مکان را محل تحصیل برای شما انتخاب کرده است، پس نباید با مشغول شدن با این ابزار به جایگاه‌تان لطمه بزنید و از هدف اصلی‌تان غافل شوید.
آرمیون با بیان اینکه «این دنیا محضر خدا است، نباید در محضر پروردگار گناه و معصیتی صورت بگیرد»، خاطرنشان ساخت: شما طلاب عزیز در محضر خداوند و انسان‌ها هستید پس مواظب رفتارها، اعمال و کردارها خود باشید، چراکه لحظه‌لحظه زندگی شما رصد می‌شود.
«زمان» را نمی‌توان خرید
کارشناس خانواده و اختلالات یادگیری در ادامه خاطرنشان ساخت: روزهای تحصیلی‌تان ایام طلایی و غیرقابل‌برگشت شماست. اگر در حال حاضر از هر امکانات و وسایلی محروم هستید، می‌توانید آن را در آینده به‌دست آورید و تهیه کنید؛ اما زمان را نمی‌توان خرید.
ایشان افزود: در کشور چین هرکسی از یک ساعت بیشتر در فضای مجازی باشد، آن فرد به‌عنوان معتاد شناخته می‌شود و او را به پایگاه‌های ترک اعتیاد معرفی می‌کنند؛ اما گزارش داده می‌شود که جوانان ما در فضای مجازی بیش از 9 ساعت مشغول هستند؛ این مصیبت و بلا را کجای دل‌مان بگذاریم؟
کارشناس رادیو زاهدان در پاسخ به این بهانه‌های طلاب که با گوشی‌های هوشمند «از اخبار جهان مطلع می‌شویم»، «کتاب‌ها و مقالات نایاب را به‌صورت پی‌دی‌اف مطالعه می‌کنیم» و «با این نوع گوشی‌ها تماس برای خانواده به‌صرفه‌تر است و علاوه از صدا امکان تصویر در آنها هست»، گفت: هیچ‌کسی حق ندارد شما را از امکانات روز منع کند و نیز هیچ فردی نمی‌تواند مانع پیشرفت شما باشد، اما در این مجموعه چطور می‌توان کنترل کرد که از گوشی فقط برای مکالمه با خانواده، تحقیق مطلب علمی و آگاهی از آخرین اخبار جهان استفاده می‌شود؟ به همین خاطر در یک جمع ما مجبوریم ضوابط و قوانینی داشته باشیم تا سنگ روی سنگ بند شود و بهترین و آسان‌ترین قانون و ضابطه؛ ممنوعیت گوشی‌های هوشمند در فضای آموزشی است.
مشاوره خانواده در زمینۀ جایگزین برای گوشی‌های هوشمند راهکارهایی ارائه داد و گفت: مسئولین آموزشی برای برخی نیازمندی‌های طلاب و دانش‌آموزان در زمینۀ ارتباط با فضای مجازی، ضمن نظارت لازم، مکان و زمان مخصوصی را برای استفادۀ طلاب از اینترنت درنظر بگیرند و برای اطلاع طلاب از اخبار و اوضاع جهان اقدام به تهیه و انتشار اخبار و مطالب مهم روز در قالب نشریه‌های دیواری کنند.
استفاده نادرست از فضاهای مجازی مصداق واقعی پیروی از گام‌های شیطان است
استاد آرمیون «استفاده نادرست از فضاهای مجازی را مصداق واقعی پیروی از گام‌های شیطان» دانست و خاطرنشان ساخت: فضاهای مجازی نرم‌نرمک افراد خام را از مسیر منحرف می‌کند. وقتی آنان متوجه می‌شوند که کار از کار گذشته و در دام مصائب و مشکلات دست‌وپا می‌زنند که در آن وقت هیچ راه برون‌رفتی نخواهند یافت.
ایشان در ادامه «فضای‌های مجازی را به تیغ جراحی تشبیهی» داد و گفت: اگر تیغ جراحی دست یک پزشک حاذق متخصص بیفتد جان یک انسان را نجات می‌دهد؛ اما همان تیغ دست یک جوان ناشی بیفتد جان ده‌ها انسان را می‌تواند بگیرد.
با یادگیری تغییر رفتار ایجاد می‌شود
استاد علیجان با بیان اینکه «با یادگیری تغییر رفتار ایجاد می‌شود» گفت: انیشتین می‌گوید: قدرت تخیل از قدرت علم بالاتر است. بامطالعه تخیل به وجود می‌آید و تقویت می‌شود و با تمرکز حواس، قدرت یادگیری بالا می‌رود. با دقت و تمرکز و توجه، مطلب فهمیده می‌شود. وقتی ما هرلحظه در طی روز چندین بار جای سرک بکشیم که نباید سرک بکشیم آیا تمرکزی باقی می‌ماند؟
ایشان ادامه داد: از افرادی که پارسال نتوانسته بودند در کنکور قبول شوند مصاحبه کردیم و علت عدم موفقیت‌شان را پرسیدیم. آنان در جواب گفتند: جای مناسبی برای درس خواندن نداشتیم و رفت‌وآمدها و تیمارداری‌ها، تکه انداختن‌های پدر و مادر باعث می‌شد که تمرکزمان از بین برود.
همه رفتارها و کردار طلاب برای جامعه الگو است
کارشناس خانواده و اختلالات یادگیری «همه رفتارها و کردار طلاب را برای جامعه الگو» دانست و گفت: هر سال در مراسم ختم‌بخاری و مسجد جامع مکی چندین نکاح بسته می‌شود. اگر خدای ناکرده در این مراسم اورگ بیاورند، نگاه جامعه به این مکان چه می‌شود؟ خود قضاوت کنیم اگر یک آهنگ و کلیپ نادرست در گوشی شما باشد، فاجعه‌اش از اورگ و شراب بیشتر است، چون همه رفتار و کردار شما الگو است. خانواده، همسایه‌ها و همه افراد جامعه رفتار شما را رصد می‌کنند و نگاه‌شان به اعمال‌تان دوخته شده است. اگر رفتارتان، رفتاری نادرست و بیرون از موازین شرعی باشد، آنان چه قضاوت می‌کنند.
ایشان افزود: گاهی یک اشتباه نادرست معلم، دانش‌آموز را از کلاس درس و مدرسه محروم می‌کند و آینده تحصیلی بچه‌ای را تباه می‌کند. اگر خدای‌ناکرده در گوشی یک از پیشوایان دینی چیزی ناجایز باشد. نه‌تنها فرد را از تحصیل دور می‌کند که نعوذبالله بین آن فرد و خدا، قرآن، دین و دیانت فاصله می‌اندازد.
استفاده نادرست از اینترنت باعث افسردگی، اضطراب و دلهره می‌شود
کارشناس رادیو زاهدان «افسردگی»، «اضطراب» و «دلهره» را از پیامد‌های نادرست اینترنت عنوان کرد و گفت: اینترنتی که این‌قدر ازش ترس و دلهره است، یک‌ونیم درصد چیزهای نامشروع دارد؛ اما متأسفانه سایه شومش تمام فضای اینترنت را مسموم و آلوده کرده است. استفاده از اینترنت دو روی سکه است یک روی آن محاسن و روی دیگرش معایب است. استفاده نادرست از این فضا کابوس‌های شبانه به دنبال خواهد داشت و باعث اختلال یادگیری می‌شود و نیز قدرت یادگیری را ضعیف می‌کند و افراد خیلی زود دچار آلزایمر می‌شوند.
ایشان در ادامه خاطرنشان ساخت: سالانه صحبت کردن اعضای خانواده باهم دیگر کمتر از 15 دقیقه است وای به حال خانواده‌ای که این مقدار باهم مکالمه داشته باشند. اگر در 24 ساعت 15 دقیقه گفت‌وگو با اعضای خانواده صورت نگیرد. باید از خود پرسید در کمتر از این مدت کدام عشق کاشته می‌شود و کدام مهر و محبت پدر و فرزندی و مادر فرزندی و خواهر و برادری پیوند می‌خورد.
استاد آرمیون اضافه کرد: در دیدوبازدیدها توجه کرده‌اید همه کنار هم نشسته‌اند؛ اما بیگانه از هم چون سر همه داخل گوشی‌هایشان است. اگر سر سفره غذا نگاه کنید، جلو فرد غذا هست و با دست دیگرش با گوشی ور می‌رود.
ایشان تأکید کرد: امروز می‌گویند عصر انفجار اطلاعات است. باید همان‌طوری که علم پیشرفت می‌کند، با همان سرعت باید درپی راه‌هایی باشیم تا فرهنگ صحیح استفاده از این امکانات جدید را فرا بگیرم و خود را با فرهنگ صحیح اسلامی مسلح کنیم، بدون اینکه به خود یا دیگران آسیب و زیانی بزنیم.
برای یادگیری مهارت‌های شنیداری را باید تقویت کرد
استاد علیجان «آموختن مهارت‌های شنیداری را در یادگیری علوم مهم» دانست و اظهار داشت: برای یادگیری و اینکه مطلب را بفهمیم باید از زمان و عمر بابرکتی که خداوند در اختیار ما قرار داده است، نهایت استفاده را ببریم و لازم است تا مهارت‌های شنیداری را فرا بگیریم و نیز قبل از ورود به کلاس هر چیزی که ذهن شما را نسبت به یادگیری مختل می‌کند، آن را له کنید سپس سرکلاس حاضر شوید.
ایشان افزود: من برای اینکه دانش‌آموزان از معلم خود درس را خوب بفهمند به آنان توصیه می‌کنم که چشم‌های‌تان باید درپی لب‌های معلم باشد و گوش‌های‌تان را در اختیار صدای معلم بگذارید. طوری غرق در گوش کردن باشید که اگر بخشی از سقف ریزش کرد شما متوجه نشوید.
این کارشناس اختلالات یادگیری اضافه کرد: با کسب مهارت‌های گوش دادن 60 درصد یادگیری درس در کلاس اتفاق می‌افتد، 20 درصد با تکرار به دست می‌آید. 20 درصد با آماده کردن و حفظ کردن درس متحقق می‌شود. آنگاه 100 درصد یادگیری حاصل می‌شود. 100 درصد یادگیری یعنی مطلب را طوری یاد گرفته‌اید که اگر بخواهید این بحث را در جمعی برای افرادی تدریس کنید هیچ‌گاه با مشکلی مواجه نخواهید شد. یا بعد از گذشت 5 سال اگر درباره آن مطلب از شما سؤالی شد بدون مراجعه به کتاب بتوانید پاسخ دهید.
عاشقانه و با تمرکز درس را گوش دهید
این کارشناس اختلالات یادگیری خاطرنشان ساخت: سعی کنید باپوست و گوشت و تمام وجود خود سر کلاس حضور داشته باشید. گوش کردن و درس را سر کلاس یادگرفتن یعنی بار مسئولیت یادگیری را خوب به مقصد رساندن است. عاشقانه و با تمرکز درس را گوش دهید و حواس خود را متوجه درس کنید و در موضوع کاملاً غرق شوید.
ایشان برای اینکه درس‌ها بهتر در ذهن طلاب و دانش‌آموزان ماندگار باشد به ارائه راه‌کاری پرداخت و بیان داشت: اگر درس امروز را که خوانده‌اید آن را سه روز بعد مرور کردید، در پایان هفته دوباره به آن مراجعه شود. سپس 15 روز بعد به مطالعه‌اش کردید و اگر سر ماه یک‌بار دیگر آن را خواندید. این درس هرگز از یادتان نخواهد رفت. این طرز خواندن و مراجعه باعث می‌شود تا مطلب از یادتان نرود و کامل در ذهن شما ثبت شود.
دیدگاههای کاربران