کمیسیون انتخابات پاکستان بالاخره نتایج تمام کرسی‌های مجالس ملی و ایالتی این کشور را اعلام کرد. بر اساس نتایج اعلام‌شده، حزب تحریک انصاف/جنبش عدالت به رهبری عمران‌خان بیشترین کرسی‌های مجلس ملی (116 کرسی از مجموع 270 کرسی) را به‌دست آورده است. همین حزب در ایالت خیبرپختونخوا پیروز انتخابات است و در ایالت پرجمعیت پنجاب بعد از حزب مسلم لیگ، بیشترین کرسی‌های مجلس ایالتی (123 کرسی) را به‌دست آورده است.
عمران‌خان برای پاکستانی‌ها چهره‌ای جدید نیست؛ مردم پاکستان او را از دهه هشتاد میلادی می‌شناسند که عضو تیم ملی کریکت بود. او در سال 1992 کشورش را به مقام قهرمانی کریکت در جهان رساند و خودش به اوج شهرت و محبوبیت در میان مردم پاکستان رسید. عمران‌خان پس از قهرمانی در کریکت، تصمیم گرفت به میدان پرخطر و پر فراز و نشیب سیاست قدم بگذارد. او هرچند تحصیلاتش را در بهترین دانشگاه‌های پاکستان و بریتانیا گذرانده بود و در سه رشتۀ علوم سیاسی، فلسفه و اقتصاد مدرک کارشناسی ارشد داشت، اما بازهم به‌عنوان قهرمان کریکت شناخته می‌شد.
عمران‌خان در سال 1996 حزب «تحریک انصاف» پاکستان را تأسیس کرد و سیاست‌مداران سنتی را به چالش طلبید. او پس از سال‌ها تلاش، در انتخابات 2013 موفق به جذب آرای مردم ایالت خیبرپختونخوا و تشکیل حکومتی ائتلافی در این ایالت شد. حزب عمران‌خان در انتخابات 2013 موفق شد 48 کرسی در خیبرپختونخوا به دست بیاورد و این عدد در انتخابات اخیر به 65 کرسی رسید. در انتخابات عمومی 2013، تحریک انصاف 34 کرسی در پارلمان ملی به دست آورد و هم‌اکنون بعد از پنج سال موفق به کسب 116 کرسی در مجلس شده است.
گرچه عمران‌خان برای تشکیل دولت با مشکلاتی مواجه است، اما بعید است مخالفانش بتوانند مانع نخست‌وزیر شدن او بشوند. دو حزب عمده (مسلم لیگ شاخه نواز و حزب مردم) که قرار بود نهضتی علیه عمران‌خان راه بیندازند و در اعتراض به «تقلب گسترده» نتایج انتخابات را نپذیرند، هم‌اکنون اعلام کرده‌اند در مراسم تحلیف پارلمان شرکت می‌کنند و اعتراض خودشان را از همین مجرا پیگیری می‌کنند. این دو حزب بیشتر کرسی‌های مجالس ایالتی پنجاب و سند را به دست آورده‌اند و نمی‌خواهند دولت‌های ایالتی را از دست بدهند. در همین حال برندگان مستقل انتخابات اخیر یکی پس از دیگری در حال پیوستن به عمران‌خان هستند تا از خوان دولت جدید بهره‌ای ببرند که این امر تشکیل دولت را برای عمران‌خان آسان‌تر خواهد کرد.
پیروزی چشمگیر عمران‌خان برای پاکستانی‌ها غافلگیرکننده نبود؛ او از نظر موافقانش مرد اصلاحات است که با فساد اداری و مالی مبارزه می‌کند و برای رفاه مردم تلاش دارد. عمران‌خان در گذشته منتقد سیاست‌های آمریکا در منطقه بوده و همواره علیه حملات پهپادی سی‌آی‌ای در مناطق قبایلی پاکستان تظاهرات اعتراضی برگزار کرده است. هواداران این حزب با تحصن و بستن بزرگراه‌ها، تا سه ماه مانع تردد کامیون‌های حامل تجهیزات برای ناتو در افغانستان شدند. نتیجه اینکه او محبوبیت زیادی بین پشتون‌های پاکستان به دست آورد. دستاوردهای خوب حزب تحریک انصاف در مورد آموزش و بهداشت و رفاه نسبی برای مردم و عدم تقابل با محافل دینی روزبه‌روز صفوف هواداران این حزب راست میانه را طولانی‌تر کردند.
«جمعیت علمای اسلام» به رهبری مولانا فضل‌الرحمن یکی از رقبای جدی تحریک انصاف در ایالت خیبرپختونخوا است؛ با این‌حال تحریک انصاف رابطۀ خوبی با محافل دینی برقرار کرد و حتی بودجه‌ای کلان برای «دارالعلوم حقانیه اکوره ختک» اختصاص داد. اگرچه عمران‌خان از سوی مولانا فضل‌الرحمن متهم به تلاش برای اجرای سیاست‌های غرب و تغییر مقررات تحلیف و حذف «سوگند به عقیده ختم نبوت» شده است، اما پس از تلاش ناموفق نواز شریف برای تغییر سوگندنامه، عمران‌خان از او انتقاد کرد. این نکته نیز قابل ذکر است که مولانا فضل‌الرحمن بارها عمران‌خان را دست‌نشاندۀ لابی یهودی‌ها قرار داده که قصد دارد قوانین اسلامی پاکستان را حذف کند. او به همین دلیل رأی‌دادن به عمران‌خان را «حرام» دانسته بود. پدربزرگ همسر اول عمران‌خان که در سال 2004 از او جدا شد، یهودی بوده؛ «جمائمه خان» که مادر دو پسر عمران‌خان است، پیش از ازدواج اعلام کرده که مسلمان شده است، اما عمران‌خان همچنان طعنۀ داشتن زن یهودی را می‌خورد.
عمران‌خان در پنج سال گذشته در قامت یکی از رهبران قدرتمند اپوزیسیون ظاهر شد. او پس از افشای اسناد پاناما که املاک غیرقانونی نواز شریف و خانواده او را نشان می‌داد، خواستار استعفای نواز شریف و محاکمه او شد و راهپیمایی‌های اعتراضی زیادی علیه نواز شریف به راه انداخت. نهایتا نواز شریف به دلیل تقابل با ارتش و نهادهای پنهان قدرت، سلب صلاحیت، معزول و زندانی شد.
در کنار اقدامات فوق، تحریک انصاف با شعارهایی همچون: جنگ علیه فقر و بیکاری، اعطای پنج میلیون مسکن به افراد نیازمند، اصلاح قانون مالیات، مبارزه با اشرافی‌گری مسئولان و ایجاد تعادل در سیاست خارجی، روابط برابر با آمریکا و کشورهای همسایه به میدان آمد و توانست جمع بزرگی از جوانان و قشر متوسط جامعه را به‌سوی خود بکشاند.
البته این شعارهای فریبنده از سوی سایر احزاب هم مطرح شدند، اما مردم عملکرد آنها را تجربه کرده‌اند و اقدامات عملی کمتری از آنها دیده‌اند. هم‌اکنون توپ در میدان تحریک انصاف است تا هنر حکومتداری‌اش را نشان بدهد، مخصوصا که نهادهای قدرتمندی همچون ارتش هم به‌ظاهر نظر مثبتی در مورد رهبری و مواضع این حزب دارند.
پاکستانی‌ها انتظارات زیادی از عمران‌خان، بالاخص در زمینه رفع مشکلات معیشتی خود دارند. او باید بتواند در پنج سال پیش رو از پس مشکلات پیچیده و متعدد کشورش برآید. مگر اینکه روابط عمران‌خان و نهادهای پنهان قدرت تیره شود و عمران‌خان برای مدتی از گردونه سیاست خارج گردد، ضمن اینکه در این پنج سال واقعیت پیش‌بینی مولانا فضل‌الرحمن و اتهامات او علیه عمران‌خان هم مشخص خواهد شد.
عمران‌خان؛ از قهرمانی کریکت تا نخست‌وزیری پاکستان
منتشر شده در عبدالحکیم شه‌بخش