انسان‌های موفق و تاریخ‌ساز در تاریخ بشریت همیشه کسانی بوده‌اند که همت بلند داشته‌اند. همت سلاح قلب هر انسان است. همتِ بلند انسان را به کوشش و تلاش بیشتر وا‌می‌دارد و از کژی و تنبلی دور می‌کند. همت نیروی بیکرانی‌ست که از آن می توان بیشترین لذت‌ها را حاصل کرد.
الله تعالی در بدو آفرینش انسان این استعداد را در او آفرید که بتواند کارهای بسیار بزرگ و باارزش انجام دهد. به قول حافظ شیرازی: «فکر هر کس به قدر همت اوست.»
دانشمند بزرگ علامه ابن قیم می‌فرماید: «همت مانند پرنده‌ای است که رو به بالا پرواز می‌کند تا از خطر افتادن و جان‌دادن در امان بماند.
گوته، یکی از دانشمندان غربی می‌گوید: شخصیت‌های بزرگ و باهمت مانند کوه‌اند که هرچه به آنان نزدیک‌تر شوی، استواری و شکوه آنها بیشتر بر تو آشکار می‌شود، اما مردان دون‌همت، به سراب می‌مانند که چون اندکی نزدیک‌شان شوی، ناچیزی‌شان را درخواهی یافت.
بزرگان و اندیشمندان گذشته برای انجام کارهای بزرگ با هم گفت‌وگو می‌کردند. در کتاب‌های تاریخ آمده چهار تن از بزرگان تابعین یعنی عبد الله بن عمر، عروة بن زبیر، مصعب بن زبیر، عبد الملک بن مروان در صحن کعبه جمع شدند و با هم گفت‌وگو کردند.
حضرت مصعب بن زبیر گفت: می‌خواهم در آینده والی عراق بشوم و برای رسیدن به این مقام تلاش خواهم کرد. عروة بن زبیر آرزوی فقیه بودن نمود و برای رسیدن به این هدف دمی آرام ننشست. تاریخ گواه است که ایشان یکی از پرچم‌داران فقه و حدیث شد. عبدالملک بن مروان آرزوی خلافت کرد و با همت بلند و ارادۀ استوار و تلاش مستمر خلیفۀ مسلمین شد. عبد الله‌بن عمر آرزوی جنت کرد و به آرزویش رسید. این بزرگان برای تحقق‌بخشیدن به اهداف خود دمی آرام ننشستند و به مقصود خود رسیدند.
علامه ابن قیم می‌فرماید: تمام عقلای امت بر این امر اتفاق نظر دارند که آسایش و راحتی، با آسایش و راحتی به‌دست نمی‌آید و هرکسی که در پی آن رفت جز مشقت و بدبختی چیزی برایش نیامد.
یک دانشجویی مصری در یکی از دانشگاه‌های کشاورزی کشورش تحصیل می‌کرد. در دانشگاه مسجد نبود و خواندن نماز در محوطۀ دانشگاه ممنوع بود. او در صحن دانشگاه با صدای بلند اذان گفت و در همان‌جا نمازش را خواند. نگاه‌های شگفت‌زدۀ همه به سوی او رفت. مسئولان دانشگاه احضارش کردند. وی به سخنان آنها توجهی نکرد و به‌کار خود ادامه داد. سرانجام به برکت همت و مداومت این دانشجو مسئولان دانشگاه ناچار شدند مسجدی را در دانشگاه بنا کنند.
جامعۀ سالم نیازمند افراد با استعداد و نیرومند و برخوردار از عزم بلند است. دراین‌باره باید سیرت بزرگان و انسان‌های تاریخ‌ساز و موفق در طول تاریخ را مطالعه کنیم و راز و رمز موفقیت آنها را سرلوحۀ زندگی خود قرار دهیم.
با عزم درست و ارادۀ قوی و با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند در کنار تلاش ظاهری می‌توان به سرانجام خوش رسید. به هر میزان که همت ما بلند باشد، مزد خواهیم گرفت. این استعداد ارزشمند را الله تعالی در وجود ما نهاده است و باید از آن کمال استفاده را ببریم.
استاد مفتی محمدقاسم قاسمی حفظه‌الله می‌فرماید: «باور کنید همۀ این اختراعات شگفت‌انگیز، تألیفات گرانسنگ، برج‌های آسمانخراش، فتوحات گسترده و صحنه‌های آموزندۀ تاریخی و موفقیت‌های چشمگیر، نتیجۀ ارادۀ استوار و همت بلند کسانی‌ست که از جان خود مایه گذاشته‌اند و در راستای رسیدن به اهداف خود دمی آرام ننشسته‌اند؟! با تأسف باید اعتراف کرد که امروزه همۀ ناکامی‌ها، شکست‌ها، ذلت‌ها وعقب‌ماندگی‌هایی که ما ازآن رنج می‌بریم، نتیجۀ دون‌همتی‌ها وعدم ابتکار و تن‌پروری و بی‌تفاوتی‌هاست.»
منبع: نشریه «نگاه»