برخی این شبهه را مطرح می‌کنند که رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وسلم هیچ‌گاه شهر مدینه منوره را بدون تعیین جانشین ترک نمی‌کردند، پس معقول نیست که برای دوران پس از خودشان هیچ جانشینی برای رسیدگی به امور دین و دنیای مردم معرفی نکرده باشند. این افراد پس از طرح این شبهه، مدعی می‌شوند که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم حضرت علی مرتضی رضی‌الله‌عنه را پس از خود به‌عنوان نائب و جانشین تعیین کرده‌اند، اما پس از وفات ایشان صحابه پیامبر به‌اتفاق، این تعیین پیامبر را نادیده گرفتند!
این شبهه در حقیقت از نگاه بدبینانه به صحابه و عدم شناخت بارزترین ویژگی آنان نشأت می‌گیرد؛ صحابه پیامبر به اطاعت و فرمان‌برداری از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وسلم در زمان خودشان شهره آفاق بودند.
امام بخاری یک نمونه از این اطاعت بی‌مثل و مانند را در کتاب «صحیح بخاری» تذکره کرده‌اند که در صلح معروف «حدیبیه» عروة بن مسعود که به‌عنوان سفیر از طرف قریش به نزد پیامبر آمده بود، زمانی که به‌سوی قریش برگشت، جریان ملاقات و هدف پیامبر را به سران قریش رساند و افزود: قسم به خدا من شاهان بزرگ را دیده‌ام. به دربار قدرت‌های بزرگی مانند کسری، قیصر روم و سلطان حبشه رفته‌ام، اما هیچ‌کدام از آنان میان قوم و ملت‌شان جایگاهی مانند موقعیت و جایگاه محمد میان یارانش ندارند و آنگونه که یاران محمد او را تعظیم و اطاعت می‌کنند، اطاعت نمی‌شوند… محمد اگر یارانش را به کاری امر کند در انجام آن می‌شتابند و چون وضو کند نزدیک است که بر سر گرفتن آب وضوی وی خود را به کشتن دهند. برای احترام او وقتی سخن بگوید صداهایشان را پایین می‌آورند و نگاه‌شان را به‌سوی او تیز نمی‌کنند. [ر. ک: بخاری ج 3، ص 193]
جای تردید نیست که پیامبر افرادی را به‌عنوان والی بعضی مناطق یا فرمانده سپاه اسلام تعیین می‌کردند. همچنین هنگامی‌که از مدینه منوره به‌قصد جهاد بیرون می‌رفتند، فردی را به‌عنوان جانشین تعیین می‌کردند، اما نکته مهم در تمام این تعیین‌ها و انتصاب‌ها که کمتر به آن پرداخته می‌شود، اطاعت بی‌نظیر یاران پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وسلم است.
اطاعت از اوامر و تعیین‌های پیامبر حقیقت انکارناپذیری است، حتی یک مورد نیز روایت نشده است که پیامبر فردی را فرمانده یا جانشین بر شهری تعیین کنند و صحابه با تعیین پیامبر مخالفت کنند؛ چنان‌که وقتی آن‌حضرت صلی‌الله‌علیه‌وسلم حضرت عمرو بن عاص رضی‌الله‌عنه را که فردی تازه‌مسلمان بود به‌عنوان فرمانده لشکر تعیین کردند، هیچ‌کدام از افرادی که دارای سابقه‌ی دیرینه‌ای در اسلام بودند با آن مخالفت نکردند. همچنین پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم قبل از وفات‌شان حضرت اسامه بن زید را به‌عنوان امیر لشکری که قرار بود به سمت روم حرکت کند تعیین کرد، صحابه این دستور پیامبر را پس از وفاتش علی‌رغم ظهور مرتدین و خطر داخلی اجرا کردند.
آری، اطاعت از رسول‌الله بارزترین ویژگی صحابه بود. آنان در تمام دستورات و انتصابات فرمانبردار آن‌حضرت بودند. اگر رسول خدا فردی را به‌عنوان جانشین تعیین می‌کرد، قطعاً اصحاب این دستور را نه‌تنها نادیده نمی‌گرفتند بلکه با تمام وجود از آن استقبال می‌کردند، زیرا صحابه اطاعت از پیامبر را مانند اطاعت از خدا بر خود لازم می‌دانستند و محبت توأم با تعظیم پیامبر در تمام وجودشان موج می‌زد.
امروز :جمعه, ۳۱ فروردین , ۱۴۰۳
دیدگاههای کاربران