سیره نبوی دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که بعد از بررسی آن انسان با تاریخ آشنا می‌شود و عقل و روان انسان را جلا می‌بخشد.
بررسی ویژگی‌های سیره نبوی برای هر دعوتگر و مصلحی لازم است، زیرا سیره نبوی قوی‌ترین دژی در مقابل طوفان‌های سرسام‌آور زندگی است و در سایه سیره نبوی زودتر به نتیجه مطلوب خواهد رسید.
راهکارهای سیره نبوی برای باز کردن قفل قلب‌ها بهترین راهکار هستند و از این طریق می‌توان مخاطبین را بیشتر جذب کرد و بهتر رسالت خویش را ادا نمود.
در ادامه، چند ویژگی بارز سیره نبوی به‌عنوان نمونه بیان می‌شود:
1ـ سیره پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌وسلم صحیح‌ترین سیره در میان سیره سایر انبیای گذشته و مصلحان بزرگ است که از قوی‌ترین منابع علمی به ما رسیده است.
یکی از ویژگی‌های سیره پیامبر اسلام صحیح بودن آن است که هیچ مجالی برای شک و تردید در آن نیست و این ویژگی در سیره انبیای پیشین یافت نمی‌شود. به‌عنوان مثال؛ منابعی که می‌توان از آنها معلوماتی در مورد سیره سیدنا موسی علیه‌السلام پیدا کرد، توسط پیروانش چنان دستخوش تحریف و افسانه‌بافی قرار گرفته‌اند که به‌سختی می‌شود در مورد سیره این پیامبر عظیم‌الشأن معلوماتی کسب کرد. چنان‌که بسیاری از منتقدین غربی بر برخی از «کتب مقدس» انگشت گذاشته و آنها را منابع غیرمعتبر می‌دانند؛ این امر دلالت بر این می‌کند که سیره حضرت موسی از منابع معتبر تهیه نشده است و آنچه در تورات آمده است احتمال شک و شبهه در آن وجود دارد؛ بدین سبب نمی‌توان بر سیره ایشان بیشتر از آنچه در قرآن و حدیث آمده است اعتماد کرد. همچنین سیره حضرت عیسی علیه‌السلام نیز چنین است، حتی بسیاری از علمای نصرانی معتقدند انجیل‌هایی که در میان مسیحیان دست‌به‌دست می‌شوند و مورد تائید کلیساها هستند صدها سال بعد از حضرت مسیح نوشته شده‌اند. اگر حال سیره برخی از انبیا چنین باشد، پس سیره سایر بنیادگذاران ادیان غیرآسمانی مانند “بودا” و “کنفوسیوس” و دیگر فلاسفه چگونه خواهد بود؟
2- تمام مراحل زندگی پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم از هنگام ازدواج پدرش عبدالله با مادرش آمنه گرفته تا پس از تولدش، کودکی، نوجوانی، جوانی، محل کار و کسب، و سفرهای قبل و بعد از بعثت و تا سال وفاتش بسان خورشید روشن است. چنان‌که بعضی از مستشرقین اعتقاد دارند پیامبر اسلام تنها شخصیتی است که زندگی‌اش مانند خورشید روشن و واضح است و در هیچ مرحله از مراحل زندگی ایشان چیز پنهانی وجود ندارد.
این ویژگی تنها منحصر به سیره نبوی است که در سیره سایر انبیا کمتر یافت می‌شود، به‌طور مثال از زندگی حضرت موسی علیه‌السلام فقط اطلاعات سطحی از هنگام تولد و دوران بعثتش داریم اما اطلاعات کامل از تمام مراحل زندگی‌اش در دسترس نیست و همچنین است زندگی حضرت عیسی علیه‌السلام.
3- سیره پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وسلم حکایت از شخصیتی انسانی و تمام‌معنا دارد که خداوند ایشان را با رسالت خویش گرامی داشته و باوجوداینکه یک انسان مانند سایر انسان‌ها بوده، اما بازهم سیره وی آغشته به افسانه و خرافات نگشته است و پیروانش ایشان را نه خدا می‌دانند و نه شریک خدا، اما اگر در سیره سیدنا عیسی علیه‌السلام و بودا بنگریم پی می‌بریم که پیروان آنها بودا و حضرت عیسی را «خدا» می‌خوانند.
بنابراین سیره سیدنا عیسی و بودا نمی‌تواند الگوی مناسبی برای مردم در زندگی فردی و اجتماعی باشد. درحالی‌که سیره پیامبر سیره یک انسان کامل است که هر شخص می‌تواند ایشان را الگوی زندگی خویش قرار دهد. خداوند متعال می‌فرماید: «لقد کان لکم في رسول الله أسوة حسنة لمن كان يرجو الله واليوم الآخر و ذكر الله كثيرا»[احزاب:٢١]
4- سیره پیامبر سیره یک انسان کامل است که همه ابعاد زندگی بشر را در بر می‌گیرد. زندگی ایشان می‌تواند برای تمام اقشار جامعه الگو و سرمشق باشد، زیرا ایشان معلم، رهبر، مجاهد، فرمانده، مصلح، مربی، پدر، و… نمونه و در تمام زمینه‌ها شخصیتی ایده‌آل بودند. این درحالی‌ست که سیره سایر پیامبران در بخش‌های معدودی از زندگی بشر می‌توانند الگو باشند.
5- سیره نبوی حکایت از این دارد که کشتی متلاطم بشریت با تغییر سکان رهبری از نظام سرمایه‌داری به کمونیستی و یا از امپریالیستی به لیبرالیستی به ساحل نجات نمی‌رسد و هرگز از مصیبت‌ها و تراژدی‌های جهان برون نمی‌رود، بلکه تنها راه نجات انسانیت بازگرداندن رهبریت جهان از دستان گنه‌کار و جنایتکار سران کفر به دستان پاک مسلمانان زیبااندیش و معتدلی‌ست که در پرتوی نور درخشنده قرآن کریم و سیره نبوی علی صاحبها الصلاة‌والسلام حرکت می‌کنند.