اشاره: در پی فشارها و ایجاد محدودیت‌هایی که اخیرا علیه برخی از علما و مدارس دینی اهل‌سنت در استان‌های خراسان، آذربایجان غربی و کرمان صورت گرفته است، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر امام‌جمعه اهل‌سنت زاهدان، گفت‌وگویی را با شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید ترتیب داده و نظر و واکنش ایشان را به این قضایا جویا شده است. خلاصه‌ای از این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
ایجاد محدودیت برای علما و مدارس دینی بر خلاف «قانون» و «وحدت» است
شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید در ابتدای این گفت‌وگو به محدودیت‌های اِعمال‌شده علیه برخی از مدارس دینی اهل‌سنت اشاره کردند و گفتند: متاسفانه اخیرا بعضی از مدارس دینی اهل‌سنت در استان خراسان رضوی مجبور به اخراج طلاب پسر و دختری شده‌اند که از مناطق کردنشین برای تحصیل به این مدرسه آمده بودند که بعضاً چندین سال هم در این مدارس درس خوانده بودند. همچنین فشارهای مشابه بر علمای مدارس در استان آذربایجان غربی منجر به تعطیلی مدرسه دینی «امام نووی» بوکان شده و مدیر مدرسه دینی صلاح‌الدین ایوبی ارومیه نیز مدتی را در زندان گذرانده و تحت فشار قرار دارد. اخباری هم از استان کرمان مبنی بر احضار برخی از علمای این مناطق از سوی برخی نهادها و پافشاری آنها بر عزل یا جابه‌جایی علما شنیده می‌شود.
مولانا عبدالحمید برخوردهای سلیقه‌ای با علما و ایجاد محدودیت برای مدارس را «بر خلاف قانون و وحدت» دانستند و گفتند: «قانون اساسی به تمام مذاهب آزادی داده است. کسانی که می‌خواهند یکسری کارهایی انجام دهند، بهتر است قانون اساسی را طبق خواسته‌ها و اهداف‌شان تغییر دهند، درغیر این‌صورت باید به قانون پایبند باشند و آزادی‌های مذهبی را سلب نکنند. عرف و فرهنگ ملت شریف ایران نیز با چنین برخوردهایی سازگار نیست.»
ایشان بر لزوم «شناسایی» عاملان این فشارها تاکید کردند و گفتند: «مسئولین باید این عوامل را شناسایی و جلوی اِعمال سلیقه‌ها و این اقدامات را از سوی هر فرد یا نهاد و ارگانی که هست بگیرند. ما می‌دانیم که مسئولین نظام از چنین مسائل و اقداماتی مبرّا هستند. در بین مسئولین عالی‌رتبه نظام که از سعه‌صدر برخوردارند، افرادی که تحمل اقامه نماز و تعلیم را نداشته باشند وجود ندارد.»
مدارس دینی اهل‌سنت از لحاظ «آرامش» و «سلامت فکر» جزو بهترین مدارس کشور هستند
پیشوای مذهبی اهل‌سنت کشور در ادامه به تشریح فضای حاکم بر مدارس دینی اهل‌سنت در ایران پرداختند و گفتند: «مدارس دینی اهل‌سنت سراسر کشور یک فرصت‌اند، زیرا با افراط‌گرایی، تکفیر و تفرقه مخالف‌اند و در راستای وحدت و تقریب کار می‌کنند و بر این موضوع اجماع دارند. مدارس دینی ما از لحاظ آرامش و سلامتی فکر جزو بهترین مدارس کشور هستند. علما، طلاب، دانش‌آموختگان و فارغ‌التحصیلان مدارس ما در داخل و خارج کشور هرگز با گروه‌های افراطی، تکفیری و تندرو همراه نبوده‌اند و همواره در مقابل کسانی که دنبال ایجاد تفرقه و اختلاف هستند ایستادگی کرده‌اند، به‌طوری‌که هم‌اکنون بعضی از علمای سرشناس اهل‌سنت از سوی افراط‌گرایان مورد تهدید قرار داشته و حتی تهدید به قتل شده‌اند.»
ایشان در ادامه تصریح کردند: «طلاب خارجی (تاجیکستانی و افغانستانی) که در مدارس ما تحصیل کرده‌اند در تمام صحنه‌ها، ازجمله: هفته وحدت، راهپیمایی 22 بهمن و سایر صحنه‌های انقلاب با ما همراه بوده‌اند و با همین فکر در کشورهای خودشان به فعالیت‌های علمی و فرهنگی مشغول هستند. دولت‌های کشورهایی همچون افغانستان و تاجیکستان به این موضوع اعتراف کرده‌اند که مدارس دینی اهل‌سنت در ایران جزو آرام‌ترین مدارس هستند و هیچ تمایلی به افراط‌گرایی ندارند. فعالیت ما در راستای امت واحده است که امیدواریم مسئولین نیز در این مسیر ما را یاری کنند.»
مولانا عبدالحمید تاکید کردند: «شاید ما هم تا حدودی کوتاهی کرده‌ایم و نتوانسته‌ایم گزارشی از اوضاع مدارس دینی خود را به‌صورت کتبی یا شفاهی به مسئولین ارائه نماییم، اما به مسئولین امر اطمینان می‌دهیم طلابی که در مدارس ما درس بخوانند هرگز علیه نظام، شیعه و هیچ‌کدام از فرَق اسلامی نخواهند بود. طلاب خارجی در مدارس ما، علاوه بر فراگیری دین، با فرهنگ و تمدن ایرانی نیز آشنا می‌شوند.»
ما فاصله بین «شیعه» و «سنی» را کاهش داده‌ایم؛ «حنفی» و «شافعی» که الحمدلله با یکدیگر مشکلی نداشته‌اند
شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید در پاسخ به این موضوع که برخی‌ها «حنفی» و «شافعی»بودن طلاب اهل‌سنت را بهانه محدودیت‌های خود قرار داده‌اند، تصریح کردند: «ما مدت‌هاست که بحث «حنفی» و «شافعی» را در بین خودمان حل کرده‌ایم و الان دیگر این موضوعات مطرح نیستند. ما حتی فاصله‌هایی که بین شیعه و سنی بوده است را کاهش داده‌ایم و با هم متحد شده‌ایم؛ شافعی و حنفی که با یکدیگر مشکلی نداشته‌اند. کسانی که هنوز درگیر تعصبات مذهبی هستند نسبت به دنیای اطراف بی‌اطلاع و از شرایط کنونی جهان بی‌خبرند و نیاز زمان را درک نمی‌کنند.»
طلاب شیعه برای ثبت‌نام در هیچ حوزه‌ای محدودیت ندارند
مدیر دارالعلوم زاهدان در ادامه به نبود هیچ‌گونه محدودیتی برای ثبت‌نام طلاب داخل و خارج کشور در حوزه‌های علمیه اهل‌تشیع در کشور اشاره کردند و گفتند: «عزیزان شیعه از داخل و حتی خارج کشور برای ثبت‌نام در حوزه‌های علمیه برادران شیعه در قم، مشهد یا اصفهان هیچ ممانعت و محدودیتی ندارند، انتظار داریم همین آزادی برای مدارس دینی اهل‌سنت نیز وجود داشته باشد.»
ایشان خاطرنشان کردند: «شاید همه طلاب خارجی به‌خاطر دغدغه تغییر عقیده و افکارشان نخواهند به «جامعة‌المصطفی» در قم بروند، چون جامعة‌المصطفی نتوانسته از علما و اندیشمندان اهل‌سنت در این دانشگاه استفاده کند، اما باتوجه به اینکه مذهب غالب در کشورهای همسایه «حنفی» یا «شافعی» است، طلاب در این کشورها تمایل بیشتری به ثبت‌نام در مدارس اهل‌سنت کشور دارند. لذا با توجه به درخواست‌های مکرری که از سوی طلاب خارجی برای ثبت‌نام در مدارس دینی اهل‌سنت بلوچستان داریم، نه‌تنها انتظار ایجاد محدودیت برای ثبت‌نام طلاب در داخل کشور را نداریم، بلکه درخواست ما آن است که مسئولین امر به ما اجازه دهند از کشورهای همسایه نیز طلبه پذیرش داشته باشیم.»
طلاب خارجی “سفیران” ایران اسلامی در کشورهای خودشان هستند
امام‌جمعه اهل‌سنت زاهدان از طلاب خارجی به‌عنوان «سفیران» ایران اسلامی یاد کردند و گفتند: «طلابی که از کشورهای دیگر برای تحصیل به ایران اسلامی می‌آیند در واقع سفیرانی هستند که بدون دریافت هیچ حقوقی، اندیشه، فرهنگ و تمدن ایرانی را به کشورهای خودشان منتقل می‌کنند؛ کاش مسئولین در این باره فکر می‌کردند.»
ایشان یادآور شدند: «اگر ما طلاب کشورهای اسلامی را قبول نکنیم و اجازه تحصیل را در کشور به آنها ندهیم، آنان به کشوری دیگر رفته و سفیر آن کشور می‌شوند. برخی از آنان نیز به کشورهایی که دارای افکار تند و افراطی هستند می‌روند و وقتی برمی‌گردند علیه ما فتوا صادر کرده و ما را «تکفیر» می‌کنند. آیا عاقلانه است که ما طلاب و دانشجویانی را که به قصد کسب دانش به کشور ما می‌آیند، اجازه ندهیم و آنها را به جاهایی سوق دهیم که فردا مخالف ما باشند؟»
از اوضاع نابسامان کشورهای اسلامی عبرت بگیریم
شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید در ادامه نسبت به «عواقب و پیامدهای» این‌گونه فشارها و محدودیت‌ها هشدار دادند و گفتند: «آسیب‌شناسی‌های کارشناسانه نشان می‌دهند که ظلم، اجحاف، تندروی‌های حکام و فشارهای بی‌جا منشأ اصلی گسترش افراط‌گرایی و تندروی در جهان هستند. ما باید دوراندیشی و سعه‌صدر داشته باشیم و از وضعیتی که جهان اسلام بر اثر فشار و تنگ‌نظری با آن مواجه شده است عبرت بگیریم، باید به فشارها و تنگ‌نظری‌ها پایان دهیم و کاری نکنیم که عده‌ای عصبانی شوند و بگویند اینجا اجازه اقامه نماز و آموزش و تعلیم داده نمی‌شود.»
ایشان چنین تنگ‌نظری‌هایی را «مغایر با منویات مسئولین نظام» دانستند و خاطرنشان کردند: «کسانی که دست به اِعمال فشار می‌زنند چرا از رهبر معظم انقلاب، دولت تدبیر و امید و سایر مسئولین نظام که دارای سعه‌صدر و دید وسیع هستند، پیروی نمی‌کنند؟!»
علما و اصحاب مدارس تحت هر شرایطی، استقامت کنند
مولانا عبدالحمید در پایان، خطاب به علما و اصحاب مدارس گفتند: «علما و اصحاب مدارس استقامت کنند و به مدارس خودشان بازگردند و کار تعلیم و تعلّم را تعطیل نکنند و دلسرد و ناامید هم نشوند. باید تحت هر شرایطی در مدارس خود بمانند و ضمن دفاع از آزادی‌های قانونی به خدمت دین ادامه دهند.»
دیدگاههای کاربران