در آستانهٔ سال تحصیلی جدید قرار داریم. حال و هوای این روزها، متفاوت با روزهای دیگر است. والدین به این فکر هستند که پوشاک و وسائل مورد نیاز مدرسه از قبیل دفتر، مداد، خودکار، کیف و… را برای جگرگوشههایشان تهیه کنند تا فرزندانشان جلوی همکلاسیها و دوستان خود احساس حقارت نکنند. پدر و مادری که در این ایام دستشان خالیست و پول نقدی ندارند به هر نحوی که شده، این نیاز را برطرف میسازند.
فراهمبودن امکانات رفاهی، تحصیلی و معیشتی فرزندان آرزوییست که هر پدر و مادری در صحیفه خاطرشان میپرورانند. اما در این بین، تکلیف آنانی که از سایه پدر و مادر یا یکی از آن دو محرومند چه میشود؟ آنانی که یک زمانی پدر و مادرشان، همچون ما آرزوهایی در سر داشتند و همواره به فکرشان بودند؛ اما الآن زیر خروارها خاک به سر میبرند و کسی را ندارند که دلسوزیای مانند دلسوزیِ آنان، محبتی مانند محبت آنان، غمخواری مانند غمخواری آنان برایشان داشته باشد. لذا چه خوب است در این ماه مهر، با فقرا و یتیمهایی که توانایی خرید وسایل مدرسه را ندارند نیز همکاری کنیم و لبخند را همچون سایر دانشآموزان بر لبانشان بنشانیم
زنده نگه داشتن پدر و مادر و یتیم قرار ندادن کودکان، برای خداوند کار مشکلی نیست؛ ولی چون دنیا جای آزمون و امتحان است الله میخواهد دیگران را مورد آزمون قرار دهد تا خوب را از بد مشخص نماید؛ «لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّب» [انفال: ۳۷] (ِاینها همه) بخاطر آن است که خداوند (میخواهد) ناپاک را از پاک جدا سازد.
در چنین آزمونهایی انسانها به دو دسته تقسیم میشوند: ۱ـ انسانهای دارای وجدان بیدار؛ ۲.انسانهای دارای وجدان خفته. گروه اول چون وجدانشان بیدار است تنها به فکر تن و فرزند نبوده، بلکه نیازهای خود و یتیمان را تامین میکنند و بر سر آنان دست شفقت میکشند. چنین افرادی به حکم خدا و رسول خدا صلیاللهعلیهوسلم عمل میکنند و بهشت را برای خود رزرو میکنند. «وَيَسْأَلُونَكَ عَنِ الْيَتَامَىٰ قُلْ إِصْلَاحٌ لَّهُمْ خَيْرٌ وَإِن تُخَالِطُوهُمْ فَإِخْوَانُكُمْ في الدین» [بقره: ۲۲۰] (و از تو درباره یتیمان سؤال میکنند، بگو: «اصلاح کار آنان بهتر است. و اگر زندگی خود را با زندگی آنان بیامیزید، (مانعی ندارد؛) آنها برادر (دینی) شما هستند.)
پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم میفرمایند: «أَنَا وَكَافِلُ اليَتِيمِ فِي الجَنَّةِ هَكَذَا» وَقَالَ بِإِصْبَعَيْهِ السَّبَّابَةِ وَالوُسْطَى» (من و کسی که سرپرستی یتیمی را بر عهده میگیرد در بهشت مانند این دو انگشت (نزدیک به هم) هستیم؛ انگشت وسط و انگشت شهادتش را بههم چسباند.)
جا دارد در اینجا به ذکر روایتی که عطوفت پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم در آن تبلور مینماید، بپردازم. حضرت عبدالله بن ابی أوفی رضیاللهعنه میگوید: نزد رسول خدا صلیاللهعلیهوسلم بودیم که پسربچهای آمد و گفت: ای رسول خدا! من و خواهرم یتیم هستیم و مادری بیوه داریم، از آنچه خداوند به تو داده به ما هم بده. آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم فرمودند: چیز خوبی گفتی. سپس به بلال فرمود: به منزل برو، هر غذائی بود بیاور. بلال به منزل رفت و بیست و یک خرمای خشک با خود آورد و آنها را در دست مبارک پیامبر صلیاللهعلیهوسلم گذاشت. آنحضرت به پسر گفت: هفت خرما مال تو و هفت تا مال خواهرت و هفت تای دیگر را به مادرت بده. پسر از آنجا رفت. معاذ بن جبل رضیاللهعنه دست خود را بر سر پسر گذاشت و گفت: الله یتیمی تو را جبران نماید و تو را جانشین پدرت قرار دهد. رسولالله صلیاللهعلیهوسلم به معاذ فرمود: من دیدم چه عملی انجام دادی. معاذ گفت: از روی شفقت این کار را کردم. آنحضرت صلیاللهعلیهوسلم فرمود: قسم به ذاتی که جان من در دست اوست، هر مسلمانی که سرپرستی یتیمی را قبول کند و در حق او احسان کند و دست خود را بر سر او بنهد خداوند درعوض هر مو، یک درجه مقام او را بالا میبرد و یک نیکی برایش ثبت و یک گناه از او پاک میگرداند.[مکارم الأخلاق للخرائطی] در روایتی دیگر میفرماید: «فَأَكْرِمُوهُمْ كَرَامَةَ أَوْلَادِكُمْ، وَأَطْعِمُوهُمْ مِمَّا تَأْكُلُونَ»؛ (مانند فرزندانتان آنان را اکرام و نوازش کنید و هر آنچه میخورید به آنان بدهید.)
آنانی که از عاطفه انسانی برخوردارند آیات و گفتارهای گهربار پیامبر را با دیده تأمل نگریسته و به آنها جامه عمل میپوشانند.
اما گروه دوم (انسانهای بیوجدان) فقط به فکر خود و فرزندانشان هستند و پارگی کفش، پوشاک، نداشتن قلم و دفتر یتیمان و احساس حقارت آنها در مقابل دوستان و همبازیهایشان هیچ تاثیری بر این گروه نمیگذارد. گویی به جای قلب، سنگ در سینه دارند.
این گروه هنگام دیدن و شنیدن آیات و احادیث، مصداق آیه «لَهُمْ قُلُوبٌ لَّا يَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْيُنٌ لَّا يُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَّا يَسْمَعُونَ بِهَا»؛ (آنها دلها [=عقلها]یی دارند که با آن (اندیشه نمیکنند، و) نمیفهمند؛ و چشمانی که با آن نمیبینند؛ و گوشهایی که با آن نمیشنوند؛» قرار میگیرند.
بنابراین پیش از آنکه آه یتیمان دامنگیرمان شود:
? احسان کنیم.
? وجدان را بیدار کنیم.
? عطوفت داشته باشیم.
? خودخواه و بیتفاوت نباشیم.
? در شادی خودمان، تنگدستان و یتیمان را نیز شریک سازیم.
و یادمان باشد که به دست آوردن بهشت، افتخار همراهی با پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوسلم، بخشش گناهان، کسب رضایت پروردگار، ذخیره خوبیها و حسنات را میتوانیم در این جمله خلاصه کنیم: «یتیمان را فراموش نکنیم»
دیدگاههای کاربران