پروردگار جهان به بندگانش احسان و لطف بسیار زیادی ارزانی داشته است. آنها را بدون آنکه بخواهند زندگی بخشید و باران رحمت بیحسابش به همه جا رسیده و خوان نعمت بیدریغش به همه جا کشیده شده است، پردهی ناموس بندگان به گناه فاحش نمیدرد و وظیفهی روزی به خطای منکر نمیبُرَد. برای آنها بستر زندگی را که چطور بخورند و بیاشامند و آسودهخاطر باشند، فراهم کرده است.
ای کریمی که از خزانهی غیب / گبر و ترسا وظیفهخور داری
دوستان را کجا کنی محروم / تو که با دشمن این نظر داری؟
فضلش به مؤمنان و دوستانش به مراتب بیشتر از هر گروه دیگری است؛ زیرا بر سر هر یکی از آنان گوهر تابناک و درخشان اسلام را نهاده است، به اضافهی آن، برای کسانی که گاهناگاه دستشان را در منجلاب گناه آلوده میکنند، دروازه توبه و انابت را گشوده است.
از دست و زبان که برآید / کز عهدهی شکرش بدرآید؟
بنده همان به که ز تقصیر خویش / عذر به درگاه خدای آورد
ورنه سزاوار خداوندیش / کس نتواند که بجای آورد
همهی طبقات مردم به توبه نیاز دارند؛ زیرا دانسته یا ندانسته دست به گناه میزنند و نباید یک لحظه هم از درگاه الهی فراموش باشند.
امام ترمذی در کتاب خود از عبدالله بن عمر رضیالله تعالیعنه نقل میکند: «إن کنّا لنعدّ لرسولالله صلیالله علیهوسلم في المجلس الواحد مئة مرة من قبل أن یقوم: "رب إغفرلی و تب علیّ إنک أنت التواب الرحیم".»؛ اگر ما تعداد استغفار یک نشست پیامبر صلیاللهعلیهوسلم را پیش از آنکه بلند بشوند، شمارش میکردیم به صد میرسیدند."
عذر تقصیرِ خدمت آوردم / که ندارم به طاعت استظهار
عاصیان از گناه توبه کنند / عارفان از عبادت استغفار
بازگشت به اعمال نیک و پشیمانشدن از گذشتهی بد بهعلاوه اینکه وظیفهای شرعی است، عبادت و بندگی نیز بهشمار میآید؛ بدین جهت کسی که از کردار گذشتهی خود پشیمان میشود و به توبه روی میآورد، خداوند او را دوست میدارد آنچنانکه در قرآن میخوانیم: "إن الله یُحبّ التوابین و یُحبّ المتطهّرین؛ خداوند آمرزشخواهان و پاکیزگان را دوست دارد." (بقره: ۲۲۲)
کسی که توبه میکند به واقع از آفریدگارش میخواهد او را دوست داشته باشد و همواره ارتباط خود را با او حفظ کند.
انسانی که دست به انابت میزند و بازگشت الهی را میخواهد، رستگاری دنیا و آخرت را برای خویش رقم زده است. پروردگار میفرماید: "و توبوا إلی الله جمیعا أیها المؤمنون لعلکم تفلحون؛ و ای مؤمنان! همگی به درگاه خداوند توبه کنید، باشد که رستگار شوید." (نور: ۳۱)
انسانها هرچند گناه انجام داده باشند بلکه در امواج سهمگین طوفان فسق و کارهای حرام غوطهور بشوند بازهم یک بار متوجه الطاف و رحمتهای بیکران الهی بشوند و به آفریدگار بشر و کائنات بازگردند توبهشان پذیرفته میشود و جزو بندگان مخلص خداوند درمیآیند.
به یقین تنها کافران هستند که از رحمتهای بیپایان الهی ناامید هستند و آرامبخشی ندارند که به آنها امید و پاداش بدهد. خداوند بندگانش را به فضل و رحمت خویش فرا میخواند و ناامیدی را بهطور کلی از فرهنگ زندگیها پاک کرده است. خداوند میفرماید: "قل یا عبادی الذین أسرفوا علی أنفسهم لا تقنطوا من رحمة الله إن الله یغفر الذنوب جمیعا إنه هو الغفور الرحیم؛ بگو ای بندگانم که زیاده بر خویشتن ستم روا داشتهاید، از رحمت الهی نومید مباشید، چرا که خداوند همه گناهان را میبخشاید، که او آمرزگار مهربان است." (زمر: ۵۳)
کسی که خاشعانه و خاضعانه دست توبه و انابت را دراز میکند، پروردگار جهان گناهانش را میزداید و آنها را به نیکی بدل میکند و برگهای سیاه اعمالنامهاش را به سفیدی بدل میکند.
قرآن برای همه اعلان میدارد: "إلا من تاب و آمن و عمل عملاً صالحا فأولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات و کان الله غفور رحیما؛ مگر کسی که توبه کند و ایمان ورزد و عملی صالح پیشه کند، و اینان کسانی هستند که خداوند سیئاتشان را به حسنات بدل میکند، و خداوند آمرزگار مهربان است." (فرقان: ۷۰)
پیامبر صلیاللهعلیهوسلم میفرماید: "لو أخطاتم حتی تبلغ خطایاکم السماءَ ثم تبتم لتاب علیکم؛ اگر گناهان شما به اندازهی [وسعت] آسمان برسند و توبه کنید، همهی آنها بخشوده خواهند شد." (ابن ماجه: ۴۲۴۸)
پیش از آنکه از دنیا رخت سفر بربندیم باید حقوق خداوند و کسانی را که بر گردن ما حق دارند بپردازیم و شادمان و خندان به جهان آخرت کوس رحلت بزنیم.
گامهایی که ما را به مسجد میبرند و پیش از آنکه نماز جماعت برگزار بشود به انتظار نماز نشسته باشیم و دیگر اعمال صالح و نیک، زدایندهی گناهانی میشوند که وابسته به حقوق الله تعالی هستند و گناهان بزرگی که هتک حرمت بندگی پروردگار عالم میشود، همچون نماز نخواندن و روزه نگرفتن و کسی که دارایی داشته باشد، زکات و صدقه ندهد یا به حج و عمره نرود با استغفار و توبه و پشیمان شدن از اعمال گذشتهی زشت خویش یا با فضل و رحمت جهانآفریدگار، گناهانش زدوده خواهند شد.
یک بخشی از گناهان به رضایت مردم بستگی دارند، در این صورت باید حقوق آنها را بپردازیم و از آنها حلالیت بطلبیم، در غیر اینصورت روز قیامت بازخواست خواهیم شد.
هر دم از عمر میرود نفسی / چون نگه میکنم نماند بسی
ای که پنجاه رفت و در خوابی / مگر این پنج روز دریابی
خجل آن کس که رفت و کار نساخت / کوس رحلت زدند و بار نساخت
دیدگاههای کاربران