اشاره: ماه پرخیر و برکت رمضان که از راه می‌رسد در شهر و دیار ما، حافظان کلام وحی کمر همت می‌بندند و هر شب در نمازهای تراویح به تلاوت کلام روح‌بخش الله متعال می‌پردازند. سال‌هاست که ماه مهمانی خدا در این دیار با نوای قرآن عجین شده است. نوایی ملکوتی که از حنجرۀ مبارک حافظان کلام وحی برمی‌خیزد و بهانه‌ای می‌شود تا مردم مؤمن و متدین این دیار شب‌ها در مساجد مختلف بیش از یک ساعت در پیشگاه رب ذوالجلال قیام کنند و با پروردگارشان مناجات نمایند. استاد مفتی محمدقاسم قاسمی برای آنکه حافظان کلام وحی در کار خود بیشتر موفق باشند، توصیه‌های مهمی به آنان داشته که در ادامه می‌خوانید:
یکم: عزيزان حافظ كه الله تعالی آنها را به نعمت حفظ قرآن مجيد مشرف كرده، قبل از هر چیز شكر این نعمت بزرگ را به‌جا آورند. شكر زبانی، شكر قلبی و شكر عملیِ نعمتی که الله تعالی به آنان عنایت کرده و از ميان افراد امت این افتخار را فقط نصیب آنان کرده است. اگر فضايل بی‌شماری كه دربارۀ حفظ کلام الله مجید بیان شده و علما نقل کرده‌اند، در ذهن مستحضر شوند، درمی‌بابیم که بی‌شك این نعمت، نعمت بی‌بدیلی است؛ «يختص برحمته من يشاء». «ذلك فضل الله يؤتيه من يشاء» بسیاری از پدران و مادران آرزو كرده‌اند كه فرزندان‌شان حافظ قرآن بشوند، ولی نشده‌اند. بدانید اين نعمتی است كه الله تعالی فقط شما را به اين آن آراسته است. پادشاهی دنیا و ثروت و سرمایۀ دنیوی چه است در مقابل نعمت قرآن عظيم‌الشأن، در مقابل اين نعمت عظمي؟ قرآن ذكر الهی است. قرآن كلام الهی است؛ الله تعالی می‌فرماید: «إنا نحن نزلنا الذكر و إنا له لحافظون». «بل هو آيات بينات فی صدور الذين أوتو العلم» سينه‌ای كه جايگاه آيات الهی‌ست، مبارک است، قابل رشك است.
دوم: در حين خواندن قرآن احتساب و اخلاص نيت را در ذهن مستحضر کنید. تحصیل فوايدی را كه الله سبحانه‌وتعالی بر زبان حضرت رسول صلّی‌الله‌عليه‌وسلّم جاری کرده، مدنظر داشته باشید؛ اینكه چقدر رحمت الله تعالی شامل حال شما می‌شود. چقدر به شما ثواب می‌رسد. بسیاری از مردم در نماز تراویح صدای شما را می‌شنوند، برای هر حرفی که شما می‌خوانید يك نيكی در نامۀ اعمال شما ثبت می‌شود و هر نيكی به ده برابر افزایش می‌یابد. اين فضایل در ذهن مستحضر شود. خدايا اين نعمت بزرگ تو است، یا الله برای تو باشد، تو قبول كن و بپذیر. این نکته هم مهم است که انگیزه و هدف شما رسیدن به پول و مال نباشد. طی نکنید که اگر به من این مقدار پول بدهید آن وقت نماز می‌دهم. فقط برای رضای الله تعالی قرآن بخوانید.
سوم: حُسن حفظ شما بسیار مهم است. باید کیفیت حفظ شما عالی باشد. الله تعالی می‌فرماید «ولقد يسرنا القرآن للذكر فهل من مدكر»؛ الله تعالی قرآن را آسان كرده برای كسی كه واقعاً مدكر و پندپذیر باشد. سعی کنید در طول روز حتی يك لحظه هم از قرآن غافل نباشيد. در رمضان كل وقت خود را به قرآن بدهید. از نان و استراحت خود بزنید. البته نشاط‌‌‌تان را حفظ كنید. بكوشید هيچ نوع اهمال و تساهل و سستی‌ای روا ندارید و به بهترین نحو قرآن را تلاوت کنید.
چهارم: بکوشید قواعد تجوید و صحیح‌خوانی قرآن مجید را رعایت کنید. هر روز از دوست و همراه، یا از استاد خود بپرسید كه ديشب من چه نكات تجويدی‌ای را رعايت نكردم. غنّه است، مد است، ادای حروف از مخارج است. صفات حروف است. به همۀ این نکات اهمیت بدهید. از لحن جلی جداً بپرهيزيد و تلاش کنید لحن خفی هم تلاوت شما نباشد.
پنجم: تعديل اركان در نماز ضروری است؛ مخصوصاً بين دو سجده. تعديل نزد امام رحمه‌الله و اكثر ائمه واجب است و بعضی‌ها فرض گفته‌اند. دقت کنید «سمع الله لمن حمده» کامل گفته شود. دقت کنید که قرآن را با ترتيل و آهسته بخوانید، طوری كه حداقل خودتان بفهمید چه خوانده‌اید. یک فرد عامی، كسی كه بلد نیست قرآن بخواند، اگر پشت سر شما بود بفهمد كه قرآن خوانده شده و او آیات قرآن را شنیده است.
این نکته را یادآور شوم که بعضی وقت‌ها برای شب ختم از یک شخصیت دعوت می‌کنند و حافظان هم برای آنکه در همان شبی که هماهنگ شده ختم بکنند، با سرعت و شتاب هرچه بیشتر قرآن می‌خوانند. مثلاً آن شخصیت می‌گوید من فقط شب نوزدهم وقت خالی دارم و می‌توانم در مراسم ختم شما شرکت کنم. بزرگان مسجد همان شب را تعیین می‌کنند و از حافظان می‌خواهند هرطور شده شب نوزدهم ختم کنند. حافظان هم می‌زنند و می‌کوبند تا همان شب ختم کنند. این کار اصلاً شایسته نیست. حافظان ما نباید راضی به چنین کاری شوند. حافظ خوب کسی است که با رعایت تمام آداب و قواعد قرآن بخواند و لو اینکه کسی در مراسم ختم قرآن او شرکت نکند. خودش با چند مقتدی دعا کند. برایش مهم ادای حق قرآن باشد. این خیلی بهتر از آن است که در مدت زمان کمتری قرآن را طوری ختم کند که کسی نداند چی خواند و چطور خواند. اگر قرآن خوب تلاوت نشود، آمدن یک شخصیت برجسته و دعای او چه فایده‌ای دارد. چنین دعایی چطور قبول می‌شود؟
ششم: پیش از خواندن و قرار گرفتن در محراب، هر شب دعا بكنید. دعای «رب أدخلنی مدخل صدق» را بخوانید. كار مشكلی در پیش دارم، یا الله آسان بفرما. «لا سهل الا ما جعلته سهلاً» به تعبير حضرت شيخ‌الاسلام، مقتدی‌های پشت‌سرتان را مدنظر قرار ندهید. جلویتان خدا را نگاه كنید. اینکه در پیشگاه چه ذاتی ايستاده‌اید، این برای شما مهم باشد.
هفتم: بعد از نماز تراویح استغفار بكنید. هم در مسجد و هم بعداً كه از مسجد رفتید. با الله تعالی نجوا کنید که يا الله من حق قرآن را ادا نكردم. به من فرصتی رسيد و من لايق آن نبودم. یا الله مرا معاف كن. یا الله مرا مغفرت كن. بعد از هر نماز اين معمول شما باشد. بعد از هر نماز تراويح هم در مسجد و هم تو خانه.
هشتم: حافظان عزيز، بدانید كه شما هر قدر متقی باشید، هر قدر توّاب و صالح و نیک‌کردار باشید و دل‌تان پاك باشد، همان مقدار تلاوت شما تأثیر خواهد گذاشت. تصميم بگيرید كه از این به بعد زندگی‌تان را تغيير می‌دهید. ديگر حتی گِرد گناه نمی‌چرخید. چشمان‌تان را همیشه حفاظت می‌کنید و خلاف نمی‌گويید. شما هر قدر پاك و با تقوا باشید، همان مقدار از قرآن تأثیر می‌گیرید و هر اندازه كه شما از قرآن تأثیر بگیرید همان‌قدر خواندن شما تأثيرگذار می‌شود. اينجاست که قرآن خواندنِ شما سبب تحول مردم می‌شود. سبب می‌شود كه نمازگزاران اعم از مرد و زن، زندگی‌شان را تغییر بدهند. وقتی قرآن در دل‌های مردم اثر گذاشت برای هميشه آنها با قرآن مرتبط می‌شوند و شما حافظ عزیز يك داعی عملی می‌شوید بدون اينكه وعظی كرده باشید. قرآن موعظه است و اگر مخلصانه خوانده شود، سخت تأثير می‌گذارد.
نهم: سعی کنید مرتب دعا بكنید و از ديگران هم دعا طلب کنید. توبه كنید. استغفار كنید و با تضرع و زاری موفقيت خود را از الله متعال بخواهید.
چون خدا خواهد كه مان ياری كند/ ميل ما را جانب زاری كند
استعينوا بالله. از الله مدد بگيرید برای انجام هرچه بهتر اين کار مهم. کاری که خودش یک جهاد است؛ در آیۀ مبارکۀ «وجاهدهم به جهاداً كبيراً» مرجع ضمیر «به» قرآن است. الله تعالی همچنین می‌فرماید: «واستعينوا بالله واصبروا» صبر و استقامت كنيد. اين کار جهاد و مبارزه با نفسانيت است. مبارزه با امراضی است كه در سينه‌ها وجود دارد. امراضی مثل «شرك» و «نفاق» و «خودنمايی و ريا». لذا تلاوت قرآن يك مبازره است. حافظ و قاری قرآن با نفس و شيطان می‌جنگد و در اين جنگ از الله تعالی كمك بخواهد. به نظر حقیر يك حافظ واقعی، یک حافظ مخلص و محتسب مجاهد است و كارش مجاهده و مبارزه است.
دهم: بدانيد كه امروز رسانه‌ها قرآن را به همه رسانده‌اند. هرجا قرآن شنیده می‌شود. هركسی صدای قرآن را ضبط می‌كند. مبادا خواندن غلط شما ضبط شود. شما غلط خوانديد، بدون تجويد خوانديد، اشتباه خوانديد و بعد صدای شما ضبط شد و به همه رسید، آن‌وقت به ما چه می‌گويند؟ آنهايی كه به‌هرحال یا منتقد هستند يا مغرض، يا حتی خيرخواه‌اند، ناراحت می‌شوند كه اين چه قرآنی خوانده است. دوستان ناراحت می‌شوند و يكسری انسان‌های شايد مغرض می‌خندند كه اين چه قرآنی است اينها می‌خوانند. بنابراین لازم است اين چيزها همه لحاظ بشوند. حالا شرایط با گذشته فرق کرده است.
منبع: کانال تلگرامی مفتی محمدقاسم قاسمی
دیدگاههای کاربران