فضای مجازی باید از منظر تهدید و فرصت، توأماً دیده شود. فضای مجازی، مانند سکه‌ای است که باید هر دو روی آن را باهم دید؛ رویی که بیانگر فرصت‌ها و نقاط قوت آن بوده و رویی که نمایانگر تهدیدها – یا به تعبیری نقاط ضعف این فضا – است. باید دانست که شناخت صحیح فضای مجازی و این پدیده‌ی دنیای مدرن و استفاده‌ی صحیح و درست از آن، مستلزم شناخت و سپس لحاظ کردن هر دو روی سکه است، همچنین کاربرد مفید و بهره‌گیری صحیح از آن نیز یکی از اموری است که انسان را به قله‌های ترقی و پیشرفت عروج می‌دهد.
“خلاقیت” انتخابی است نه اتفاقی
عده‌ی زیادی معتقدند اینترنت و فضای مجازی دشمن خلاقیت انسان‌ها و سد شکوفایی استعدادها است بنابراین اگر بخواهند از آن تعریفی بکنند، آنقدر کلی‌گویی کرده و در هاله‌ای از ابهامات تعریف می‌کنند که گویا بدترین پدیده و شوم‌ترین دستاورد بشر است، اما اگر اندکی منطقی بیندیشیم می‌بینیم که اینترنت نه دشمن خلاقیت‌ها است و نه مانع شکوفایی استعدادها؛ زیرا خلاقیت اتفاقی نیست که از آسمان اعلی برای بعضی‌ها داده شود و برخی از آن محروم بمانند، بلکه یک انتخاب ویژه است که اگر درست و به‌جا استفاده شود، قادر است سرنوشت محدود انسان را دگرگون کند و گمشده‌اش را به وی هدیه کند.
از زمان تولد اینترنت تاکنون، اگر نیم‌نگاهی به تحولات جهان حاضر بیندازیم یا از افرادی که درین دریای پهناور قد علم کرده‌اند و از خود اسم‌ورسمی دارند، درباره چگونگی پیشرفت‌شان بپرسیم، لاجرم دور از اینترنت و فضای مجازی نبوده‌اند و چه‌بسا استعدادهایی که به‌وسیله اینترنت و در دنیای اینترنت شکوفا شده‌اند؛ لذا پی خواهیم برد که اینترنت نه‌تنها دشمن و مانع شکوفایی خلاقیت‌ها نیست بلکه یک فرصت طلایی و یک انتخاب ناب است که باید هر انسان به نوبه خود از آن بهترین بهره را برده و با استفاده درست آن، به اوج قله‌های تعالی و ترقی برسد؛ زیرا اینترنت در دنیای امروزی اجتناب‌ناپذیر است و هر جوان و نوجوانی در اوان زندگی با آن روبه‌رو می‌شود.
یک‌قدم تا تعطیلات
در حال حاضر که در آستانه تعطیلات تابستانی قرار داریم، عده‌ی زیادی از طلاب که فقط از تهدیدهای فضای مجازی شنیده‌اند و از مزایای آن به‌دور مانده‌اند، سردرگم‌اند که سه ماه تعطیلات را چطور و چگونه به‌دور از فضای مجازی سپری کنند و ترس دارند از اینکه در آن محو نشوند و به زندگی اخلاقی و فکری آنها لطمه نزند، در واقع فضای مجازی را فقط از روزنه «و إثمهما أکبر من نفعهما» می‌نگرند. برخی دیگر هم در گروه‌ها و کانال‌هایی مشترک‌اند که به‌طور مطلوب مفید نیستند یا صرفاً جهت سرگرمی ایجاد شده‌اند لذا حدود سه ماه از عمر گران‌بهایشان را بیهوده به هدر می‌دهند و روش بهره‌گیری درست و استفاده صحیح از آن را نمی‌دانند.
سخنی با چند تن از کاربران فضای مجازی
محمدشفیع فرحان که از کاربران دیرینه‌ی فضای مجازی است، در پاسخ سؤالم که چگونه می‌توان از فضای مجازی بهترین بهره را برد، می‌گوید: «اگر کاربر فضای مجازی انسان هدفمندی باشد و در فضای مجازی دنبال گمشده‌هایش بگردد، مسلماً می‌تواند بهترین بهره را برده و بسیار مفید از آن استفاده کند.»
طلبه سال هشتم ادامه می‌دهد: «گوگل که علامه است؛ اگر کسی بخواهد از آن بهره‌جویی کند، بدون تردید تمام نایافته‌هایش را خواهد یافت و بدیهی است که نمی‌توان فضای مجازی را مطلقاً عبث، مضر و قاتل اوقات خواند.»
آقای کادح – که نخواست بیشتر معرفی شود -، بنابر سابقه‌ی اینترنتی خود، فضای مجازی را پراهمیت خواند و گفت: «اگر کاربر فضای مجازی ذوق و سلیقه‌ی خوب و نمونه‌ای داشته باشد، استعداد بالا و مستعدی داشته و نحوه‌ی استفاده درست از فضای مجازی را بداند، می‌تواند از طریق همین فضای مجازی – یا به تعبیری جهان سوم – کار دعوت و اصلاح را پیش ببرد، به خیلی از شبهات دشمنان پاسخگو باشد، مسیر انحرافی را که دشمنان با هدف به فساد کشیدن نسل جوان طراحی کرده اند را تغییر داده و راه درست و نیکی را جایگزین آن کند و بر بسیاری از دغدغه‌های فکری جوانان خاتمه دهد.»
سید احمد سیدزاده، یکی دیگر از کاربران فضای مجازی، فضای مجازی را برای امت اسلامی و به‌خصوص برای نسل جوان امروزی یک دستاورد بی‌نظیر و یک فرصت طلایی توصیف کرده، می‌گوید: «در فضای مجازی ضمن اینکه می‌توان شبهات وارده بر اسلام و آئین مقدس را جواب داد، یک کارگاه آموزشی نیز هست که مبتدیان عرصه قلم و کتابت می‌توانند دائم آنجا به کتابت و نوشتار بپردازند و نویسندگی بیاموزند و روند نوشتن مستمر، باعث می‌شود روزبه‌روز قلم نویسنده روان‌تر شود و بهتر قضایا را تحلیل کند.»
مزایای دیگر فضای مجازی
1. در دید کاربر فضای مجازی، مرزهای جغرافیایی و سیاسی و… مفهومی ندارد؛ می‌تواند همه را در آنِ واحد فتح کند و از همه بگذرد.
2. با استفاده فضای مجازی بسیاری از هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی کاهش می‌یابد.
3. زمینه تبادل افکار برای تمامی افراد جامعه به‌صورت مسالمت‌آمیز ایجاد شده و هر یک می‌تواند به روش آسان و دلپذیر از دیدگاههای همدیگر استفاده کنند.
4. زمینه تبادل اطلاعات در اسرع وقت، با هزینه بسیار کم و بدون محدودیت مهیا می‌شود.
5. دستیابی به آخرین اطلاعات تخصصی مختلف؛ دینی، اعتقادی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، هنری و… که به‌صورت کتاب، مجله، نرم‌افزار و… هستند، بسیار آسان می‌شود.
6. و… .
خلاصه‌ی کلام
با این حساب، می‌توان فضای مجازی را بسیار مفید و کارآمد و مثمر ثمر دانست که در زمینه‌های گوناگون دست انسان را می‌گیرد و چراغ راهش می‌شود. اما آنچه اینجا بر آن تأکید می‌شود، عرصه وسیع انشا و نگارش است که درین رشته دست خیلی‌ها از ما می‌لنگد و دید ذهن خیلی‌ها هم کم‌بین شده است؛ لذا دوستانی که شیفته قلم و نوشتار هستند و واقعا در پی هنر نگارش و نویسندگی‌اند و می‌خواهند قلم‌شان روان شود، می‌بایست تمرین و ممارست را به‌صورت جدی و لازمی و همچنین مداوم آغاز کنند؛ در فضای مجازی به‌جای اینکه نظاره‌گر نقش قلم دیگران باشند، خود به ابتکار بپردازند و برای دیگران نقش بازی کنند، درعین‌حال که مطلب دینی و عقیدتی را به دیگران می‌رسانند قلم‌شان نیز به‌مرور زمان رسا و رساتر می‌شود و در دل اهل قلم و حتی جامعه برای خود جا باز می‌کند.
عده‌ای از دوستان هم می‌خواهند اهل قلم باشند، اما راه و روش آن را به‌خوبی نمی‌دانند؛ بنده توصیه می‌کنم که درین تعطیلات کانال‌ها و گروه‌های دیگر مجازی را کنار بگذارید و وارد میدان انشا و نگارش شوید و قدم‌قدم جلو بروید. در پایان تعطیلات تابستانی، اولین و آخرین انشا و یادداشت‌تان را در ترازوی سنجش بگذارید حتم دارم آنگاه خودتان به پیشرفت‌تان و به رسایی قلم‌تان پی خواهید برد؛ زیرا شما می‌توانید خالق یک تغییر بزرگ در زندگی‌تان باشید.
دیدگاههای کاربران