عالم برجسته و متخصص کم‌نظیر در علوم حدیث، مولانا سلیم الله خان رحمه‌الله 25 دسامبر 1926م. در شهرستان مظفرنگر ایالت اتراپردیش هندوستان دیده به جهان گشود. ایشان اصالتا از طایفه‌ی «آفریدی» منطقه‌ی سرحد پاکستان/ ایالت خیبرپختونخواه فعلی، واقع در شمال پاکستان، بود و خانواده‌ی ایشان پیش از تأسیس پاکستان به این منطقه هجرت کرده بود.
فراگیری علم و دانش
ایشان پس از فراگیری علوم مقدماتی در محضر مولانا مسیح‌الله خان، خلیفه‌ی مجاز حکیم‌الامة مولانا اشرف‌علی تهانوی، به‌سال 1942م. در دارالعلوم دیوبند ثبت نام کرد. مولانا سلیم‌الله خان هفتاد سال پیش در سال 1947م. از دارالعلوم دیوبند دانش‌آموخته شد و طی پنج سال تحصیل در این دانشگاه بزرگ اسلامی موفق به کسب فیض از شخصیت‌های برجسته‌ای همچون شیخ‌الاسلام مولانا حسین‌احمد مدنی، مولانا اعزازعلی و مولانا محمدادریس کاندهلوی رحمهم‌الله شد.
ایشان دارای حافظه‌ای قوی بود، طوری‌که در دوران تحصیل در دارالعلوم دیوبند و تعطیلات سالانه توانست طی 27 روز قرآن مجید را کامل حفظ کند و هم‌زمان در نماز تراویح امامت کند.
آغاز زندگی عملی
شیخ‌الحدیث مولانا سلیم‌الله خان به مدت 8 سال در مدرسه‌ی مفتاح‌العلوم جلال آباد در هندوستان به تدریس کتب دینی پرداخت و سپس به کشور تازه‌تأسیس پاکستان هجرت نمود. ایشان در آغاز به مشورت مولانا شبیراحمد عثمانی در «دارالعلوم تندواله‌یار» ایالت سند مشغول تدریس شد. پس از سه سال تدریس در این مدرسه، به دارالعلوم کراچی تشریف برد و تا ده سال به طلاب علوم دینی آن دانشگاه معروف فیض رساند. شخصیت‌های برجسته‌ای همچون مولانا مفتی محمدتقی عثمانی در همین مدرسه‌ی بزرگ از ایشان فیض بردند و کتاب‌های معروف حدیث را با ایشان خواندند.
عالم برجسته‌ی پاکستان به اصرار مولانا سیدیوسف بنوری یک سال در «جامعة العلوم الإسلامية» بنوری تاون به تدریس پرداخت.
تأسیس «جامعه فاروقیه» و ریاست بر «وفاق‌المدارس»
ایشان در ژانویه 1967م. مدرسه‌ی معروف «جامعه فاروقیه» کراچی را در محله‌ی «شاه فیصل کالونی» بنیان‌گذاری کرد و تا آخر عمر در همین مدرسه به تدریس علوم دینی پرداخت.
ایشان علاوه بر مدیریت «جامعه فاروقیه»، ریاست شورای هماهنگی مدارس دینی پاکستان (وفاق المدارس العربیة) و تشکل مشترک مدارس تمام مذاهب (اتحاد تنظیمات مدارس دینیه) را بر عهده داشت. مولانا سلیم‌الله خان در سال 1980م. به‌عنوان دبیرکل «وفاق المدارس العربیة» انتخاب شد و در سال 1989م. رئیس این تشکل بزرگ مدارس دینی پاکستان قرار گرفت. ایشان طی ریاست بر «وفاق‌المدارس‌العربية» به مدارس نظم خاصی داد و نظام امتحانات مدارس وابسته را توسعه داد.
مولانا سلیم‌الله خان پس از حادثه‌ی یازده سپتامبر با فشارهای زیادی از سوی دولت وقت مواجه شد و اجازه نداد مدارس دینی استقلال خود را از دست بدهند. ایشان درمیان احزاب و تشکل‌های دینی پاکستان از احترام و جایگاه خاصی برخوردار بود و رهبری معنوی بسیاری از این تشکل‌ها را به دست داشت. شیخ‌الحدیث مولانا سلیم‌الله خان رابطه‌ی حسنه‌ای با جماعت دعوت و تبلیغ داشت و عملا با این سازمان بزرگ دعوت و تبلیغ همکاری می‌کرد.
تصنیفات و تألیفات
شیخ‌الحدیث جامعه فاروقیه علاوه بر تدریس و تربیت علمای مخلص و ماهر، نویسنده‌ای معروف بود. ایشان مدیریت ماهنامه الفاروق را به عهده داشت که به‌صورت مجزا در چهار زبان عربی، اردو، انگلیسی و سندی منتشر می‌شود. سرمقاله‌هایی که ایشان برای «الفاروق» نوشت در قالب کتابی به نام «صدای حق» منتشر شده است. ایشان همچنین شرحی بر کتاب صحیح بخاری به نام «کشف الباری» در 24 جلد دارد که مجموعه‌ی دروس ایشان است. شرح ایشان بر کتاب حدیثی مشکوة به نام «نفحات التنقیح» در 5 جلد منتشر شده است؛ این کتاب به دو زبان فارسی و پشتو نیز ترجمه و چاپ شده است. این عالم برجسته کتابی در مورد زندگانی و خدمات امام بخاری رحمه‌الله به زبان عربی نگاشته است که درمحافل علمی مقبولیت زیادی دارد. علاوه براین، مقالات زیادی در موضوعات گوناگون از مولانا سلیم‌الله خان به زبان‌های اردو و عربی به یادگار مانده است.
مدرسه جامعه فاروقیه یکی از مدارس قدیمی و موفق پاکستان به‌شمار می‌رود که تشنگان علم و معرفت از کشورهای مختلف راهی این مرکز علمی می‌شوند. بسیاری از علمای سرشناس اهل‌سنت ایران، مانند مولانا احمد نارویی رحمه‌الله و مولانا محمدحسین گرگیج، فارغ‌التحصیل همین مدرسه‌ی دینی هستند. از دیگر شاگردان مطرح ایشان در ایران اسامی مولانا محمد دهقان، مولانا عبدالرئوف جنگی‌زهی، مولانا شهاب الدین شهیدی خوافی، مولانا نعمت‌الله توحیدی و مولانا عبدالاحد حنفی قابل ذکر است.
فرزندان
مولانا سلیم‌الله خان دارای سه فرزند پسر و سه فرزند دختر بود که دو تن از پسران ایشان عالم دین هستند. پسر بزرگ‌شان مولانا عادل خان مقیم مالزی است و از طریق تدریس در دانشگاه، به نشر تعالیم قرآن و سنت در آن دیار مشغول است. او مدت‌ها در نیویورک آمریکا مدرسه‌ای دینی را مدیریت می‌کرد.
مولانا عبیدالله خالد، دیگر فرزند ایشان در سال‌های اخیر عملا مدیریت «جامعه فاروقیه» را در دست داشته است و در همین مرکز بزرگ علمی مشغول تدریس علوم دینی است.
سفر آخرت
شیخ‌الحدیث مولانا سلیم‌الله خان، پس از تحمل یک دوره بیماری طولانی، شامگاه یکشنبه 26 دی‌ماه 1395 در سن 91 سالگی دار فانی را وداع گفت.
دیدگاههای کاربران