اشاره: مولانا حبیب‌الرحمن مطهری نامی آشنا برای مردم خراسان‌زمین و حتی استان‌ها و مناطق مجاور است. شخصیتی علمی و با نفوذ که دارای محبوبیت فراوان درمیان طبقات مختلف خراسانات است. ریاست یکی از بزرگترین و فعال‌ترین مدارس دینی اهل‌سنت در استان خراسان رضوی، حوزه علمیه احناف خواف، را به عهده دارد. دلی پردرد دارد و برای شیعه و سنی دل می‌سوزاند؛ امری که ایشان را مورد وثوق و اعتماد همۀ اقشار آن سامان قرار داده است. در گفت‌وگوی پایگاه اطلاع‌رسانی اهل‌سنت ایران «سنیآنلاین» با مولانا مطهری مسائل مختلف مرتبط با اتحاد مسلمانان و اهل‌سنت خراسان مورد بررسی قرار گرفته است. متن این گفت‌وگوی خواندنی به خوانندگان عزیز «سنیآنلاین» تقدیم می‌گردد.
سنیآنلاین: جناب مولانا مطهری! در ایام ولادت آن‌حضرت صلّی‌الله‌علیه‌وسلّم و «هفته وحدت» در کشور قرار داریم. حضرت‌عالی مهم‌ترین مانع یا موانع وحدت را چه می‌دانید؟
مولانا مطهری: ضمن عرض سلام و آرزوی موفقیت برای شما، عرض شود موانع وحدت و اتحاد امت زیاد هستند. یکی از این موارد عدم شناخت درست و عدم درک صحیح نسبت به حقوق و تقاضاهای یکدیگر است. اگر مسلمانان شیعه و سنی یکدیگر را درک کنند و تفاهم داشته باشند، بسیاری از مسائل حل خواهد شد.
«تبعیض‌ها» و عدم رعایت حقوق یکدیگر مانع اصلی دیگر اتحاد ما مسلمانان است. چنانکه برخی از مسئولین به اعمال سلیقه روی می‌آورند و باعث نقض وحدت می‌شوند. به‌همین دلیل مردم می‌گویند از وحدت فقط اسم برده می‌شود. اما اگر واقعا اراده‌ای برای وحدت هست، پس همانگونه که امام راحل گفتند اهل‌سنت با ما برادرند و درحقوق برابر و مساوی هستند، چرا این برابری اعمال نمی‌شود؟ از این جهت نسبت به کسانی که منادی وحدت هستند و بحث تقریب مذاهب را دنبال می‌کنند، مقداری سوء‌ظن پیش می‌آید. زیرا بین قول و عمل همخوانی نیست.
مانع دیگری که برای وحدت وجود دارد، عدم احترام به مقدسات یکدیگر است. اگر احترام مقدسات حفظ شود و در عین حال بر مشترکات تاکید شود، وحدت حتما تحقق پیدا می‌کند.
همچنین تهمت و افترا بستن به یکدیگر براساس روایات ضعیف، مردود و حتی ادعاهای دروغین در این زمینه که در فلان کتاب چنین نوشته، مانع اتحاد می‌شود.
سنیآنلاین: پیشنهاد جنابعالی برای رسیدن به وحدت واقعی و رفع این موانع چیست؟
مولانا مطهری: برای رفع این موانع راهکارهای زیادی وجود دارد. موانعی که عرض شد، اگر نباشند خود به خود وحدت حاصل می‌شود. اگر مسلمانان نسبت به یکدیگر اخلاص داشته باشند، نسبت به یکدیگر دروغ نگویند، احترام مقدسات را رعایت کنند، تبعیض در کار نباشد و در استخدام‌های ادارات بحث شیعه و سنی نباشد وحدت تحقق پیدا خواهد کرد. الان در گزینش‌ها، جوانان توانمند اهل‌سنت که جویای کار هستند مشکل دارند. این مشکلات باید حل شود تا به وحدت واقعی نزدیک‌تر بشویم.
سنیآنلاین: اگر مشترکات اهل‌سنت را با اهل‌تشیع نسبت به مشترکات آنان با پیروان ادیان دیگر مانند مسیحیان مقایسه کنیم و موارد اختلافی را ببینیم، مشترکات شیعه و سنی با یکدیگر خیلی بیشتر است. اما منازعات مسلمانان با دیگر ادیان بسیار کمتر از آن چیزی‌ست که درمیان خود آنان وجود دارد؛ تا جائی‌که همایش‌های وحدت برگزار می‌شود و برای تقریب شیعه و سنی تلاش‌هایی صورت می‌گیرد که نشانه‌ی وجود تفرقه و مشکلات است. علت این امر چیست؟
مولانا مطهری: به نکته‌ی خوبی اشاره کردید. واقعیت این است که برای یک مسلمان مقدساتش خیلی مهم است. به قول معروف اول سر است، بعدا ناموس و بعد از آن مقدسات.بلکه مقدسات یک شخص از هر چیز اولویت دارد و عموما پیروان ادیانی که شما نام بردید، نسبت به این مسائل محتاط هستند و در ظاهر حرمت مقدسات را حفظ می‌کنند. اما در میان شیعیان و اهل‌سنت کسانی هستند که وارد این گود می‌شوند. آنچه برای اهل‌سنت مهم است، احترام به صحابه و بزرگان دین و امهات‌المومنین است. این مسأله‌ی بسیار مهم ممکن است وحدت ما را از بین ببرد. به‌همین دلیل مجبور می‌شویم هفته وحدت برگزار کنیم و نسبت به مشترکات صحبت کنیم.
سنیآنلاین: از فرمایشات حضرت‌عالی چنین برمی‌آید که علت اختلاف و جدایی اهل‌تشیع و اهل‌سنت یک عامل سیاسی در قالب تبعیضات دارد و یک عامل مذهبی که به مقدسات احترام گذاشته نمی‌شود. از طرفی نهادهای مختلف چندین سال است همایشها و کنفرانس‌های گوناگونی در راستای وحدت و تقریب برگزار می‌کنند که حضرت‌عالی بیشتر مطلع هستید. از طرفی دیگر، چنین برمی‌آید که اکنون اوضاع به شدت بدتر شده است و متاسفانه تفرق و تشتت مسلمانان افزایش یافته است؛ آیا می‌توان گفت این زحمت‌ها به باد رفته است و نتیجه نداده است یا اینکه باید اقدامات بیشتری صورت بگیرد؟
مولانا مطهری: نمیتوان گفت این جلسات بی‌تاثیر بوده است. در این کنفرانس‌ها کنار هم می‌نشینیم و درددل می‌کنیم؛ در نتیجه مقداری از مشکلات کاهش می‌یابد. اما اقدامات بیشتری باید صورت بگیرد و به این اندازه بسنده نشود. منظورم از اقدامات بیشتر تنها برگزار کردن همایش و… نیست، بلکه صحبت‌های ارائه شده را باید اجرائی کرد و جامه عمل پوشاند. مقامات بالا مانند وزرای محترم و در رأس همه مقام معظم رهبری حکم حکومتی بدهند که این تبعیض‌ها رفع شود. حقوق افراد رعایت شود. در عقیده و مسائل مذهبی آزادی باشد و حق شهروندی افراد ضایع نشود. باید بیشتر تلاش کرد و ادامه داد.
سنیآنلاین: حضرت‌عالی یکی از علمای سرشناس خراسان‌زمین هستید و البته در سایر استان‌ها نیز شناخته‌شده و مورد احترام هستید. در انتخابات اخیر ریاست جمهوری، تحولاتی صورت گرفت و دستیار ارشد و ویژه‌ای در امور اقوام و مذاهب تعیین شد. رئیس‌جمهور نیز قبل و بعد از انتخابات وعده‌هایی به اقوام و مذاهب دادند؛ این وعده‌ها تا چه میزان عملی شده است و جنابعالی چقدر پیگیر عملی شدن این وعده‌ها هستید؟
مولانا مطهری: عموما اهل‌سنت پیگیر این مسائل هستند. هر رئیس‌جمهوری که تا حالا آمده و گفته ما حق شما را ادا می‌کنیم، اهل‌سنت خالصانه به او رأی داده‌اند. تا جائی‌که آقای خاتمی و اکنون آقای روحانی بیشتر آرای اهل‌سنت را از آن خود کرده‌اند. حقیقت این است آنگونه که وعده داده شده است، به وعده‌های انتخاباتی عملی نشده است. البته اندکی تغییر آمده است، مثلا شنیده می‌شود در بعضی استان‌های اهل‌سنت تحولات مثبتی در به‌کارگیری اهل‌سنت در ادارات صورت گرفته است. در استان سیستان‌وبلوچستان گفته می‌شود نه فرماندار اهل‌سنت هست. در حد معاون اداره‌های کل، مدیر کل و معاون استاندار از اهل‌سنت کار گرفته می‌شود. شنیدم در استان گلستان چند فرماندار اهل‌سنت هست که این امر بسیار خوب و امیدوارکننده است. اگرچه در خراسان چنین تحولی صورت نگرفته، اما نمیتوان گفت به‌طور کلی تغییری نیامده است. الحمدلله به نسبت سابق اوضاع بهتر شده است، اما این کافی نیست و باید در این خصوص بیشتر کار بشود. در هرصورت ما نسبت به این موارد اقدام کرده‌ایم، نامه نوشته‌ایم و پیگیر هم هستیم. باید منتظر ماند که بزرگان تا چه میزان عمل خواهند کرد و این نامه‌ها را لایق توجه خواهند دانست.
سنیآنلاین: از استان خراسان به خوانندگان ما بگویید که اتحاد شیعه وسنی و ارتباطات آنان با یکدیگر چگونه است؟ همچنین بفرمایید اوضاع اهل‌سنت در این خطه‌ی پر خیروبرکت چگونه است؟
مولانا مطهری: الحمدلله در خطه‌ی خراسان بالاخص در خراسان رضوی که ما هستیم، وحدت خوبی حاکم است و در شهرستان‌های تایباد، تربت جام و خواف مردم وعلما وحدت خوبی دارند. در کنار همدیگر هستند. در مراسم‌ها و جلساتی که برای نظام هست، حضور می‌یابند. در صحنه هستند و در مناسبت‌های خاص نظام جمهوری اسلامی شرکت می‌کنند. مردم هم در کنار یکدیگر با آرامش و امنیت بسر می‌برند. مشکل عمده‌ی آنان در استخدام‌ها است که آنگونه که باید از جوانان اهل سنت کار گرفته نمی‌شود. البته ما پیگیر این مسائل هستیم و امیدواریم نتیجه خوبی بگیریم.
سنیآنلاین: از نظر فرهنگی و مذهبی اوضاع چگونه است؟
مولانا مطهری: شکر خدا از لحاظ فرهنگی مشکل خاصی در خواف ما وجود ندارد. البته ممکن است برای برنامه‌های مساجد و احداث مسجد در بعضی جاها و اطراف شهرستان مشکلاتی باشد. به این معنی که برای گرفتن مجوز احداث مسجد مدت زمانی طول بکشد و گاهی تا یک یا دو سال باید برای این کار صبر کنیم.
سنیآنلاین: شهروندان اهل‌سنت ایران در این کشور پهناور متفرق هستند. در استان‌های مختلف و عمدتا مرزی با فاصله جغرافیایی زیادی زندگی می‌کنند. حضرت‌عالی به‌عنوان یکی از بزرگان این جامعه، چه برنامه و پیشنهادی برای انسجام بیشتر و بهتر این جامعه متفرق دارید؟
مولانا مطهری: تقاضای ما هم همین است که اهل‌سنت باید با هم مرتبط باشند و نظام باید این حق را به علمای اهل‌سنت و مردم اهل‌سنت بدهد که تشکیلاتی داشته باشند. با هم رفت‌وآمد داشته باشند. دیدارهایی داشته باشند و حتی اگر خواستند دارای حزبی مستقل باشند. حداقل برای رفت‌وآمد و دیدار با یکدیگر مشکلی نداشته باشند. اگر چنین شود، مشکلات بهتر حل خواهد شد.
سنیآنلاین: آیا برای اینکه اهل‌سنت روی یک سکو قرار بگیرند و کنار هم جمع شوند، اقدامی صورت گرفته است؟
مولانا مطهری: دراین خصوص باید بزرگانی مانند جناب حضرت شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید و دیگر بزرگان پیش‌قدم شوند. الحمدلله خداوند به ایشان هم وجهه معنوی و هم وجهه و جایگاه مردمی در سطح جهانی داده است. اگر چنین اقدامی بشود خیلی خوب است.
سنیآنلاین: همایش دانش‌آموختگی دارالعلوم زاهدان بزرگترین گردهمایی اهل‌سنت است و اقشار مختلف در آن شرکت می‌کنند. اما در سال‌های اخیر مشکلاتی پیش آمده و ممانعت‌هایی صورت می‌گیرد. بلکه در سایر اوقات، برخی از علما و بزرگان اهل‌سنت یا حتی افراد عادی که از استان‌های دیگر به‌ویژه استان خراسان عازم زاهدان و بلوچستان می‌شوند با موانع روبه‌رو می‌شوند؛ فکر نمی‌کنید این به‌معنای جلوگیری از انسجام اهل‌سنت است؟
مولانا مطهری: نظر ما این است که این اعمال نظرشخصی مسئولین محلی است. وقتی ما با بزرگان در سطح کلان صحبت می‌کنیم، متوجه چنین قصدی نمی‌شویم. معتقدم اینها همه اعمال نظر و اغراض شخصی و اعمال سلیقه از سوی کسانی‌ست که مخل وحدت اسلامی هستند.
سنیآنلاین: سخن آخر؟
مولانا مطهری: خداوند شما را موفق و مؤید بدارد. «سنیآنلاین» فعالیت‌های خوبی در عرصه فرهنگی دارد. امیدواریم توفیقات و تائیدات الله تعالی بیشتر شامل حال شما بشود. ان‌شاءالله
سنیآنلاین: از اینکه ما را به حضور پذیرفتید و دعاگو هستید، صمیمانه سپاسگزاریم.
دیدگاههای کاربران