نامه نگاریهای ما با هیچ یك از مقامات كشوری و استانی درباره بررسی مشكلات مردم جنوب شرقی كشور جواب نداد، الا با جناب مولوی عبدالحمید. فرصت حضور جناب مولوی در تهران را قدر دانسته و به حضور او رسیدیم. امام جمعه اهل سنت زاهدان است اما در آپارتمان كوچكی كه او مهمان آن بود، هیچ نشانه ای از تشریفات متعارفی كه انتظار آن را داشتیم مشاهده نمی شد. مهربان بود، مثل همه مردمان شرقی سرزمین من. بعد از اندكی مولوی روبه روی ما بر زمین نشست و به پرسشهای ما پاسخ گفت. عبدالحمید به تغییرات سیاسی كشور و آینده ایران امیدوار است. این گفت و گو را در زیر می خوانید:
سیستان و بلوچستان یکی از استان‌های محروم كشور است، ولی مردم این استان همواره علاقه خاصی به سرزمین خود دارند، دلیل این تعلق خاطر چیست؟
اهالی استان سیستان و بلوچستان مردمی وطن دوست هستند كه هم استان خود و هم كل ایران را دوست دارند. با وجود كاستی‌ها و مشكلاتی كه وجود دارد به نظام وفادارند و برای یك سیستان و بلوچستانی هیچ جا مانند استانش نمی شود. مردم این سرزمین هم اسلام و هم وطن خود را دوست دارند و حاضر نیستند به هیچ قیمتی میهن خود را بفروشند.
با توجه به این ویژگیهای اخلاقی مردم سیستان و بلوچستان، چگونه می توان پیوند این استان را با حكومت مستحكم تر كرد؟
بهترین راه بازسازی فاصله ها، امیدوار کردن مردم به نظام جمهوری اسلامی است. مشارکت مردم در عرصه های مختلف یکی دیگر از راهکار‌هایی است که می تواند کارساز باشد. نظام باید در کارهای مختلف مردم را شرکت دهد و پیوند میان این مردم را با حكومت دائمی كند.
آیا دولت كنونی در بحث رفع مشكل اقوام و اقلیت‌ها تلاش متفاوتی انجام داده است؟
بله، دولت جناب آقای روحانی قدم‌هایی را برای بهبود شرایط اهل سنت برداشته و اهل سنت در دولت روحانی به آینده خود امیدوار شده است. بعد از روی كار آمدن دولت یازدهم و اقداماتی كه در این دولت صورت گرفت، اهل تسنن احساس نزدیکی بیشتری به نظام می کند. البته ناگفته نماند كه هنوز انتظار اهل سنت كامل برآورده نشده است.
چه انتظاراتی؟
اهل سنت در مدیریت‌های کلان کشور نمی تواند مشارکت کند و تنها در استان‌های سنی نشین از آنها استفاده می شود و حتی در برخی از همان استان‌های سنی نشین هم کمتر از اهل تسنن استفاده می شود. ولی با توجه به روند سیاست‌های دولت تدبیر و امید و علاقه ای که دولت به اقوام و مذاهب و همچنین تلاش برای رسیدگی به مسائل مربوطه دارد اقوام مختلف كشور امیدواری بیشتری پیدا كرده اند و این امید را می توان در فضای عمومی کشور دید.
راهكار شما برای بهبود وضعیت اقوام چیست؟
در مناطق سنی نشین دولت می‌تواند از لحاظ اقتصادی و فرهنگی اقدامات ویژه ای انجام دهد و در جهت ایجاد شغل و پیشرفت اهداف اقتصادی تلاش كند. از سوی دیگر توسعه بازارچه های مرزی استعدادهای بیشتری را در مرزها پرورش می دهد. یكی دیگر از اقداماتی كه دولت می تواند داشته باشد ایجاد كارخانه های صنعتی و توسعه کشاورزی و دامداری در سیستان و بلوچستان است. بیشترین امتیازی كه در استان سیستان و بلوچستان وجود دارد و دولت نیز می تواند روی آن كار كند، فعال کردن معادن این سرزمین است كه در مسئله اشتغال می تواند كمك زیادی به كشور كرده و مشکلات را نیز حل كند.
اهل سنت در این مشاركت چه نقشی می تواند داشته باشد؟
مهم‌ترین مشارکت اهل سنت در سازندگی کشور، اداره مرزها و ایفای نقش در برقراری نظم و آرامش در کشور است. با به کارگیری آنها در نهادهای مختلف، اهل سنت از بسیاری تهدیدها پیشگیری خواهد شد. تهدیدهای مرزی هم رفع خواهد شد.
پیامد اختلافات شیعه و سنی در منطقه را چگونه ارزیابی می كنید؟
تهدیدهای دشمنان اسلام و افراط گرایی هایی که در خاورمیانه موج می زند، هشداری است و دشمنان نیز در تلاش هستند با این ترفند میان مردم اختلاف و مشکل ایجاد كنند. ما نیز باید مواظب باشیم که هر دو طرف شیعه و سنی اهانت به یكدیگر و مقدسات هم نکنند و از هیچ طرفی فشارهای سلیقه ای به یكدیگر وارد نكنند. ممکن است اقدامات سلیقه ای در كشور باشد كه به اختلافات دامن نزند.
چه اقداماتی سلیقه ای می تواند منشأ تفرقه باشد؟
اعمال فشار‌ها و محدودیت‌ها در ایجاد تعالیم مذهبی و دینی یا مشكل ایجاد كردن در برگزاری نماز و مراسمهای دینی اهل سنت نمونه هایی از برخوردهای سلیقه ای است.
این برخوردهای سلیقه ای توسط دولت یا نهادهای مسئول صورت می گیرد؟
خارج و داخل دولت كسانی هستند که برخلاف قانون فشار وارد می کنند و در کل حاکمیت باید در نظر داشته باشد برای حفظ همبستگی بیشتر جلوی این اقدامات را گرفته و برای بهتر شدن روابط آسیب شناسی كند تا قبل از بروز مشكل، جلوی آن را بگیرد.
اهل سنت ایران خشونت‌ها و افراطی‌گری خاورمیانه را چگونه می بیند؟
اهل سنت مخالف خشونت است. البته باید توجه داشت که هم در سنی و هم در شیعه در هر کجای دنیا افراد تندخو وجود دارد، ولی اهل سنت معتقد است که خشونت نباید در میان مردم باشد و علما و اندیشمندان می‌گویند به جای خشونت باید از طریق قانون و گفتمان مشکلات حل شود.
رابطه علمای شیعه و سنی در سیستان و بلوچستان چگونه است؟
رابطه علما با یكدیگر بسیار خوب است و آیت ا… سلیمانی نماینده ولی فقیه در استان هستند و رابطه نزدیك و مناسبی با ما دارند و همواره با یكدیگر رفت و آمد نیز داریم.
آیا شما در انتخابات خبرگان از افراد خاصی حمایت خواهید كرد؟
زمانی برای انتخابات خبرگان دو نفر از اهل سنت نامزد و وارد عرصه شدند و ما احساس كردیم این وضعیت در استان پریشانی ایجاد كرده است و از آن به بعد برای حفظ وحدت در این زمینه ائتلاف صورت گرفت و علمای شیعه و سنی با هم آمدند. ولی در کل باید توجه داشت انتخابات برای مردم است و این مردم هستند که تصمیم می گیرند چه کسانی را انتخاب کنند.
رابطه فعلی ایران و عربستان را چگونه ارزیابی می كنید؟
برخی اتفاقات بدون شك به مسائل و روابط حیاتی ایران و عربستان ضربه وارد می كند. توهین نسبت به کسی که مرده و رفته، بر خلاف عرف و از لحاظ اسلام هم این اقدام مردود است. اسلام می گوید مرده ها را فحش ندهید و اگر نمی خواهید ابراز همدردی كنید، حداقل سکوت کنید و تبریک نگویید.
مشكلات میان كشورهای اسلامی چگونه باید حل و فصل شود؟
سه کشور مهم ایران، عربستان و ترکیه كه از اصلی ترینهای جهان اسلام هستند باید از لحاظ استراتژیك رابطه خوبی با یكدیگر برقرار كنند تا جهان اسلام از این رنج و اختلاف نجات پیدا کند و عقل هم این را می گوید که کشور‌ها به خاطر منافع اسلام و مسلمین رابطه میان خود را خوب کنند. اروپاییان برای منافع‌شان اتحادیه تاسیس كرده اند و مسلمانان هم باید گرد هم جمع شده و برای منافع مشترک متحد شوند و این وحدت است كه پای دشمنان را از منطقه قطع می کند.اگر میان مسلمانان وحدت ایجاد شود و اختلاف‌ها را كنار بگذارند افراطی‌گری‌ها از بین می رود و مشكلات نیز حل می شود. از سوی دیگر اگر در كشورهای منطقه، حکومت‌های ملی تشکیل شود و تمام اقوام و مذاهب در یک حکومت فراگیر به حق و حقوق خود برسند، دوستی جای دشمنی‌ها و افراطی‌گری‌ها را در منطقه می گیرد.
شما بعد از روی كار آمدن پادشاه تازه در عربستان رایزنی هایی برای بهتر شدن روابط ایران با این كشور همسایه داشته اید؟
كمك در راستای بهبود رابطه ایران و عربستان جزو وظایف ما است و هر کاری که از دست ما بر بیاید و مسئولان نظام به صلاح بدانند، انجام می دهیم. ما آماده ایم مشكلات را از بین ببریم و می دانیم مشكلات به آسانی حل می شود.
حاكمیت درخواستی از شما برای بهبود روابط با عربستان نداشته است؟
خیر. من طرحی را در کنفرانس حقوق انسان و شریعت كه در عربستان برگزار شده بود، مطرح کردم و با استناد به آیات و احادیث گفتم که وحدت برای جهان اسلام واجب شرعی است و همین صحبت را نیز در تهران داشتم. ولی با توجه به اختلافاتی كه میان کشورهای اسلامی وجود دارد، نمی توانند دور هم جمع شوند و علمای جهان اسلام که همه برای آنها احترام قایلند باید بشینند و با یکدیگر صحبت کنند و مشكل گروه‌های درگیر را حل کنند.
مدتی پیش سربازان نیروی انتظامی توسط گروهكی گروگان گرفته شده بودند، از سرگذشت دانایی فر خبری دارید؟
ما تلاش و دعا كردیم و افرادی را برای رایزنی فرستادیم و آنها نیز موفق شدند تا سربازان را آزاد کنند. من فكر می كنم آنها دانایی فر را شهید کرده اند. در میان این گروه اختلاف افتاده بود و این اختلاف سبب شهادت دانایی فر شد. مرگ دانایی فر این گروه را به دودسته تقسیم كرد، گروهی از آنها معتقد بود نباید او را می کشتند زیرا تلاش‌های مردمی صورت گرفت و وعده داده بودند که دانایی فر را آزاد کنند.
در پایان رابطه اقوام با هویت ملی و امنیت ملی ایران را چگونه ارزیابی می كنید؟
باید تاكید كنم ایران متعلق به همه ایرانیان است و نه برای یک قوم و مذهب خاص. بهترین سیاست موفق برای اداره كشور این است که برای حفظ وحدت ملی همه اقوام و قومیتها را باید به یكدیگر و به نظام نزدیک کنیم. تا وحدت ملی نشود امنیت ملی به وجود نخواهد آمد. باید از توانمندی مذاهب به نفع ایران و نظام استفاده كرده و تفاوت قائل نشویم. در بسیاری از مشکلات به جای دیپلماسی اقدام مردمی بهتر جواب می دهد. بیشتر مشکلات را [از طریق] علمایی و ریش سفیدی می توان حل کرد. اندیشمندان دو کشور می توانند با هم بنشینند و مشکلات را حل کنند. إن شاءا… اگر وحدت ملی واقعی باشد امنیت ملی هم درست می شود. در کشورهای توسعه یافته همه می توانند با هر عقیده ای كه دارند کنار هم زندگی کنند و کشورهای با فرهنگ مشکلی نسبت به تنوع قومی ندارد. در کشورهای عقب مانده و ضعیف است كه مشکلات قومی و قبیله ای وجود دارد. همه باید تعصبات مذهبی را کنار بگذاریم و به مشترکات تمسک جوییم و اختلافات را واگذار كرده و با سعه صدر یکدیگر را تحمل کنیم.
منبع: روزنامه قانون- شماره 460- شنبه 2 اسفند 1393/ 2 جمادی الاولی 1436
دیدگاههای کاربران