اشاره؛ علامه مولانا عبدالعزیز ملازاده (24 نومبر-1916 12 اگست 1987) بلوچستان ءِ قاضی القضات ءِ زهگ اِنت که ماں سربازِ مزن مێتگ ءِ دپکور هلک ءَ ودی بوتگ ۆ ماں مظهرالعلوم کراچی، دارالعلوم دیوبند ۆ امینیه دهلی وانگجاهان سبکّ ونتگ. همےپێم آ واجه رحمه‌الله دارالعلوم زاهدان وانگجاهے بن‌هشت اێرکنۆک اِنت.
مولانا دین‌محمد درّکانی که تعلیم القرآن شورشادی (شه زاهدان مزن مێتگ ءِ هلکان) وانگجاهے بن‌هشت اێرکنۆکان اِنت ۆ بازێں کتابے نبشته ۆ رجانکِ کرتگ، وتی ترانگ ۆ تأثرانَ مولانا عبدالعزیز باروا درشانِ کرتگ که ما آیان په درّێں وانۆکان رجانکَ کن اێں.
ائولی نیاد
مارچ 1964/ فروردین 1343 ءَ من په علم ۆ زانت ءِ کٹگ ءَ زاهدان ءَ آت اۆں ۆ ائولی گشت ءَ گوں مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله نیاد اۆں کرت. واجه ئے ریش ابید شه چنکه اسپێتێں تار ءَ که جلشک اش ءَ وارت، سیاه ۆ پوره سنت ءِ رد ءَ ات. واجه ئے گس مسیت نور کنکّ ءَ بارگێں کوچه ئے تها ات ۆ قدیمی اێں مسیت جامع ءَ (مسیت عزیزی) امامت ءِ کرت ۆ تاں مسیت ءَ پیادگَ شُت. مسیت عزیزی آ زمان ءَ گوں خشت ۆ گِل ءَ بندگ بوت ات.
آ زمان ءَ زاهدان شهر ءَ تهنا دو مولوی ات اَنت، یکے مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله ۆ آدگه مئے استاذ مولانا یارمحمد رحمه‌الله ات که مولانا عبدالعزیز براهُندگ ات، البت لهتێں ملا هم هست ات که من آوانَ دُرستَ کنین. سبکّ ۆ وانێنگ هم تهنا سه مسیت ءِ تها ات، مسیت جامع (مسیت عزیزی)، سید حاجی مسیت (نونێں فاروقیه مسیت که آ زمان ءَ مولانا یارمحمد اۆدا امامتَ کرت) ۆ حسن‌خان مسیت که ملا عبدالرحمن اۆدا امامتَ کرت ۆ سبکّ ءِ دات. اے مسیتانِ طالبان په وتی هرچ ءَ شه مردمان گس ءَ چنده ء کرت.
آ زمان ءَ نماز جمعه ماں دو مسیت ءَ وانگَ بوت، یکے مسیت عزیزی ۆ دۆمی مسیت سید حاجی. اے دوئێن مسیت خشت ۆ گلی ۆ گونڈ ات اَنت، بلێں انگت جمعه یانِ رۆچان پُرَّ نه بوت اَنت ۆ تهنا مسیت عزیزی ءَ په مردمان وعظ ۆ تبلیغَ بوت. مردمان شه دین ۆ اسلام ءَ بازَ نه زانت، پمێشا اے دو مسیتان پرَّ نه بوت اَنت. چۆن آ زمان ءَ من گونڈ ات اۆں ۆ منا بازێں گندۆنندے گوں مولانا ءَ نه وَت.
شه پاکستانے بِرگشتنا پد
وهدےکه من سبکّ ءَ را پاکستانا پوره کرت ۆ په ایران ءَ برگشت اۆں ۆ مولانا عبدالعزیز 1350ش/1974م ءَ زاهدانِ دینی وانگجاهے بن‌هشت ءَ را اێر کرت، شه الله ئے فضل ءَ منی معنوی اێں رهوت گوں آ واجه ءَ رۆچ په رۆچ جُهل‌ترَ بوت. سال 1353ش/1977م ءَ که من سبکّ ءَ هلاس کرت منی گندۆنند گوں آ واجه ءَ گێشتر بوت ۆ شه آ واجه ءَ گێشتر فیض اۆں بُرت ۆ تاں نون انگت آ گندۆنندانِ اثر منی دل ءِ تها اِنت ۆ گوں آیانِ رۆشنی ءَ من زند ءَ دێما برین ۆ وتی آرام ۆ بےمۆچێن زندگی ءَ که شه فتنه ئان دور اِنت، شه هما واجه ئے دعا ۆ گندۆنندانِ برکت ءَ زانین.
اے هبر روشن اِنت که اگه مرۆچی زاهدان ءَ دینی کاران بازار گرم اِنت ۆ هاس دێمروی ئے که ماں دارالعلوم زاهدان ۆ ماں آیی آدگه دینی وانگجاهان دیستگَ بیت که گوں شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید ۆ آیی هم‌رئشانِ زحمتان گێشَ به‌ینت، من اێشانَ شه مولانا عبدالعزیزِ اخلاص، راستی ۆ دعائانَ زانین.
علم ۆ بصیرت ءِ واهندان که مولانا عبدالعزیزِ روحانی، معنوی، فردی، چاگردی، مذهبی ۆ ملکاری زندگی ءَ را چمچاری اِش کرتگ په جوانیَ زان اَنت که آ واجه یک راستێں نمونگ ءِ ات شه هند مزن ۆ حقانی اێں پاگواجهان ۆ آ رنگے که شه هند پاگواجهانِ گپت ات تاں وتی گڈی زند ءَ ویلِ نه کرت، شه مادی اێں اسبابان متأثر نه بوت ۆ گوں اے دنیاوے فتنهان هم آماچ نه بوت ۆ گوں نێکێن ناما شه اے دنیا ءَ شُت.
مولانا دین‌محمد دیدانک مزنێں پاگواجهانِ باروا
الله تعالی سورۀ حشر دهمی آیتے تها گوشتگ که وتی گوستگێں واجهانِ اخلاص ۆ راستی ۆ آوان هبرزوری شه الله پاکا منّ اِت، وتی دلانِ تها هچ کێنگ ءِ آوان باروا مه دارت ۆ مدام په آوان دعا کن اِت ۆ اگه ردی ئے داشتگ اش شه الله ءَ په آوان بکشش لۆٹ ات، پچےکه آوان که اجتهادَ کن اَنت برےبرے رد همَ کن اَنت، هماپێم که آ که راه رئوت بیت‌کنت که کپیت نه آ که اشتاتگ. ابید شه پیامبرے تعلیمان دگران تعلیم شه ردی ءَ هورک نه اَنت ۆ بیت‌کنت که منّگ به‌ینت یا منّگ مه به‌ینت. اے آیتے سۆگه ئے رد ءَ وتی پێشے پاگواجهانِ باروا په سار هبر کنێں ۆ هۆلکی ءَ آوانَ نقد مه کنێں. مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله اے آیتے گواچنی اێں مصداق اِنت، آ واجه ئے دل شه نبی پاک صلی‌الله‌علیه‌وسلم، صحابه، تابعین، ۆ دیوبند مزنێں پاگواجهانِ محبت ءَ سر رێچ اَت، مدام آیانِ یاتا ات، آوانِ ترانگ ۆ احسانانَ بیان ءِ کرت که شه آ واجه ئے نمدان که په اۆدے استاذ ۆ وانگجاهان دێمِ دات ات ۆ مولانا غلام‌محمد سربازی آوانَ ماں وتی کتاب ءَ «جذب القلوب الی ذکر المحبوب» آورتگ، زبر معلومَ بیت.
مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله پکّا یک ربانی ۆ عارفێں عالمےات، ماں ترس شه الله ءَ، توبه، زهد ۆ تقوا، اۆپار، شکر، راستی ۆ اخلاص، برۆسه، استغنا، محبت گوں الله ءَ، وش تبی، نفس ءِ پاکی ۆ نسب ءِ شرافت ءَ بےجۆڑه ات. ماں بیان، بهادری، سخاوت، خشوع ۆ خضوع، مهمان داری ۆ معنوی پڑان تها وتی زمانگ ءَ بےمٹ ات.
آ واجه ءَ گوں من چۆ وتی زهگانیا محبتَ کرت، من شه آ زمان ءَ بازێں ترانگے دارین که لهتێنے شه آوانَ په درّێں وانۆکان بیانَ کنین.
مولانا عبدالعزیز دلی اێں رهوت گوں شاه‌ولی‌الله دهلوی رحمه‌الله
علامه شاه‌ولی‌الله دهلوی شه آ بےمٹێں واجهان بوتگ که آیی رازے مردم ماں دینے تبلیغ ۆ امتے اصلاح ۆ اسلامی معارفانِ گێشّێنگ ۆ نُبوّتے علومان شنگ کنگ ءَ آیی زمان ۆ پد شه آیی زمان ءَ، نبیسۆک ۆ مزن‌سسّا ۆ اصلاح کنۆکان نیاما کم بوتگ.
آ واجه ئے جهدان ماں دینے وڑ وڑێں پڑان هِنکه باز بوتگ اَنت که هر بهرے شه دعوت ۆ اصلاحے بهران تها جهدِ کرتگ. پمێشا هند راستێں مکتب ۆ پاگواجهان وت ءَ به شاه‌ولی‌اللهِ مکتب ۆ فکر ءَ لچّێن اَنت که دارالعلوم دیوبند شه هما مکتبان مرتگَ بیت.
مولانا عبدالعزیز هم که شه دارالعلوم دیوبندِ فکرے مردمان بوتگ گوں علامه شاه‌ولی‌الله حاصێن دلی اێں رهوتے داشتگِ. یک برے منا که نایابێں کتابانِ پدا اَت اۆں، سۆگهِ کرت که هر کتابے شه شاه‌ولی‌اللهِ کتابان تئی دستا کپت یکے شه آیی پَمّن هم بیار، پچےکه من آ واجه ئے کتابانَ باز دۆست دارین. من هم کتاب «الطاف القدس فی معرفة النفس» ءَ که باطنی بن‌گپ ۆ عرفانے مسائلان باروا ات گوں دگه کتابان آ واجه ئے هزمت ءَ پێش کرت.
مولانا سید ابوالحسن ندوی رحمه‌الله امتے مزنێں واجهانِ دعوت ۆ اصلاح ءِ باروا کتابے به نام «تاریخ دعوت ۆ عزیمت» نبشتگ که پنچ جلد اِنت، آیی پنچمی جلد علامه شاه‌ولی‌الله دعوت ۆ اصلاحی جهدان باروا اِنت که سال 1404 ءَ چاپ بوتگ. من آ کتاب ءَ ودی کرت ۆ ونت ۆ پدا آیرا مولانا عبدالعزیزِ کرّا برت اۆں، واجه باز وشّال بوت ۆ منا گوشتِ همدا به هِلِّ منے وانین. شیخ‌الاسلام مولانا عبدالحمید هم ماں آ دیوانا هور ات، منا گوشتِ مۆکل دے من هم بوانینِ، من گوشت خب انت، شیخ‌الاسلام شه آیی وانگ ءَ پد وتی ناما هم آیی سرا نبشت ات که هنگت آ کتاب منی کرّا اِنت ۆ گَشت گَشت ءَ آیرا دۆست ۆ سنگتانَ نشان اۆں داتگ.
مولانا عبدالعزیزِ اصلاحی اێں سپران
پد شه اێشی که مولانا عبدالعزیز شه هندوستان ۆ پاکستانے پاگواجهان علم کٹ اِت، حرمین شریف هم شُت ۆ په وتی اصلاح ءَ جهدِ کرت، وهدے که په وتی وطن ءَ آت په اۆگانستان ءَ هم سپرِ کرت. مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله گوں اشاره به شاه غوث‌محمد خلیفهانِ جهدان ماں بلوچستان ءَ ۆ وتی سپرا په اۆگانستانَ پمّن گوشت: حضرت شاه غوث‌محمدِ خلیفهان بلوچستان ءَ آت اَنت ۆ په مردمانِ اصلاح ءَ باز جهد اِش کرت، مردمان شه آوانِ معنوی اێں جهدان بهر زرت ۆ شه رڈّێں کرداران توبه اِش کرت، من هم گوں آوانِ رمّ ءَ هور بوت اۆں، همے درگت ءَ دیست اۆں که آوانِ لهتێں کرداران شریعتَے هلاپا اَنت، په همێشی کم‌کم ءَ شه آوان دور بوت اۆں ۆ آوانِ ضد ءَ اۆشتات اۆں. پدا په اۆگانستان ءَ شت اۆں تاں آوانِ بنجاها شه نزّیک ءَ گِندین. په سکّی گوں چنکه نپرا په اۆگانستان ءَ شت اۆں ۆ ماں «پرچمن» گوں شاه غوث‌محمد رحمه‌الله نیاد اۆں کرت ۆ چنکه رۆچ اۆدا مَنت اۆں ۆ شه آیی خلیفهانِ هلاپ شرعی اێں کرداران شکایت اۆں کرت. آیی گوشت که من وتی مریدانَ سۆگهَ کنین که شه شریعتے سیمسران در مه به‌یَنت ۆ آوانِ اجازه‌نامه ئے تها نبیسین که هرکس ءَ شه آوان هلاپ شرعی اێں کردے دیست، اجازت نامه ءَ شه آیی دستا زِنت. البت من اۆدا آ چیزے را که آیی پدا اَت اۆں نه دیست اۆں ۆ په ایران ءَ برگشت اۆں.
یک رۆچی مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله منا گوشت که مولانا احمدعلی لاهوری (یا مولانا عبدالقادر رای‌پوری) منا گوشتگ که هرچی من دارین مولانا سید ابوالحسن ندوی ئے کرّا اَنت، برَه شه آیی گِر اِش. ماں یکے شه حجّے سپران من سهی بوت اۆں که مولانا سید ابوالحسن مکه مکرمه ءَ اِنت. من اۆدا گوں آ واجه ءَ نیاد کرت، آیی تواضع کرت که منی کرّا هچی نه اِنت که شما بهر زوراِت، من باز جهد کرت که منا به گوش، بلێں آیی گوشت که منی کرّا هچی نێست.
مولانا عبدالعزیز محبت گوں پێغمبرے اصحابان
مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله گوں صحابه ئان باز محبتَ داشت که آیی کساس شه واجه ئے اے هبرا معلومَ بیت که یک برے ماں خصوصی اێں دیوانے منا گوشتِ: مردم منی سرا نێکێن گمان دارنت، بلێں من چیزے ندارین که آیی سرا برۆسه کنین، البت یک اۆمێتے دارین که الله تعالی آیی سبب ءَ منا قیامت ءِ رۆچا رکّێنیت، آ اێش اِنت که منا گوں رسول الله صلّی‌الله‌علیه‌وسلم ءِ تیوگێں اصحاب ۆ ازواج مطهرات ۆ اهل‌بیتان بازێں محبت ءِ هست ۆ اے محبت هر رۆچ منے دلے تها گێشترَ بیت ۆ منا باز بدَ کێت شه آ مردمان که گوں رسول اللهِ اصحابان کێنگ ۆ دشمنیَ کن اَنت.
مولانا عبدالعزیز رهوت گوں جماعت تبلیغ ءَ
یک رۆچے ماں دیوانے که اۆدا بازێں مردمے شه وڑ وڑێں پاٹیان هور ات اَنت ۆ حافظ علی‌اکبر هم همۆدا ات، مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله جماعت تبلیغ ۆ آوانِ بازێں جهدانِ باروا په چاگردے اصلاح ءَ، هبر کرت که بازێں وشێں آسراتے داشتگِ، واجه ءَ اے باروا تاں دێر ءَ هبر کرت. حافظ علی‌اکبر تهنا اے هبر ءَ را دات که جماعت اسلامی ءَ هم باز جهد کرتگ. واجه مولانا ءَ گوں وتی هما مزنی ۆ جلالت ءَ جماعت اسلامی ءِ باروا بازێں هبرے دات ۆ آخر ءَ گوشتِ: ماده مُرگ سهبے سرا باز کُڈکُڈ ۆ کڈکڈاسکَ کنت که توارِ کوچه ئے تها مانَ پرشیت، آخر ءَ یک گونڈێں آمۆرگے کنت، بلێں اشتر که ٹوهێن جڑکّے جوڑَ کنت، هچ گارگار ۆ توارے نه کنت. واجه ءَ اے درور ءَ را په جماعت اسلامی ءَ بیان کرت که چۆ ماده مُرگ ءَ اَنت.
(مولانا عبدالعزیزَ گوَشت: یک برے مولانا الیاس منا دعوت دات ۆ شه منِ لوٹ اِت که ماں دعوتے راه ءَ گوں یک رُمّے تشکیل بین. من گوَشت: حضرت! من ماں جامعه امینیه ءَ گوں سبکّ ءَ گلائیش اۆن ۆ حدیثَ وانین. مولانا الیاس درائینت: باز زبراِنت! بلێن هر وهدے که اێرانا شُتے ۆ مئے جماعت اۆدا آت اَنت، آوانَ نصرت کن. مولانا پرمائش ءَ کنت که من تعجب کرت ۆ گوشت اۆن: حضرت! اے جماعت ءَ همدا کم جاءَ کارنت، چۆن اے جماعت به اێران ۆ بلوچستان ءَ سرَ بیت؟ مولانا الیاس درائینت: ان‌شاءالله امّے ائولی‌ئێن جماعت که پیادگا په حرمین شریفین ءَ برَوَنت، به بلوچستان ءَ کاینت ۆ شه اۆدا وهدے که شه دریابا گوست اَنت شه عربستانے رێکان تها به حرمین شریفین ءَ رونت.
مولانا عبدالعزیزَ گوَشت وهدے که من سرباز آت اۆن بازێن وختے پد که من مولانا الیاسِ هبر ءَ را بےهوش کرت اَت [1322ش/1953میلادی ءِ نزیکا، ده سال پد شه مولانا الیاس وفاتا] جماعتے شه هندوستان ءَ به سرباز آت ۆ لهتێن وهدے منطقه‌ئے توکا تبلیغ اِش کرت. من گوں آوان هور بوت اۆن ناگمانا مولانا الیاس هبر منی یاتا آت، گوَشت اۆن هان اے هما جماعتے که مولانا الیاس گوشت اَت شه بلوچستان ءَ گوزیت ۆ په حرمین نێمگا رئوت. پرێشی که مولانا عبدالعزیز طلبگی ءِ وهد ءَ گوں جماعت تبلیغے بن‌هشت اێرکنۆک ءَ نیاد کرت اَت، هاسێن رهوت ءِ گوں جماعت تبلیغ ءَ داشتِ ۆ شه اے جنز ءَ متأثر اَت.)[منقول شه واجه شیخ‌الاسلام ءِ گُلگِدار ءَ]
مولانا عبدالعزیز محبت ۆ دۆستی گوں دعا ءَ
شعبانٍ سال 1403 ءَ من اراده کرت که په عمره ءَ برین، مولانا عبدالعزیز شه منی اے اراده ءَ سهی ات. یک رۆچے په خداحافظی ءَ واجه ئے گسا شت اۆں ۆ تاں دێر ءَ گوں واجه ءَ گپ اۆں کرت. دێم شه خداحافظی ءَ واجه ءَ منا گوشت که دستانَ چست کن تاں په تو دعا کنین. گڑا هماپێم که مسیت جامع ءَ دعائے کرت پمّن دعای کرت، گوں هما جذبه ۆ گرێوگ ۆ زاری ءَ که منا هم به گرێوگِ آورت. پدا تاں مدرسِ دگّ ءَ گوں من آت که من انگتَ گرێت ۆ تاں انون آ گرێوگ ۆ دعائان وشی منی دلے تها هست.
شه رۆچگے ماه ءَ پد من بِرگشت اۆں، بلێں منا وار نه بوت په که واجه ئے گِندگا برین، چنکه ماه پدا که شت اۆں واجه په مسیت مکیِ کارے چارگ ءَ اۆدا شت ات، من هم همۆدا شت اۆں، حافظ محمداسلام (مولانا عبدالعزیزِ زاماس ۆ دارالعلوم زاهدان حسابدار) هم گوں واجه ءَ هۆر ات، همےکه واجه ئے چمّ به مّن کپت گوشتِ بیا دعا کن که اے کارے را که من بنگێج کرتگ الله تعالی هلاسِ کنت. حافظ محمداسلام درّائینت: فلانی دێر اِنت که شه حجّ ءَ بِرگشتَ. واجه ءَ حافظ ءِ هبر ءَ را دلگۆش نه کرت ۆ منا گوشتِه وتی کۆشانَ کَشّ، گڑا منی دێما را قبله ئے نێمگے کرت ۆ گوشتِه نون دعا کن. الله تعالی منا په آ بندگے اخلاص ۆ راستی ۆ ایمان ءِ خاطر ءَ بکشاییت.
تواضع
شه مولانا عبدالعزیز جوانێں ساڑایگ ۆ صفتان یکے تواضع اَت. آ واجه به اے ساڑایگ ءِ ٹُلّ ءَ رست ات ۆ شه عبادالرحمانانِ ٹکّ ءَ اَت، پمێشا مردمانِ دێما باز محبوت ات. یک رۆچے من واجه ئے هزمت ءَ اَت اۆں که لۆٹ اتِ په دولتی اێں دیوانے برئوت ۆ زانتِ که منا گوں اے وڑێں دیوانان بازێں دۆستی ئے نێست، درّائێنتِ: ما جائے په رقص ءَ روَن، گوں ما کاوے؟ من گوشت: شما هرجا بره اِت من دۆست دارین گوں شما هۆر بین. رهدگی ئے وهدا هرکس وتی ماشین/ گاڑی ءَ سوار بوت ۆ مولانا وتی جندے ماشین ءَ سوار بوت، من هم واجه ئے ماشین ءَ پشتے صندلی ئے سرا سوار بوت اۆں، واجه هم آت ۆ پشتے صندلی ئے سرا منی کرّا سوار بوت، من هرچی زاری کرت که واجه برو دێما سوار بے، نه منّ اِتِ ۆ گوشتِ: دۆست دارین شمے کرّا نندین. من شه شرمندگی ءَ هرخ کرت که منی پُچ تر بوت اَنت.
دلێری
تواضع ئے کرّا مولانا عبدالعزیز باز دلێر اَت. یک برے وتی حج ءِ قصه ءَ را پمّنِ کرت که: من په حجّ ءَ شت اَت اۆں ۆ ماں آ سپرا تهنا اَت اۆں، پد شه حج ءَ شه عراقِ سرا په ملک ءَ بِرگشت اۆں. عراقِ گرد شهران شت اۆں ۆ مزنێں واجهانِ قبرانِ سرا هم حاضر بوت اۆں. په عراقِ شیعیان مسیت ۆ وانگجاه ۆ مذهبی بنجاهانِ دیستنا هم شت اۆں ۆ گوں آوان نشت اۆں ۆ هبر اۆں کرت.
من سۆج کرت که ماں اے سکّێں ۆ پر خطرێں سپرا بارێں شما را خطرَے مارشت بوت ات؟ درّائێنتِ نه، اصلاً اێرگێں چیزے منی دلا نه یات.
ماں یک خصوصی اێں دیوانے که شه استانے ذمه‌وارانِ نێمگا په استانے امنیتَے باروا برجم دارگ بوت ات، مولانا عبدالعزیز ءَ هم لۆٹ اِت اِش ۆ مولانا عبدالحمید هم هۆر اَت. ماں آ دیوانا نجفی، نیروی انتظامی ئے سرمستر ءَ گوشت اَت که اے استانے پاگواجهان (بزان اهل‌سنتے پاگواجهان) په انقلاب ءَ هچ جهدے نه کرتگ. مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله گوں دلێری ءَ گوشت اَت: هان، پاگواجهان په انقلاب ءَ هچ جهدے نه کرتگ، پهکێں جهدانَ امنیتی واکان کرتگ، بلێں آوانِ جهد اێش اِنت که شه هر راهے که اشرار ۆ بدلۆٹ بیا اَنت، آوان آ راها یلهَ دےاَنت ۆ دگه راهے را بند اَنت تاں اشراران وتی راها بَر اَنت، اێش اِنت امنیتی واکانِ جهد.
مولانا عبدالحمید گوشت: نجفی هِنکه خشمی بوت که شه خشما لرز اِت ۆ به پاگواجه ۆ هاص مولانا عبدالعزیز زاه ۆ زکتِ گوشت ۆ دیوان پرشت، پهکێں بهر زورۆکان شه دیوانا در بوت اَنت. وهدےکه آدگه پاگواجهان شه اے پێشامد ءَ سهی بوت اَنت، چنکه نمد په استانے ذمه‌واران ۆ یک نمدے هم په ملکے بنجاه ءَ دێم اِش دات که اگه تاں 48 ساعت ءَ اے افسر ءَ شه کارا در مه کن اِت پدا هر شِرّے سرے آت ما کارے نه دارێں. چنکه ساعت پدا نجفی گوں رُمّے واجه ئے گسا کێت ۆ عذرَ لۆٹیت ۆ مولانا هم آیرا بکشاییت. مولانا آدگه پاگواجهانَ شیت: ما مدام مردمانَ سۆکهَ کن اێں که په خدای خاطر ءَ شه وتی حقا گوز اِت، اگه ما آیرا مه بکشا اێں گڑا شه مردمان چه انتظارے هست.
استغنا
مولانا عبدالعزیز ءَ بےنیازی ۆ استغنا باز پسند ات ۆ برزترێں کرامت نفس ءَ داشتِ. وختے پاگواجهان دنیائے مادیاتانَ دلگوش مه کن اَنت، گڑا مردمانِ دلان تها دۆستَ به‌ینت ۆ په لس مهلوکان پایدگدارَ به‌ینت. یک رۆچے منا گوشتِ که من شه آمیدگس ءِ اصلی اێں باسکان اۆں، دولت ءَ منا اۆدا اگده ئے داتگ، بلێں من وت اۆدا نه شتگ اۆں که آ اگده ءَ زورین. آ واجه مدام په مردمان جێڑهانِ گێش ۆ گیوار کنگ ءَ دێما اَت، بلێں آیرا پسندَ نه بوت که شه دولتے نێمگ ءَ قاضی بیت، پچےکه ماں هر زمان ءَ لس مهلوکان شه دولتان پوره راضی نه بوتگ اَنت مگه کمّێنے، همےپێم هرچی مردم گوں دولتان نزیک بیت آیی معنویت و دینی رهشۆنی سستَ بیت. شه اێرانے انقلاب ءَ پد تیوگێں پاگواجهان که هور بوت اَت اَنت، چیزے زرّ اش دات، مولانا عبدالعزیز ءَ هم زرّ اش دات، بلێں آ واجه ءَ آ زرّانَ وت نه وارت ۆ بےوس و ناداران سرا بهر کرت.
نوکێں آلاتان کارمرز کنگ په دینے تبلیغ ءَ
آ زمانگ ءَ دینی عالم باز کم ات ۆ وعظ ءَ نه بوت، مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله گوں وتی وشێں زبانا په لس مهلوکان هاس ماں زاهدانِ وتگش ءَ وعظ ۆ سۆگهَ کرت. سال 1341ش/1962 م ءَ که من گونڈێں زهگےات اۆں، ماں «گوهرکوه» هلک ءَ تهنا یک وتگش ءِ اَت، هلکے مردمان شه دیگرے نماز ءَ پد یک گسے سیاهگ ءَ مچَّ بوت اَنت ۆ مولانا رحمه‌الله وعظ ۆ هبرانَ شه وتگش ءَ گوش اِشَ کرت، من ائولی گشت ءَ همۆدا مولانا عبدالعزیزِ مبارکێں نام ءَ ۆ هبرانَ اُشک اِت. چنکه سال پدا که من گوں چنکه ایرانی اێں طالب ءَ ماں پاکستان ءِ دورێں هلک ءِ (ظاهرپیر) ءَ گوں سبکّ ءَ گلائێش ات اۆں، امّا وتگش ءِ نه داشت، مئے وانگجاهے کنکّ ءَ چایی خانه ئے ات که یک وتگش ءِ داشتِ، ما پهکان همۆدا شت اێں ۆ مولانا عبدالعزیز وشێں گپانَ گوشَ داشت ۆ بازێں طالبے ء گرێت.
مولانا محمدحسین گرگیج («گالیکش» وانگجاهے سرمستر ماں استان گلستان) ءَ منا گوشت که شه شوروی ئے پرۆش وارتنا پد من په ترکمنستان ءَ شت اۆں، اۆدا ماری (مرو) شهر ءَ ۆ اێشک ۆ آشکے بازێں بلوچے زندَ گوازێن اَنت، آوان منا گوشت که شوروی ئے زمانگا ما چێرکایی شه وتگش ءَ مولانا عبدالعزیز هبر ۆ وعظانَ گۆشَ کرت.
آخری گپ
پراستی که مولانا عبدالعزیز رحمه‌الله مزنێں زانتکار ۆ پاگواجه ئےات، ماں وتی وعظ ۆ تبلیغان مدام شه آیات ۆ احادیث ۆ اشعاران کارمرزے کرت، علم ءِ کنکّ ءَ آ واجه ئے عقل هم پوره ات، پمێشا ماں وتی زندگی ءَ گوں مشکلان آماچ نه بوت ۆ دگران هم نه توانت شه آ واجه ءَ اێراد گر اَنت.