«عبدالرزاق رحمتی» و «آرش نیاز» دو کس چہ هما ۱۸ بلوچیں جانشوانی رُمبا اَنت کہ آیاں ۱۱ماه ماں «بوساسو»شہرا سومالی تها گوں وڑوڑیں سکّی و گْرانیاں ماں بندجاها گْوازینتگ و پشّمبہ ۳۱ خرداد ۱۳۹۷ ءَ وتی گلزمینا سر بیتّگ انت.
اے دریاوردیں جانشوانی قصّو چہ هما روچا بندات بیتگ کہ گوستگیں سالا مهر ماهِ اول سرا ایشاں وتی بوجیگ آپ و تیل کُت و پہ ماهیگِ شکارا بوجیگِ “شَتَّن” کَشت اَنت و دیم پہ نیلبومیں زِرا دات، بلے هما اولی شپا کہ وتی ماهور دریا یا ریتک اَنت اِش سومالیِ دریایی واکدارانی (سپاهیگانی) دپا کپت اَنت و گِرگ بیت اَنت و پہ زور داں یک سالے نزّیکا ماں بندجاهِ کُنڈا کپتگ اَنت.
عبدالرزاق و آرشا گوں سُنّیآنلائنِ حالرسانی سایت و تندجاها گلگدارے تها وتی قصو آرتگ اَنت. اے دوئیں جانشوانی قصو ، چہ بندی بیَگِ وهدا بگر تا کہ بندجاهِ تها داں کہ آجو بیَگا پدا وتی گلزمین ایرانِ آیگ و سر بیَگا یک نیمگے دلپدرد و دگہ نیمگے تامدار اِنت. هر دوئیناں گوشتگ: مولانا عبدالحمیدا پہ مئے آجو بیَگا مزنیں جِدّ و جهدے کتگ، بلے بژن اِنت کہ مُلکِ تهی حال رساناں اے حبر ڈالچار کتگ و سکّ وتمَنّیِ آماچ انت.
🔸قصّوِ بنگیج
اولسرا “عبدالرزاق رحمتیا” خبر بندات کُت و وتی گِرَگ، بندی بیَگ ِ قصّو ، گوں ما آؤرت اَنت : اولی شپا کہ ما وتی ماهور ماں دریا یا ریتک اَنت مئے بوجیگ ِ مشین (انجن) خراب بیتگ دگہ سَنگار هم مارا گون نیست اَت.
ما گوں وتی یک سنگتیا تارِ سرا گپّ و گال کت، آئیا گوشت: «اے ازبابے کہ شمارا پکار اِنت مناں گون اِنت. »بلے ۵۰ دانکہ ۶۰ میل (فرسنگ) چے مارا گِستاه اَت. کم کما بوجیگ آپ کنان ات و چہ آپا پُرّ بیان اَت، ما وت ماں وتا همے سَوَڑَگ کت کہ اے وڑا ما ۱۸ ایں مردم گوں بوجیگِ بُڈَّگا هور ما هم بُڈّایں، گهتر همیش اِنت برویں همے ازبابا چہ هما بوجیگا پچ بہ گر ایں و پدا چہ اودا در کائیں.
ما وتی دلا چوش نگوشتگ کہ گوں سپاهیگاں ڈیکّ ور ایں، بلے اچانک آ مئے دیما تَرّ ات اَنت، آیاں هم دُزّانی بوجیگِ وڑیں بوجیگے گون اَت .
ابید کہ واهی و کوکّارے بکننت کہ بدار اِت تیرِ جَنَگ بندات کُت اِش.
🔸ناخدائے کہ وتی هاوندِ گور ا شُت
عبدالرزاق ناخداءِ برات کہ لانچِ مستری اَت آئیا گوشت: اے وهدی من وت لانچِ سُکّانا اتاں، منی برات «حیدر» کہ لانچ ِ ناحدا اَت کِبینّا آرام گپتگ اَت کہ دمے پُرّ کُناں بلے گوں تیرانی توار ا چہ وابا پاد اتک و سُکّانِ کبینا اتک و منا گوشتی: «برو جانشواں کَنڈا یا بہ بر ، من وت سُکّانا باں، دانکہ من گوں جانشواں کَنڈا شُتگ آں وهدے پدا سَتوءِ سرا اتکگ آں داں گِند آں لانچ بَلو اِنت و تیر سکّ باز جنَگ بیتگ. سپاهیگاں هم وتا مئے لانچا رسانتہ بیتگ. منا جُست کت اِش: «ناخدا کجا اِنت.؟» من گوشت: ناخدا سکّان اِنت، گوشت اِش: «سُکّانا کس نیست.!» من شتاں سکّاں داں گِند آں منی برات کپتگ. من گوشتگ: ناخدا همیش اِنت شما جتگ و کُشتگ.
واجہ عبدالرزاقا دیمترا گوشت: وهدے منی برات شهید بیت و ما پہ «بوساسوِ» شهرا رس اِتیں، گڑا آمیدگسا چے ما جست اِش کُت کہ شما رضا دئیت کہ ما شمے جنازها همدا دفن بکنیں، ما گوشت: اِنّاں ! پت و مات ایشی رهچار اَنت اے باید وتی مُلکا بَرَگ بہ بیت. ده روچا جنازه همودا بیتگ رندا واجہ “سلیم رئیسی” کہ کنرکی دریاوردے اے ساجؤ بیتگ کہ خدامرزیِ جسدا گوں وتی لانچا کنرکا بہ بارت.
اے جُستِ پسّو کہ « اودِ آمیدگساں کہ شما پہ جُست و پُرسا برَگ بیتگ اِت گڑا تئی براتِ نام گِرَگ بیتگ؟»
گوشتی: هو، آمیدگسا منی براتِ کُشَگِ خبر ظاهر کنَگ بیتگ، بلے آیاں وتی سپاهیگ بے میار کتگ اَنت و گوشتگ اِش: میار شمے حکومت و لانچِ واهند ئیگ اِنت هماهاں چے خون بها یا بہ گِر اِت. شمے دلا بیتگ کہ ما جِگر ایں، گڑا شما وت میاریگ اِت.
🔸گرَگ ٹِک ّ (جاگہ)
چہ عبدالرزاقا گِرَگِ حالِ شِنگ و تالان بیَگ و بندجاهِ گِند و نندِ باروا جُست کت، گوشتی: همے وهدا کہ ما گرَگ بیتگ ایں سومالی تیابا چے باز دیر بیتگ ایں شپِ ۱۱ ادارا اے قضا کپتگ، ما داں دو روچا راها بیتگ ایں نی تیابا سر بیتگ ایں. هما جاها کہ ما دزگیر کنگ بیتگ ایں یلوَیں دریائے (بین المللی آپ) بیتگ انت، آمیدگسا هم ما اے خبر کتگ، قاضیا هم اے خبر باور کتگ کہ سومالی کشورِ آپ نہ بیتگ انت.
🔸شیخ الاسلام و شیخ حسین سعیدِ جِدّ و جهد
عبدالرزاقا وتی خبرانی تها چہ “شیخ حسین سعیدا ” (سومالی ِ تبلیغ والایے) کہ “شیخ الاسلام مولانا عبدالحمیدا” چہ آییا لوٹ کتگ اَت کہ مئے آجو بیَگِ رندگیریا بہ کنت گوشت: “شیخ حسین سعیدا” پہ مئے آجو بیَگِ خاطرا مزنیں جِدّ و جهدے کتگ، مدام بندجاهِ تها مئے گِندُکا اتکگ. یکرندے مئے گِندُکا آتک، گڑا ما را “پتو” (ٹَپُّر) نیست اَت، واجہا گوشت: «من پر شما ٹَپّــُر کاراں.» ما گوشت ناں واجہ ! شما وتا دلسیاه مکن اِت ما دگریا گوشتگ آییا لَبز کتگ کہ من ٹپّر کاراں، پر ما هما ٹَـپُّر کار ایت.
واجہ “مولانا عبدالحمیدا ” کہ پہ آیانی آجو بیَگا مزنیں کردے ادا کتگ، عبدالرزاقا همے خبر ظاهر کت و گوشت: مولانا “عبدالحمیدا” پر ما مزنیں دلسیاهی یے کَشتگ، ما سکّ باز وژنودیں، اول هاوند و رندا چہَ واجہ مولانا ءِ جِدّ و جُهداں ما آجو بیتّگیں، آیی باز باز منت واریں….
وهدے ما “تهران” سر بیتگ ایں گڑا حال گِروک و جارجنوکاں، گوں ما گپّ و رپ کتگ اولی نام “مولانا” ئے ما گپتگ، بلے رندا ما را حال سر بیتگ کہ آیاں “مولانا”ءِ نام وتی حالانی تها نہ گپتگ ، کہ اے کارِ نیمونا ما نزانیں؟!
🔸پنچ رندا آمیدگسِ پیش بیَگ
واجہ «آرش نیاز» یکے چہ هما کنرکِ جهمنندان اِنت کہ اے دراجیں مهیمّا عبدالرزاقِ همراه بیتگ. اے واجہ جست کت کہ اودِ آمید گساں چونیں سزا پر شما بندگ بیتگ؟
واجہ نیازا گوشت ما دُرستی پنچ رندا آمیدگسا برَگ بیتگیں. آمیدگسا اولی رندا هر مردمے خاطرا ۲سال بندی بیَگ و ۱۵۰۰ ڈالر جرم بندَگ بیتگ. دومی باریگا پانزده صدیں ڈالر پهل کنگ بیتگ انت بلے دوئیں سال بندی بیَگ هما وڑا هست اَت. سومی باریگا یک سالے پهل کنگ بیت، بلے دگہ سالے انگت هست اَت. چارمی رندا کہ آمیدگسا شُتگیں اے یکّیں سال هم پهل کنگ بیت بلے ۲۰۰ ڈالرِ حکم هر مردمے خاطرا بُرّگ بیت. اے چاریں آمیدگس “بوساسو” شهرا جوڑ کنگ بیت اَنت.
گوں واجہ مولانا عبدالحمیدِ رندگیریاں چہ “گروا” استمانِ بُنجاه “پاتلند” سومالیا آجو بیگِ حکم بُرّگ بیتگ، آمیدگسانی وزیرا وتی یک باسکے پہ حقّیں حکمِ بُرّگ و رسینگا پہ “بوساسوِ” بندیجاها دیم داتگ دانکہ اوداں مئے آزاتیِ حکما بہ دات.
واجہ نیازیا گوشت: پنچمی آمیدگس گوں مولانا “عبدالحمیدِ” لوٹِ پدا و اگده داریں آمیدگسانی مزنیں واکانی گوشگِ پدا کہ چہ “گرو” شهرا اتکہ بیتگ انت ماں بندیجاها جوڑ کنگ بیت، هموداں بندیجاها اتکگ انت کرسی و چار پادگ اِش ایر کت و مئے آمیدگس اِش پیم کت، و گُڈسرا مئے آجو بیگِ حکم اش دات و دو صدیں ڈالر اِش هوں پهل کتگ انت. هما قاضی کہ مئے آجو کنگا اتکہ بیتگ گوشتی: «اے آمیدگسانی وزیرِ حکم انت کہ چہ بندیگانی تها اے رُمب مرچی هرچ وڑا آجو کنگ بہ بیت.
واجہ نیازا گوشت: چہ مولانا “عبدالحمیدِ” دفترا گوں استمانی وزیرا خبر کتگ اِش و چہ مولانا ءِ نیمگا مارا “بندیگاں” هم گوشتگ اِش کہ وزیرے کئیت شما وتی خبراں گوں همائیا بکن اِت.چُنت روچا رند وزیر وت بندیجاها اتکگ و ما هم وتی خبر و سکّی گوشتگ انت. ما گوشت: مارا چرے بزّگیا بہ رکّیں. آییا هوں لبز کُت کہ من اے خبرِ رندگیریا کناں.
چرے خبرا رند خاصیں آمیدگسے ماں “بوساسوِ” بندیجاها پیم کنگ بیت.
✍🏽 رجانکار: رحمان نثار